Quantcast
Channel: Ashok Dave's Blog
Viewing all 894 articles
Browse latest View live

ઍનકાઉન્ટર : 23-09-2018

$
0
0

* તમે સોશિયલ મીડિયાથી નારાજ કેમ છો ?
૧૨ થી ૧૫ વર્ષનાં બાળકો ય એ જોઇ રહ્યાં છે, જે એમણે ન જોવું જોઇએ. સૅન્સરશીપ વગરનું કોઇ પણ માધ્યમ નુકસાનકર્તા છે.
(જયેશ અંતાણી, ભાવનગર)

* હજી વરસાદ પડે, એવું લાગે છે ?
આખા ભારતમાં લીલોછમ્મ વરસાદ પડયો....ગુજરાતમાં ચાંદલા જેટલું ટીપું ય નહિ.
(ધવલ જે. સોની, ગોધરા)

* માની લો કે, ગઠબંધન સરકાર આવે, તો વડાપ્રધાન કોણ બનશે ?
પણ માની શું કામ લઉં ?
(દિલીપ ડાભી, દેવકાપડી-ભાભર)

* પ્રેમ શું છે ?
તગારું.
(કલ્પેશ જાડા, પિપળીયા-બોટાદ)

* છોકરીઓની હૅરસ્ટાઇલ વિશે શું માનો છો...?
બસ. માથામાં તેલો ઝીંકતી ન હોય, એ બધી સારી જ લાગે.
(જીતેન્દ્ર કેલા, મોરબી)

* ઍન્જીનીયરોની બેકારી કેમ વધી રહી છે ?
- હું સમજીને જ ઍન્જીનીયર ન થયો.
(વિપુલ વડુકર, સોનારીયા-વેરાવળ)

* હવે પૂરા ફૅમિલી સાથે આત્મહત્યાઓ થવા માંડી છે...
આમાં પડોસીઓને આમંત્રણો ન મોકલાવાય.
(નિલેશ પ્રેસવાળા, ભરૂચ)

* ભારતમાંથી કૉંગ્રેસ નાબૂદ થશે તો બાકી કોણ રહેશે ?
સફળ લોકશાહી માટે વિરોધપક્ષ મજબૂત હોવો જરૂરી છે.
(અશોક જોશી, સિરવાડા)

* શુભપ્રસંગે પેંડા જ કેમ વહેંચાય છે ? અન્ય કોઇ મીઠાઇ કેમ નહિ ?
પબ્લિક વધારે હોય તો નાનીનાની 'પેંડીઓ'વહેંચી શકાય... વીંટીની સાઇઝની જલેબી કે ઘારી જોઇ ?
(મુગ્ધા ઉલ્લાસ વોરા, જૂનાગઢ)

* 'ફિલ્મ ઇન્ડિયા'માં ફિલ્મ 'આલાપ'વિશે આપનો લેખ ગમ્યો. વાંચીને તમારાં બા ખિજાય તો પંખો ચાલુ કરી દેજો...!
ઘરમાં વાઇફ તગડી છે, પછી બા ની મજાલ છે કે ખિજાય ?
(સ્મિતા પંચાલ, સુરત)

* લોકસભામાં મતદાન વખતે ગેરહાજર રહેનારાઓ માટે પીળા બટનની સગવડ હતી...
હવે મેઘધનુષી બટન જોઇએ.
(રમેશ રાઠવા, વડોદરા)

* તમારા જીવનમાં ગર્લ-ફ્રૅન્ડ કેટલી આવી ?
હાલમાં ૫-પ્લસનું બુકિંગ ચાલુ છે.
(હર્ષ તળપદા, નડિયાદ)

* સત્તા આગળ શાણપણ કેમ નકામું ?
એક વાર ટ્રાફિક પોલીસનું પાટલૂન ખેંચી જોજો.
(હિતેન્દ્ર દેસાઇ, તલીયારા-નવસારી)

* 'ઍનકાઉન્ટર'એટલે શું ?
હવે તમારે જાણીને શું કામ છે ?
(જીયા સંજય અંધારીયા, ભાવનગર)

* તમારી ગમતી હીરોઇન વિશે ખબર છે, પણ ગમતો હીરો કોણ ?
એવા સબ્જૅક્ટમાં આપણે પડતા જ નથી.
(અ.રહેમાન બોગલ, ગોધરા)

* રાજકારણમાં આજકાલ કયા પક્ષની બોલબાલા છે ?
એકે ય નહિ.
(વીણા ભોગાયતા, ભરૂચ)

* ફિલ્મોમાં હીરોઇનો પલંગ પર ઊંઘી સૂઇને જ કેમ ડૂસકાં ભરતી હશે ?
છત પર ગરોળી હોય તો ?
(સુધીર એમ. જાની, ભાવનગર)

* બધાં જ વ્રતો બહેનોએ જ કેમ કરવાનાં હોય છે ?
એમની રસોઇની તો એમને જ ખબર હોય ને ?
(અશ્વિન મકવાણા, તલપડ-આણંદ)

* ન્યાય અને સમાધાન વચ્ચે કેટલું અંતર ?
અજમેરથી આણંદ જેટલું.
(આદિલ શકીલએહમદ અજમેરી, આણંદ)

* દારૂબંધીની જેમ પ્લાસ્ટિકબંધી સફળ થશે ?
દારૂબંધી થઇ...?
(મનોજ પ્રિયદર્શી, ભરૂચ)

* બાબાભ'ઇએ પાર્લામૅન્ટમાં આંખ મારી...સુઉં કિયો છો ??
માંકડને આંખો આવી, એવી ગુજરાતીમાં કહેવત જેવું કાંઇક છે...
(રજનીશ વરીયા, સુરત) અને (બિરેન નથવાણી, ઊપલેટા)

* જમ્યા પછી ભૂખ નથી લાગતી. શું કરવું ?
તમારું પેટ સાયકલના કોઇ ટાયર-પંકચરવાળાને બતાવી જુઓ. કદાચ દાંતનો દુઃખાવો મટી જાય.
(લલિત ગોટી, સુરત)

* રાહુલ ગાંધીની લોકસભાની સ્પીચ વિશે શું કહો છો ?
સુધરી છે... હમણાં હમણાંથી એ ઓછું ખરાબ બોલે છે.
(ભાવિક એ. શાહ, ગોધરા)

* 'જીઍસટી'થી તમને ફાયદો થયો ?
આખા દેશમાં બધાને એકસરખો ટૅક્સ ભરવાનો....એ ફાયદો જ છે ને ?
(ડૉ. મયંક કે. છાયા, અમદાવાદ

'દો બીઘા ઝમીન' ('૫૩)

$
0
0

ફિલ્મ  :  'દો બીઘા ઝમીન' ('૫૩)
નિર્માતા-દિગ્દર્શક  :  બિમલ રૉય
વાર્તા-સંગીત:  સલિલ ચૌધરી
ગીતકાર   :   શૈલેન્દ્ર
રનિંગ ટાઈમ:  ૧૫-રીલ્સ-૧૪૨-મિનીટ્સ
કલાકારો : બલરાજ સાહની, નિરૂપા રૉય, રતનકુમાર, નાના પળશીકર, રાજલક્ષ્મી, રેખા મલિક, જગદીપ, મેહમુદ (એક દ્રષ્ય માટે), દિલીપકુમાર (જુ.), નૂરજહાં, કૃષ્ણકાંત, નર્મદા શંકર, રામાયણ તિવારી, પૉલ મહેન્દ્ર, નબેન્દુ ઘોષ, આસિત સેન, હીરાલાલ, ચિત્રા, સરિતા દેવી, નઝીર હૂસેન, મુરાદ અને મીના કુમારી (મેહમાન કલાકાર)

ગીતો
૧.        ધરતી કહે પુકાર કે, બીજ બિછા લે પ્યાર કે... લતા-મન્ના ડે, કોરસ
૨.        હરિયાલા સાવન ઢોલ બજાતા આયા, ધિન...લતા-મન્ના ડે, કોરસ
૩.        આજા રી આ, નીંદિયા તૂ આજા, ઝીલમીલ...   લતા મંગેશકર
૪.        અજબ તોરી દુનિયા, હો મોરે રામ...મુહમ્મદ રફી-કોરસ

આપણે તો એવું ચાલ્યા જ નથી, પણ ટ્રાયલ ખાતર બિલકુલ ઉઘાડા પગે ગામડાની ધૂળવાળી કાકરીયાળી કે શહેરની ગરમ સડકો ઉપર પચાસ ફૂટ ચાલી જુઓ... અને એવા આલમમાં કલકત્તાની ભીડભાડવાળી કાળી સડકો ઉપર છ-મહિના સુધી ટાંગો ચલાવવાની તાલીમ લેવી-ફક્ત વાસ્તવિક્તા લાવવા ખાતર... એ બલરાજ સાહની જેવા પરફેક્ટ અભિનેતાને જ પોસાય ! અમથું ય પંજાબી કસાયેલું બૉડી હતું, પણ આ ફિલ્મ માટે લૅજન્ડરી ડાયરેક્ટર બિમલ રૉયના સૂચનથી ઉતારી ઉતારીને શરીર માયકાંગલું કરી નાંખનાર બલરાજ સાહની હીરો હતો, પણ રાજ-દિલીપ-દેવ કે ઈવન, અશોક કુમારની કક્ષાએ પણ નામ ન ગાજ્યું... અભિનયમાં એ ચારેયમાંથી થોડો ય કમ નહિ. 

પૉસિબલ છે, હૅન્ડસમ હોવા છતાં એ હીરો મટીરિયલ નહતો. કપાળ વધારે પડતું મોટું હતું. ખંભાતના અખાતની જેમ કપાળ ઉપર એક મોટો ખૂણો ચેહરાને લાલબુંદ ભલે દેખાડતો હતો, પણ વ્યક્તિત્વના પંદર ટકા કાપી લીધા પછી !એવું તે શું હતું આ ફિલ્મમાં કે વાસ્તવિક્તાના આગ્રહ ખાતર બલરાજ નામના આ સાહનીએ ખુદની ઉપર જોરજબરદસ્તી કરીને ફિલ્મમાં પોતાના પાત્રને યથાર્થ દેખાડવું પડે ?

એવું ઘણું બધું હતું. આઝાદી પછી કેપહેલા કે આજે ખેતમજૂરોની હાલત ખૌફનાક રીતે દયાજનક રહી છે. એક તો દસમાંથી દસે દસ ખેડૂત અંગૂઠા છાપહોય ને ભણ્યો જ ન હોય માટે આ અંગૂઠાએ જ એની આવનારી સાત પુશ્તોને બર્બાદ કરી નાંખી... કર્જ આપનાર ગામનો જમીનદાર ઇચ્છે ત્યાં આ નિરક્ષર પાસે અંગૂઠો (સહિ) મરાવી લે, જે બિચારાને ખબર પણ ન પડે કે, લાચારીનો આ અંગૂઠો એના ખાનદાનને તબાહ કરી નાંખશે !

શંભુ મેહતો (બલરાજ) ગામડાનો ગરીબ કિસાન એની પત્ની (નિરૂપા રૉય), દીકરો કન્હૈયા (રતન કુમાર) અને અશક્ત પિતા ઢંગુ મેહતો (નાના પળશીકર) સાથે પોતાની માલિકીની બે વીઘા જમીન પર ગૂજરાન ચલાવતો હતો. પણ ગામના દુષ્ટ જમીનદાર ઠાકૂર હરનામસિંઘ (મુરાદ) ગામના ખેતરો હટાવીને મોટી મિલ બાંધવા માંગે છે, જેમાં શંભુ મેહતોની જમીનનો આ ટુકડો વચમાં આવે છે. 

જમીનદાર જબરદસ્તી શંભુ પાસેથી આ જમીન આંચકી લે છે, પણ અદાલતના ચુકાદા મુજબ, શંભુ ત્રણ મહિનામાં રૂ. ૨૬૫/-નું દેવું ભરપાઈ કરી દે, તો જ આ જમીન પાછી મળે. બીજી કોઈ આવક તો હતી નહિ, એટલે પૈસા કમાવવા શંભુ કલકત્તા જાય છે, એમાં એનો કિશોરાવસ્થાનો પુત્ર કન્હૈયા પરાણે જોડાય છે. 

અજાણ્યા શહેરમાં પેટ ભરવા બાપ-દીકરો કાળી મજૂરી કરે છે. બાપ ટાંગો ચલાવે ને દીકરો-બુટ-પૉલિશ કરે. પ્રમાણિકતાથી માંડ માંડ બસ્સો રૂપિયા ભેગા કરે છે ને શંભુને પોતાની રીક્ષાનો અકસ્માત થાય છે. કોઈ ખબર આપ્યા વિના એની પત્ની પાર્વતી (નિરૂપા રૉય) કલકત્તા આવે છે ને એને ય ઍક્સિડૅન્ટ થાય છે. માંડ ભેગા કરેલા પૈસા આમને આમ ખર્ચાઈ જાય છે ને આ બાજુ ગામમાં જમીનદાર શંભુનું સર્વસ્વ લૂંટી લઇને આખા પરિવારને ખાંગો કરી નાંખે છે ને વાર્તા પૂરી થાય છે.

(કલકત્તામાં ઘોડાને બદલે માણસ ખેંચે, એવા ટાઁગા (રીક્ષાઓ) થતી.) આમે ય, બાંગ્લા સાહિત્ય સ્વચ્છ પારિવારિક વિષયોને વધુ સ્પર્ષ્યું છે, પછી એ ટાગોર હોય, શરદબાબુ હોય કે આજની ફિલ્મની જેમલાઈફ-ટાઈમમાં માંડ દસ-બાર વાર્તાઓ લખનાર સંગીતકાર સલિલ ચૌધરી હોય ! મરાઠીમાં એથી ઊલટો કૅસ. ત્યાં આચાર્ય અત્રે કે દાદા કોન્ડકે-છાપ નિમ્ન સ્તરનું સાહિત્ય પણ ત્યાંની પ્રજાને શિરોમાન્ય. 

ગુજરાતી સાહિત્યકારોએ ઘરની બહાર નીકળ્યા વગર જ વાર્તાઓ લખે રાખી, પરિણામે એનું સાહિત્ય વિશ્વકક્ષાએ કદી ન પહોંચ્યું. સલિલ ચૌધરી (બાંગ્લા ઉચ્ચાર, 'શોલિલ'ચૌધુરી) બે વખત પરણ્યા હતા. પહેલી પત્ની જ્યોતિથી ત્રણ પુત્રીઓ અને બીજી પત્ની સવિતાથી બે દીકરી અને બે દીકરા... બન્નેનું ટોટલ કરો તો.. સાતેક થયા ને ?... તો ય, સંગીત માટે ટાઈમ મળી રહેતો હતો, એ જ બાંગાલી આશ્ચર્યમ્ !

'દો બીઘા ઝમીન'સલિલ દાની પહેલી હિંદી ફિલ્મ હતી, વાર્તા ય એમણે લખેલી... ભલે ટાગોરે આ જ શીર્ષક ઉપર મધુરૂં કાવ્ય લખ્યું હતું, પણ સલિલની સ્ટોરી અલગ હતી. ખૂબસુરત હીરોઇન સાધના સાથે બિમલ રૉયની સંગીતમય ફિલમ 'પરખ'ની કૉમિક વાર્તા પણ સલિલે લખી હતી.

બિમલ રૉય ઇટાલિયન ફિલ્મ નિર્માતા વિટોરિયો 'ડી સિકાની બહુ જાણિતી ફિલ્મ''ધી બાઈસિકલ થીફ'પરથી ઘણા પ્રભાવિત થયા હતા. આ ફિલ્મ તો ઇટાલિયન ભાષામાં હતી, પણ જગતના ધી ગ્રેટ મહાનુભાવો પણ આ ફિલ્મ જોઇને વખાણ કરતા થાકતા નથી. તમને હજારો નહિ તો સેંકડો ચાહકો મળી રહેશે. મેં પણ જોઈ છે અને જોયા પછી અનુભવસિધ્ધ દાવો એ થાય કે, ફિલમ 'બાયસિકલ થીફ'એવી બેમિસાલ છે કે, એમાં ભાષા સમજવાની જરૂરે ય પડતી નથી.

'દો બીઘા ઝમીન'ને ૧૯૫૪-ની 'શ્રેષ્ઠ ફિલ્મ'અને શ્રેષ્ઠ દિગ્દર્શક'ના બે ફિલ્મફૅર એવોર્ડસ મળ્યા હતા.એક બીઘા (વીઘા) એટલે એક્ઝેક્ટ એક એકર જમીન ન થાય, પણ સરળતા માટે બે બીઘા એટલે એક એકરમાં બે તૃતીયાંશ વીઘા જમીન સમાઈ જાય. વીઘાનું માપ રાજ્યે રાજ્યે અલગ હતું. કલકત્તામાં એક એકરના ત્રણ વીઘા થાય.

ફિલ્મનું નામ રવિન્દ્રનાથ ટાગોરની પ્રસિધ્ધ બંગાળી કવિતા 'દૂઈ બિઘા જોમી'પરથી લેવાયું છે.બિમલ રૉય મૂળ તો કલકત્તાના ન્યુ થીયેટર્સની પ્રોડક્ટ. ત્યાંના હીરો-દિગ્દર્શક પ્રોમોથેશ બોરૂઆની કે.એલ.સાયગલવાળી ફિલ્મ 'દેવદાસ'માં પબ્લિસિસ્ટ-ફોટોગ્રાફર તરીકે પ્રારંભ કરનાર બિમલ રૉયે કલકત્તા છોડયું. 

ત્યારે તેમની ટીમમાં તેમના આસિસ્ટન્ટ ડાયરેક્ટર ઋષિકેષ મુકર્જી, વાર્તા લેખક નબેન્દુ ઘોષ, કોમેડિયન આસિત સૅન (જે આ ફિલ્મના ફક્ત અડધા દ્રષ્ય માટે આવે છે), બારમાસી રોતડ ક્લબના સ્થાપક પ્રમુખ નઝિર હુસેન, કેમેરામેન કમલ બોઝ (જેમણે આ ફિલ્મની ઉત્કૃષ્ટ ફોટોગ્રાફી કરી છે) અને છેલ્લે જોડાયેલા સલિલ ચૌધરીએ મુંબઇની ફિલ્મનગરીને ઉત્તમોત્તમ ફિલ્મો આપી, જેમાં દો બીઘા ઝમીન, પરિણિતા, બિરાજ બહુ, મધુમતિ, નોકરી, બાપબેટી, દો દૂની ચાર, યહૂદી, પ્રેમપત્ર, સુજાતા, પરખ અને બંદિનીનો સમાવેશ થાય છે.

વાત થોડી આડે રસ્તે ભલે ફંટાતી, પણ આ ફિલ્મ જેવી અનેક ફિલ્મોમાં સાઉન્ડ-રૅકોર્ડિસ્ટનું કામ કરતા હૅન્ડસમ બાંગાલી યુવાન ઈશાન ઘોષ એટલે દેવ આનંદને છોડયા પછી સુરૈયા જેના ઉઘાડેછોગ પ્રેમમાં હતી એ ઇશાન માટે સુરૈય્યા તો ફક્ત ટાઈમપાસ હતી... પોતાની પર્સનાલિટીનો પૂરો ફાયદો આ છોકરાએ ઉઠાવ્યો હતો. એવી જ રીતે, હિંદી ફિલ્મોના જાણિતા સંગીતકાર પ્રેમ ધવન ગીતકાર, લેખક, ઍક્ટર, દિગ્દર્શક જ નહિ, નૃત્ય-નિર્દેષક પણ હતા. આ ફિલ્મમાં એ માટે એમને નોકરી અપાઈ હતી. નૃત્યો એમણે કમ્પૉઝ કર્યા હતા.

રાજકપૂરની ફિલ્મ 'બૂટ પૉલિશ'માં બૅબી નાઝ સાથે લીડ રૉલ કરનાર આ ફિલ્મના પાકિસ્તાની બાળકલાકાર રતનકુમારનું સાચું નામ સઇદ નઝીરઅલી રિઝવી હતું. એણે 'જાગૃતિ'માં પણ કામ કર્યું હતું. હજી બે વર્ષ પહેલા ૧૨ ડિસેમ્બર, ૨૦૧૬ના રોજ કૅલિફોર્નિયામાં એનું મૃત્યુ થયું.

રતનકુમારે (જન્મ તા. ૧૯ માર્ચ, ૧૯૪૧-અજમેર-રાજસ્થાન) બદમાશી એ કરી કે, ૧૯૫૬માં પાકિસ્તાન જતા રહી ત્યાં પણી સફળ ફિલ્મ 'જાગૃતિ'ની બેઠી નકલ કરી 'બેદારી'નામની ફિલ્મ બનાવી (જે એના ભાઈ વઝિરઅલી રિઝવીએ નિર્માણ કરી હતી.) ને ખુલ્લી ચોરી કરવામાં તો આજે ય પાકિસ્તાનને કોઈ પહોંચે એમ નથી, એટલે 'જાગૃતિ'ના તમામ ગીતો ઍક્ઝૅક્ટ ધૂનો જ નહિ, શબ્દો સાથે ઉઠાવી લીધી હતી. 

ભારત જેવી જ દેશભક્તિ પાકિસ્તાની બાળકો માટે ઊભી કરવા દેશનું નામ બદલીને એણે ગીત લખાવ્યું, 'આઓ બચ્ચોં સૈર કરાયેં તુમકો પાકિસ્તાન કી...'મુહમ્મદ રફીના ગીત 'હમ લાયેંહૈ તુફાન સે કશ્તિ નીકાલ કે, ઇસ મૂલ્ક કો રખના મેરે બચ્ચોં સમ્ભાલ કે...'અને 'યૂં દી હમેં આઝાદી કે દુનિયા હુઈ હૈરાન, અય કાયદા-એ-આઝમ તેરા એહસાન હૈ એહસાન'. 

આ ગીતમાં મહાત્મા ગાંધીને પેટ ભરીને ગાળો દેવાઈ છે. મને યાદ નથી, આજ સુધીના ભારતના એકે ય દેશભક્તિના ગીતમાં પાકિસ્તાન કે એના કોઈ નેતાને ભાંડવામાં આવી હોય ! સંસ્કાર જેવું ય કાંઈ કામ તો કરે ને ? ચોરી કરવામાં બુધ્ધિ તો કોઈ દોડાવવાની હોય નહિ, એટલે સુધી કે, 'જાગૃતિ'ફિલ્મના બેઠા દ્રષ્યો ફ્રેમ-ટુ-ફ્રેમ આ પાકિસ્તાની ફિલ્મ 'બેદારી'માં લીધા છે.

જોવાની ખૂબી એ છે કે, આ ફિલ્મ 'બેદારી'નું સંગીત ઉસ્તાદ નુસરત ફત્તેહઅલીખાનના પિતા ફત્તેહ અલીખાંએ આપ્યું હતું. માનવામાં તો હજી નથી આવતુંકે, આવા સમૃધ્ધ અને આદરણીય ગાયક-સંગીતકાર ફત્તેઅલી આવી બેઠી ચોરી કવા તૈયાર કેવી રીતે થયા હશે ?

રોતડ-ક્લબની મહિલા પાંખની આમરણસભ્ય નિરૂપા રૉયે એક ઇન્ટરવ્યૂમાં કહ્યું હતું, 'આ એક જ ફિલ્મ એવી છે, જેમાં રોવા માટે મારે આંખોમાં ગ્લીસરીન લગાવવું નહોતું પડયું.'

મીના કુમારીએ તેની ૩૩ વર્ષની ફિલ્મ કરિયરમાં 'મેહમાન કલાકાર'નો એક જ રોલ કર્યો છે. લતાનું દર્દીલું હાલરડું 'આજા રી આ, નીંદિયા તૂ આજા...'ગીત એની ઉપર ફિલ્માયું હતું. પૂરા ગીતમાં માંડ બે-ત્રણ વાજીંત્રોનો ઉપયોગ થયો છે. 

આજકાલ તો હિંદી ફિલ્મોના ઍકટરોને ચોપાટી ઉપર પાણી-પુરીની લારીના ઉદ્ધાટન માટે બોલાવો તો ય આવી જાય એવા છે, પૈસા મળવા જોઇએ. જ્યારે બિમલ રૉયની ફિલમ 'પરિણિતા'માં દાદામોની સાથે કામ કરનાર મીનાકુમારીએ ફક્ત આ એક જ ફિલ્મમાં મેહમાન કલાકારનો રોલ કર્યો છે અને એ પણ ફિલ્મના શૂટિંગ દરમ્યાન બિમલ રૉયે લીધેલા ફોટોગ્રાફ્સ મીનાએ જોયા પછી હા પાડી હતી.

કોમેડિયન મેહમુદ પણ મુહમ્મદ રફીએ ગાયેલા 'અજબ તોરી દુનિયા, હો મોરે રામા...'દરમ્યાન ભજનિકોના ટોળામાં બેઠેલો દેખાય છે. ફિલ્મના ટાઈટલમાં એનું નામ નથી, પણ ટાઈટલ્સ વાંચીને ભ્રમમાં પડી જવાય એવું છે. કલાકારોમાં નૂરજહાં, રેખા અને દિલીપકુમાર પણ છે... અલબત્ત, ફક્ત નામનું જ સામ્ય. નૂરજહાં હિંદી ફિલ્મોમાં આવેલી ત્રીજી નૂરજહાં હતી, પ્રખ્યાત ગાયિકા અને બીજી એક નૂરજહાં જુદી. રેખા મલિક સાઉથની જાણિતી એક્ટ્રેસ હતી.

આજ સુધી જેનો જવાબ મળ્યો નથી એ સવાલનો કે ગાયક જ નહિ, ઈન્સાન તરીકે હિંદી ફિલ્મોમાં આજ સુધીના સર્વોત્તમ જૅન્ટલમેન સાબિત થયેલા મુહમ્મદ રફી સાથે સંગીતકારો અનિલ બિશ્વાસ, સી.રામચંદ્ર અને સલિલ ચૌધરીને શું વાંકુ પડયું હતું કે, એ ત્રણેય શક્ય હોય ત્યાં સુધી રફીને નીગ્લૅક્ટ જ કરે રાખ્યા ! આ ત્રણે એમની ફિલ્મોમાં મૂકેશ, તલત મેહમુદ કે બીજા છુટક ગાયકોને પ્લેબેક માટે બોલાવે... રફીને તો 'બાપનો ય છુટકો ન હોય ત્યારે'યાદ કરવામાં આવતા. 

આમ તો નાનકડો તો ય મોટો લાગે એવો અપવાદ સલિલ ચૌધરીનો હતો, જેમણે બાકીના બન્ને સંગીતકારો કરતા રફીને વધુ અસરકારક ઢબે યાદ કર્યા છે. મારા અભિપ્રાયને વાચકો કોઈ મહત્ત્વ આપવાના હોય તો, મારી પસંદગીના રફીના ટૉપ ૨૫-ગીતોમાં 'પૂનમ કી રાત'નું દિલ તડપે તડપાયે...'પૂરા ગીત ઉપર રફીના આધિપત્ય અને સલિલ દાનો ઓરકેસ્ટ્રેશનનો અન્ય ભાગ્યે જ જોવા... આઈ મીન, સાંભળવા મળ્યો હોય તેવો ઉપયોગ. 

લતા મંગેશકરને તો આમેય રફી સાથે સીધી હરિફાઈ હતી એટલે સીધેસીધું વાંકુ ય પડતું, જેમાં સલિલના સંગીતમાં ફિલ્મ 'માયા'ના યુગલ ગીત 'તસ્વીર તેરી દિલ મેં, જીસ દિલ મેં બસાઈ હૈ...'નો કિસ્સો જાણિતો છે. ગીતના અંતરામાં 'ઝૂકે જહાં પલકેં તેરી, ખુલે જહાં ઝૂલ્ફેં તેરી...'શબ્દો રફી ઠીક ગાઈ શક્તા નહોતા અને એવું તો બને. અનેકવાર રીટૅક થયા.

સ્વયં રફી નિરાશ થવા માંડયા, ત્યારે દુશ્મન પડતો હોય ત્યારે પોતાને ગ્રેટ સાબિત કરવા લતાને ચાન્સ મળી ગયો ને ઓફર કરી, 'રફી સા'બ... આપ કહેતા હો તો હું ગાઈ બતાવું...?'બસ. કોઈ પણ કલાકારના સ્વમાનને ઝાટકો આપવા માટે આટલા શબ્દો કાફી હતા. એમાં ય, સલિલ ચૌધરી તો આમે ય લતાના ખાસ એટલે લતાનો પક્ષ લીધો એમાં વાત વધી પડી. 

ત્રણે વચ્ચે બોલવાના સંબંધો ન રહે, ત્યાં સુધી વાત પહોંચી ગઈ... ઇશ્વર કૃપાથી (અથવા ધંધાદારી ગરજથી) ત્રણેય વાત વાળી લીધી અને મોટો અનર્થ થતો રહી ગયો. અલબત્ત, આ ઘટના પછી લતા-રફી વચ્ચે કડવાશ તાઉમ્ર ઘટી નહિ, માત્ર ધંધાદારી સંબંધો જ રહ્યા. આજની ફિલમ 'દો બીઘા ઝમીન'માં ય બીજો કોઈ ગાયક ગાઈ ન શકે, એવા તીવ્ર સૂરોમાં રફીએ 'અજબ તોરી દુનિયા, હો મોરે રામા...'ગાયું છે.

'દો બીઘા ઝમીન'સમાજવાદી વિચારધારાને બળવત્તર બનાવવા માંગતી ફિલ્મ હતી. ખાસ કરીને ગ્રામ્ય ભારતમાં ચીંથરે હાલ જીંદગી બશર કરતા ખેતમજૂરોને લક્ષ્યમાં રાખીને બિમલ રૉયે આ ફિલ્મ બનાવી હતી. પોતાની જમીન છોડાવવા માત્ર રૂ. ૨૬૫/- ભેગા કરવા પોતાના ૮-૯ વર્ષના માસુમ પુત્ર સાથે શહેરમાં કાળી મજૂરી કરવા ગયેલા બાપને ચોરીના આક્ષેપ હેઠળ પબ્લિક જાહેરમાં એના દીકરાની હાજરીમાં ફટકારે છે, એ દ્દશ્યો આંખમાંથી પાણી લાવી દે તેવા છે. 

અલબત્ત, આ ઘટનાક્રમ સીધેસીધો હોલીવૂડ કે બોલીવૂડની ઘણી ફિલ્મોમાં સીધેસીધો ઉઠાવાયો છે. મહેશ ભટ્ટની ડિમ્પલ કાપડીયા-જૅકી શ્રોફની ફિલ્મ 'કાશ'માં આ જ પ્રસંગ બેઠો ઉઠાવાયો હતો. પણ આટલા નાના પુત્રના દેખાતા મજબુર પિતાને બેરહેમ માર પડતો હોય, તે કલ્પનામાત્ર ધ્રૂજાવી દેનારી છે. બિમલ રૉયે આ ફિલ્મમાં આ દ્રષ્ય ઉપરાંત પણ અનેક જગ્યાઓ ઉપર પ્રેક્ષકોને રડાવ્યા છે...

... અને, કોઇને હસાવવા કરતા રડાવવા વધુ કઠિન છે, એ આ લખનાર કરતા બીજું કોણ વધુ જાણે ?

ઍનકાઉન્ટર : 30-09-2018

$
0
0

* આ મોદી સરકાર કૉંગ્રેસ અને પાકિસ્તાન માટે ખાલી બોલ્યા કરશે કે, કંઇક કરી ય બતાવશે ?
કાંઇ કરી બતાવવું ન પડે, એની તો આ બધી ધમાલ છે !
(અમૃતલાલ મહેશ્વરી, અમદાવાદ)

* આપણી ચલણી નૉટો ઉપર શહીદ ભગતસિંહ જેવા દેશભકતોના ફોટા ક્યારે મૂકાશે?
તમારી દેશભક્તિ સર આંખો પર, પણ વિશ્વમાં મહાત્મા ગાંધી જેવો અન્ય કોઇ શહીદ થયો નથી. એમની તસ્વીર બરોબર છે.
(યોગીરાજ બ્રહ્મભટ્ટ, અમદાવાદ)

* રક્ષાબંધને ડિમ્પલે તમને રાખડી મોકલી કે નહિ ?
એણે તો નથી મોકલી... તમે મોકલી દો.
(નીરા સરાડવા, હિમ્મતનગર)

* પ્રેમમાં લોકો પાગલ કેમ થઇ જાય છે ? હું તો થયો નથી !
અમારી પાસે કેટલાક આવા ડાહ્યા માણસોના ય સવાલો આવે છે.
(ચેતન ત્રિવેદી, અમદાવાદ)

* તમે ભગવાનમાં માનો છો ?
મા-બાપમાં માનો એમાં બધા ભગવાનો આવી ગયા.
(સાધના યાદવ, વડોદરા)

* તમારા ગુરૂ કોણ ?
ઘણા બધા ઘંટાલો છે...
(ઉમંગ કંસારા, માધવપુર-ઘેડ)

* આપણા હિંદુસ્તાનમાં બધા હિંદુસ્તાની છે ?
અફ કૉર્સ બધા જ છે. જે નથી એમનો ભાવ પૂછવાની ય ક્યાં જરૂર છે ?
(ચિરાગ કટારીયા, ટંકારા-મોરબી)

* તમારા પરિવારમાં કેટલા સભ્યો છે ?
- બસ. હવે એક તમારો વધારો થયો, બેન.
(કોમલ આહિર, જૂનાગઢ)

* તમને નથી લાગતું, હાસ્યલેખકને બદલે તમે ક્રિકેટર થયા હોત તો કરોડપતિ હોત ?
કરોડપતિ તો આજે ય છું.... ક્રિકેટર બન્યો હોત તો ૪૪-વર્ષ ચાલ્યો ન હોત !
(ઉપેન્દ્ર વાઘેલા, રાજકોટ)

* પૅટ્રોલ-ડીઝલના વધતા ભાવો વિશે શું કહો છો ?
એકે ય સ્કૂટર કે ગાડી બંધ રહ્યા ?
(વિરાજ કાવાણી, વિસાવદર)

* મોબાઇલ ફોનથી સુખ વધ્યું કે દુઃખ ?
એનો આધાર બિલમાં કેટલાની ચોંટે છે, એની ઉપર છે.
(જગદિશ પી. પટેલ, મેસણ-ઈડર)

* ૬૦-ની ઉંમરના પરિણિત ડોસાને ૩૦-વર્ષની છોકરી સાથે પ્રેમ થાય, તો એને પ્રેમ કહેવાય ?
એ અક્કલ પેલીમાં હોવી જોઇએ.
(ડૉ. શૈલજા, ઠક્કર, અમદાવાદ)

* કેજરીવાલ અને રાહુલ ગાંધી દેશભક્ત છે ખરા ?
હા.... ઇ.સ. ૨૦૧૯ સુધી તો દાવો થવાનો !
(અંકુર મિસ્ત્રી, અજરાઇ-ગણદેવી)

* પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન બન્યા પછી આતંકવાદ ડામવા કાંઇ કરશે ખરા ?
નૉ બૉલ...
(અશ્વિન મોરે, વડોદરા)

* રોકાણ ન કરવું પડે અને જંગી નફો મળતો રહે, એવો કોઇ ધંધો ખરો ?
શરૂઆત મ્યુનિ. કૉર્પોરેશનની ચૂંટણીમાં ઝંપલાવવાથી કરો.
(જગદિશ કપૂરીયા, જૂનાગઢ)

* આપણા લશ્કર માટે બુલેટ-પ્રૂફ જૅકેટ્સ પૂરતા છે ?
સિયાચીન પરના આપણા જવાનોને બુલેટ-પ્રૂફ જૅકેટો કાતિલ ઠંડીથી બચવાના કામમાં લેવા પડે છે.
(નિસર્ગ રાવલ, અમદાવાદ)

* એમના દાવા મુજબ, દરેક રોગનું નિવારણ યોગ છે, તો પછી સ્વામી રામદેવજી દવાઓ કેમ વેચે છે ?
ઘણી ફાર્માસ્યૂટિકલ કંપનીઓ રોગ વેચે છે, એના કરતા બાબા દવાઓ વેચે, એ વધુ સારૂં નહિ ?
(ધિમંત ભાવસાર, ઈડર)

* રૂ. ૫૦૦/-ની ઈસ્ત્રીમાં રૂ. ૧૮૦/- જીઍસટી...! કોણ રળ્યું કહેવાય ?
બિલ વગર લીધી હોત તો બધા રળ્યા હોત !
(પ્રફૂલ્લ દવે, ભાવનગર)

* સાયકલ ચલાવવાથી પર્યાવરણ વધુ જાળવી શકાય કે નહિ ?
- બોલવામાં મીઠું લાગે છે... વ્યવહારમાં નહિ.
(મૂકેશ પડસાલા, અમદાવાદ)

* તમારી સફળતા જોઇને મને ય હાસ્યલેખક બનવાનું મન છે....શું કરવું જોઈએ ?
મારે હવે બીજું કાંઇ કરવું ન જોઇએ.
(પિયૂષ પરમાર-પૂણેં-મહારાષ્ટ્ર)

* વરસાદમાં કાગળની હોડીઓ તરાવતા બાળકો ક્યાં ગયા ?
જુઓ ને આજુબાજુવાળાને ત્યાં વરસાદ-બરસાદ છે ?
(જીતેન્દ્ર કેલા, મોરબી)

* આજકાલ પંખો બગડયો છે કે શું ?
અમે તો છત્રી હલાવી હલાવીને હવા ખાતા'તા...!
(વિપુલ ચૌહાણ, પાલનપુર)

* દિલ અને દિમાગમાં શ્રેષ્ઠ કોણ ?
વાહ..... સવાલ તમે દિલથી પૂછ્યો છે !
(ચિરાગ પંડયા, માડવી-કચ્છ)

* પાસબૂક ભરી આપવા છતાં ગ્રાહકો એમનું બૅલેન્સ પૂછવા કેમ આવતા હોય છે ?
- આજકાલ બૅન્કોવાળાનો કાંઇ ભરોસો છે, ભાઇ ? ગમે તેને લોન આપી દે છે ને પાછી ય નથી લેતા !
(રાકેશ પરમાર, કલોલ)

* ભાજપ અને કૉંગ્રેસના શાસન વિશે તમારો મત ?
- હવેતો લોકો ગઠબંધનના સપના જુએ છે ને?
(જીજ્ઞાસા માંકડ, મુંબઇ)

એન્કાઉન્ટર : 07-10-2018

$
0
0

* આજ સુધી તમે સાંભળેલું સર્વોત્તમ ગીત કયું?
– આપણું રાષ્ટ્રગીત.
(આકાશ આર. અગ્રવાલ, અમદાવાદ)

* છૂટાછેડા લઇ ચૂકેલો ગોરધન ઘરની રસોઇ કેટલી વારમાં બનાવી શકે ?
– હવે એને એ ચિંતા ન હોય...! હવે તો બહારના ઓર્ડરો ઉપર પૂરતું ધ્યાન આપી શકતો હોય.
(ડો. અશ્વિન હી. પટેલ, કેટ્સકીલ–ન્યૂયોર્ક)

* ફિલ્મ ‘એક દૂજે કે લિયે’ જેવી હિટ ફિલ્મ ફરી કેમ નથી આવતી ?
– સુપ્રીમ કોર્ટના બદલાયેલા કાયદા મુજબ, ફિલ્મની વાર્તામાં ફેરફાર કરવો પડે. કમલ હાસન અને રતિ અગ્નિહોત્રીને બદલે, કમલ હાસન અને કરણ જોહર લાવવા પડે.
(નીતા જયનેન જહા, અમદાવાદ)

* સમોસા અને સમોસીને બાળક આવ્યું, એનું નામ શું પડ્યું હશે ?
– સાવ છોલો નહીં. ‘સમોસી’ તો આજ તક સમોસાને ય મળી નથી. બચ્ચા કહાં સે આયા...?
(રૂપાંગ શાહ, અમદાવાદ)

* કોઇને બ્રેડ–બટર ફળે, કોઇને પાણી–પૂરી ફળે... તમને શું ફળ્યું છે?
– ચોળાફળી.
(પાર્થિવ પરીખ, અમદાવાદ)

* મકાઇનો નાનકડો દાણો એની મમ્મીને શું પૂછતો હોય ?
– મમ્મી, ‘પોપ’ કોર્ન ક્યાં ગયા ?
(દીપેન ભટ્ટ, ભરૂચ)

* અશોકભાઇ, જેટ–પ્લેન જેવો તોતિંગ અવાજ કોણ કાઢી શકે ?
– બીજું જેટ–પ્લેન.
(હિતા કેયુર શાહ, વડોદરા)

* યુ.પી.નો કોઇ ભૈયો રિક્ષા ચલાવતો હોય, એને શું કહેવાય ?
– રિક્ષાવાળો.
(હિમાંશુ દોશી, સુરત)

* હમણાં હમણાંથી રાહુલ ગાંધીએ પોતાની સ્પીચ ઉપર સારો કાબૂ મેળવ્યો લાગે છે !
– એક આંખ પર પણ...!
(ડો. કપિ રમેશ શાહ, અમદાવાદ)
* સાસરાવાળા અને ઠાસરાવાળા વચ્ચે શું ફરક
– ઠાસરાવાળા તો ગમે ત્યારે આવે, એ ગમે.
(મેહમૂદ અનવરભાઇ, ઠાસરા)

* તમે લખવાની હિંમત કરી હતી કે, અમિતાભ બચ્ચન જેવો સન્માનનીય કલાકાર, પાચક ચૂર્ણ અને માથામાં નાખવાના તેલ જેવી પ્રોડક્ટ્સ માટે મોડેલિંગ કરીને પોતાની પ્રતિષ્ઠા ગુમાવી રહ્યો છે !
– હવે સાંભળ્યું છે કે, એ ‘મેરે અંગને મેં તુમ્હારા ક્યા કામ હૈ...’ બ્રાન્ડની પ્રોડક્ટ્સ માટે ય મોડેલિંગ કરશે.
(મહાદેવ રામકૃષ્ણ દવે, ભુજ)

* અમદાવાદમાં ટ્રાફિક અને મ્યુનિ. વાળાઓએ શરૂશરૂમાં જોર બતાવ્યું... પાછું હતું એવું ને એવું થઇ ગયું...!
– આ બતાવે છે કે, રાજકારણીઓ અને વેપારી મહાજનોના હાથ કેટલા લાંબા છે !
(એલ. એસ. વીરા, અમદાવાદ)

* આજ સુધી તમે કરેલી સર્વશ્રેષ્ઠ અને સૌથી ફાલતુ ખરીદીઓ કઇ ?
– વગર દહેજ–ડાઉરીએ કેવળ સવા રૂપિયામાં સસુરજીએ એમની દીકરી મારી સાથે પરણાવી હતી...
એ શ્રેષ્ઠ ખરીદી અને આજે એમની એ જ પ્રોડક્ટ કરોડોના હિસાબે મોંઘી પડી રહી છે.
(વિવક્ષા જયેશ જરીવાલા, સુરત)

* આ ‘અશોક’ તો હજારો વર્ષ પુરાણું નામ થઇ ગયું... કંઇક નવું લાવો ને !
– ‘રાહુલ’ નામ મને ખૂબ ગમે છે. રાહુલ ભગવાન બુદ્ધના પુત્ર હતા. પછી ખબર પડી કે, ‘અશોક’ તો એનાથીય જૂનું નામ છે... મે’કુ... રે’વા દો, તારે...!
(જન્મેજય વોહરા, રાજકોટ)

* શરીરનો કયો ભાગ ગુમાવવાથી કોઇ નુકસાન થતું નથી?
– આમ તો સીધો જવાબ છે, માથાના વાળ... પણ હવે એ બધો માલ ખાલી થવા આવ્યો છે, એમાં નુકસાન જ નુકસાન છે.
(પારુલ દીપક મહેતા, અમદાવાદ)

* ટી.વી. પર આવતી સૌ  થી વધુ ઘૃણાજનક જાહેરખબર કઇ લાગે છે ?
– ઇંગ્લેન્ડ સામે ઇન્ડિયા ટેસ્ટ સીરિઝ બૂરી રીતે હારી ગયું, એના કરતાં હેમા માલિનીના અશુદ્ધ પાણીએ બોર કરી કરીને બહુ નવડાવ્યા...!

* ભૂલમાં તમારાથી કોઇને ખોટો ‘વોટ્સએપ’ મોકલાઇ ગયો છે ?
– હા, ફક્ત એક જ વાર, મારા તમામ મિત્રોને મેસેજ મોકલ્યો હતો... ‘મને કોઇ વોટ્સએપ’ મોકલવો નહી...
... ને આજ સુધી રોજના સરેરાશ 500–મેસેજો આવે જાય છે.
(વનરાજસિંહ આડોદરા, ભરૂચ)

* સ્ટેજ ઉપર અચાનક તમે શરમાઇ જાઓ, એવો કોઇ બનાવ કદી બન્યો છે ?
– શ્રોતાઓ શરમાઈ ગયાના હજારેક દાખલા છે.
(કૃતાર્થ પરમાર, મોટી જીવડી)

* તમને ડાન્સ કરવો ગમે છે ? ડાન્સ કરવામાં તમારી રેગ્યુલર સ્ટાઇલ કઇં ?
– ને આવડતો નથી, પણ ‘બોલ ડાન્સ, મારી દ્રષ્ટિએ સૌથી ‘કલ્ચર્ડ’ સ્ટાઇલ છે.’
(મીના રમેશ દવે, જામનગર)

* અશોકભાઈ, તમારા જીવનનું એવું કયું રહસ્ય છે, જે હજી સુધી કોઇ જાણતું નથી ?
– એ જ કે... આજ સુધી હું ચાલી કેવી રીતે ગયો ?
(પ્રદીપ ઠાકોર, અમદાવાદ)

* તમને ભૂતપ્રેતની બીક લાગે છે ખરી ?
– અમારે લોકોને અંદરોઅંદર એવા કોઇ વેરઝેર ન હોય.
(રોનક શાહ, અમદાવાદ)

* તમારા Wi-Fiનો પાસવર્ડ શું છે ?
– મને તો મારી Wifeનાપાસવર્ડની ય ખબર નથી. ‘કેમ મોડું થયું ?’ એ એનો પાસવર્ડ હશે.
(લીલાવતી શિણોલ, અમદાવાદ)

* તમારી જિંદગીનું છેલ્લું કામ પહેલીવાર ક્યારે અને કયું કર્યું હતું ?
– હમણાં એક શોના ઓડિયન્સને પૂછ્યું હતું, ‘તમારી દ્રષ્ટિએ દેશ પહેલો કે ધર્મ પહેલો ?’ જવાબમાં 700ના ઓડિયન્સમાંથી કોઇ ચાર–પાંચ શ્રોતાઓએ દેશ માટે હાથ ઊંચો કર્યો હતો.

‘અન–ઊપજ–લોટા’ના બચાવમાં

$
0
0

હવે જેનું કાંઇ ઊપજે એવું નથી, એવા લોટાને ‘અન–ઊપજ–લોટા’ અથવા તો ‘અનુપ જલોટા’ કહે છે, પણ આ ગ્રેટ ગાયકે સાબિત કરી નાંખ્યું છે કે, એનું જેટલું ઊપજ્યું એટલું ઉપાડવા માટે દેશભરના ડોહો ધંધે લાગી ગયા છે. મહેશ ભટ્ટે જ લોટાની ફોટોકોપી કઢાવી પોતાના માટે લોટી શોધી કાઢી. કાશ્મીરના ફારુક અબ્દુલ્લાને રહી રહીને સંગીતના ધખારા ઉપડ્યા ને એય કોઇ ૨૦–૨૫ વર્ષની છોકરી માટે હાર્મોનિયમ રિપેર કરાવી લાવ્યા છે. દેશભરના કાકાઓની પ્રેરણામૂર્તિ શ્રી રાહુલ ગાંધી છે, શ્રી અનુપ જલોટા છે.

ટૂંકમાં, કાકાઓ આજકાલ વિફર્યા છે. વિફરવું પડે એવું છે, કારણ કે ‘બીન કે ઝૂઠે પડ ગયે તાર’ના ધોરણે ૬૦ ઉપર પહોંચ્યા પછી ભલભલા જલોટોને ફફડાટ થઇ ગયો છે કે, આપણી વીણાના તાર છટકવા માંડ્યા છે. નવા નંખાવાય એમ નથી અને જે છે એ કેટલા ચાલે એમ છે એ તો નીવડે વખાણ. પ્રોબ્લેમ એ છે કે પોતાનું ‘જલોટાપણું’ ચકાસી જોવા માટે ૬૫–૭૦વાળી કાકીઓ કામમાં ન આવે અને યુવાન સ્ત્રીઓ તો કાકાઓ સામે જુએ પણ નહીં. લેવા દેવા વગરનું ગાર્ડનને બાંકડે બેસવા જઇ, સ્પોર્ટ્સ શૂઝ પહેરીને નીકળેલી નવીનક્કોર ડાળીઓ અને ફૂલો સાથે ચક્ષુ–વિવાહો કરીને મન અને તનને મનાવવાં પડે. ઉંમર થઇ ગઇ એટલે કોઇ વાંક વગર રાજીનામાં આલી દેવાનાં? નસીબ તગડું હોય ને હરતું ફરતું કોઇ ફૂલ ફરવા નીકળ્યું હોય તો, ‘બેટા... બેટા’થી શરૂઆત કરવાની અને અનુપ જલોટાવાળી મંજિલે પહોંચવાનું !

અલબત્ત, આમાં તો કેવળ ‘નયનસુખ’ સુધી માંડ પહોંચી શકાય. બધાને જલોટા જેવી લોટરી ન લાગે. ‘ડ્યૂ’ થયા પછી કેરમનો સ્ટ્રાઇકર રિબાઉન્ડ થઇને પાછો આવે, એમ વડીલ બાંકડે પાછા જમા થઇ જાય. લાલ રંગની ક્વીનને પામવા, સામે પડેલી કેટલી બધી કાળીઓને ‘જે શી ક્રસ્ણ..... જે શી ક્રસ્ણ’ કહેતાં સડેડાટ નીકળી જવું? જે બચી હોય એ સફેદને સાચવી રાખવાની હોય છે, પણ એય ૭૫ની તો થવા આવી અને ભગવતકૃપા એટલી કે ગાર્ડનના બાંકડે આવીને બેસવાને બદલે ઠાકોરજીના મંદિરના ઓટલે જઇ બેસે છે.

આવા, ‘તમે લઇ ગયા ને અમે રહી ગયા’ વાળા લાખો કાકાઓ અનુપ જલોટાની ઇર્ષા કરે છે. ‘રંગ દે ચૂનરિયા, શ્યામ પિયા મોરી રંગ દે ચૂનરિયા...’ પણ બાંકડે એકબીજાને મળે ત્યારે પહેલી ફરિયાદ એ હોય કે, ‘તે હું કે’તો’તો... આ બધું શોભે છે જલોટાને ? છોકરી હજી તો એની દીકરીની ઉંમરની છે ભઇ!’

જવાબમાં બીજો કાકો ઢીંચણ ઊંચો કરી, બાંકડાની ધાર ઉપર પગ મૂકીને કહેશે, ‘જાવા દિયોને ભ’ઇ ! છોડી એની માની ઉંમરની હોત તો ય જલોટો ના સુઉં કામ પાડે ? એને તો આ ઉંમરે વકરો એટલો નફો ને ?’

ત્રીજો કાકો સૂર પુરાવતો કહેશે, ‘અરે બાપા છોડોને! કેટરીના કૈફ બક્કી ભરવા આઇ હોય તારે (ત્યારે) દાઢી કરવા ના જવાય, બા ખિજાય !’

કાકાઓની ઇર્ષા કાકાઓ તો કરે, એના કરતાં જવાનિયાઓ વધારે કરે છે. વધારે જીવો એમના બળ્યા છે. જલોટાની ફિરકી ઉડાડતી ‘વોટ્સએપ’ જોક્સ મૂકી મૂકીને બળબળતી ભડાસ કાઢે છે. પેલી છોકરી જલોટા નહીં તો કોઇ બી લોટાને પરણવાની તો હતી જ (જેવાં જેના નસીબ), પણ આ લોકોને તકલીફ એ છોકરી માટે નથી, જલોટા માટે થઇ છે કે, અમે હજી તો જમીન જોવા નીકળ્યા’તા ને કાકાએ મકાનેય ચણી નાંખ્યું ?
‘એ દાળની સાથે બિસ્કુટ ખાય છે,
એમાં તારા બાપાનું શું જાય છે!’
એવો હઝલનો ટુકડો ૬૦–૭૦ વર્ષ પહેલાં તોફાની શાયર ‘બેકારે’ લખ્યો હોવાનું યાદ છે.

‘ઐસી લાગી લગન, મીરાં હો ગઇ મગન...’નાં ભજનો ગાઈને અનુપ ૨૫–૩૦ની ઉંમરવાળી સાથે ચોથા લગ્યન પતાવવાનનો, એ સાલું સહન નથી થતું...!

જો કે, હવે તો સુપ્રીમ કોર્ટે પણ જીર્યોદ્ધાર માટે ચુકાદો આપી દીધો છે કે, મીરાં ન મળે તો મગન બી ચાલે, હઓ! ‘જગ મેં સુંદર હૈ દો નામ, ચાહે ક્રિશ્ન કહો યા રામ...’

આઘાત એ વાતનો લાગે કે, નથી એમણે અનુપના ચોથા લગ્નમાં ચાંદલો કરવા જવાનું, નથી દહેજ–ડાઉરીની વ્યવસ્થા કરવાની, છતાં ભારતભરના યુવાનો એમની ‘બોન પૈણાવવાની હોય’ એવા ઝનૂન અને આઘાતથી જલોટાની પાછળ પડી ગયા છે કે, ૬૫ની ઉંમરનો કાકો અમારા માપની છોકરી લઇ જાય ? અમારું પાંત્રીસેય હજી પત્યું નથી.

તારી ભલી થાય ચમના... હાલ તો તું હેઠો બેસ. તારા ઓરતા અધૂરા રહી જાય એવું લાગે તો ૬૫–૭૦ વાળી તું ય પકડી લાય અથવા એ ઉંમરનો થાય ત્યાં સુધી ખેંચી કાઢ ને કાં તો જલોટાની જેમ વધારાના ૩–૪ લગ્નો કરીને, એની ઉંમરે કોઇ ૨૫–૩૦ વાળી ગોતી લાય ! ધ્યાન એટલું રાખવાનું કે, હાથમાં હાર્મોનિયમ પકડી રાખવાનું. આ મામલે હાલમાં હાર્મોનિયમની બોલબાલા છે. તું પેલીને હોકી કે ઊભી–ખો શિખવાડવા જઇશ તો કોઇ મંજીરાવાળો મેદાન મારી જશે. ગુરુ દત્તાત્રેયે ૨૪ ગુરુ કર્યા હતા. એમાં એક ગુરુ તો એક કૂતરોય હતો... આપણે જલોટાને ૨૫મો કેમ ન બનાવી શકીએ ? આ તો એક વાત થાય છે.

અનુપવાળા મામલે દેશભરમાંથી એકેય છોકરીએ જીવ નથી બાળ્યો, ‘અનુપ અંકલ, અમે બધીઓ મરી ગઇ’તીઈઈઈઈ ? હવે અમારા ભાગમાં ડોહા કેટલા બાકી રહેશે ? હાલમાં માંડ દિવાળી પહેલાનો ‘સેલ’ ઊઘડ્યો છે ને મહેશ ભટ્ટ, કબીર બેદી કે જલોટા યાત્રા સંઘની ધજા હેઠળ ઉપડ્યા છે, તો અમારી સાઇઝના મૂરતિયા ‘ઘરડાના ઘર’માં શોધવા જવાનું ?’
પણ આપણા વીર ભારતની શક્તિશાળી સ્ત્રીઓ કદી મહેશ ભટ્ટ કે જલોટાના નકશેકદમ પર જાય એવી નથી. સુ. શ્રી મમતા બેનર્જી, માયાવતી કે બાસમતી જેવી પ્રણામયોગ્ય સૌંદર્યાઓએ આજ સુધી પોતાના નામ ઉપર ડામર ચોપડાવા દીધો નથી. આપણાં પ્રાત:સ્મરણીય જયલલિતાએ જીવન ત્યાગ કરી દીધું, પણ લગ્ન ન કર્યાં તે ન જ કર્યાં. આ તો એ બધીઓ કોરીકટ અને પવિત્ર રહી છે એટલે બધા વટથી ફરી શકે છે.

જો કે, વાત એ સમજાતી નથી કે, ઉંમરના હિસાબે ઓલમોસ્ટ ‘પતવા’ આવેલા અનુપ જલોટાનું માર્કેટમાં હજી નામ છે તો પછી કુમારિકાઓની યાદીમાં એમ તો હજી મમતા–માયા જેવી સેંકડો કાકીઓનાં નામ કોરાધાકોડ છે, છતાં દેશના એકે ય યુવાને એમને માટે અરજી કરેલી દેખાઇ? નથી દેખાઇ... અર્થાત્ દેશમાં ૨૫–૩૦ની ઉંમરની છોકરીઓ કરતાં એ ઉંમરના છોકરાઓને એમના ભવિષ્યની ચોક્કસ ચિંતા છે. નાનું છોકરુંય રમકડું ૪–૫ વર્ષ ચાલે એવું ઇચ્છે છે.

સિક્સર
એશિયા–કપમાં ભારતની મેચ બાંગ્લાદેશ, અફઘાનિસ્તાન સામે હોય કે પાકિસ્તાન સામે, પેવિલિયનમાં દર વખતે એક બુરખાનશીં મહિલા ભારતનો તિરંગો સતત લહેરાવતી હતી. એ જો જો કરવામાં એ ત્રણે દેશો ભારત સામે હાર્યા !

With દિવ્ય ભાસ્કર

With Divya Bhaskar.

એન્કાઉન્ટર

$
0
0

* ગુજરાતીઓ માટે ઇન્ડિયન ક્રિકેટની હાર–જીત એટલે શું?
– ચાર શબ્દો કાયમ વપરાય ‘હું તો પહેલેથી કહેતો’તો!’
(પૂનમ દવે, જામનગર)

* સુપ્રીમ કોર્ટે કેવો ચુકાદો આપ્યો ? વ્યભિચાર ગુનો નથી !
– શાંતિ રાખો. આની પહેલાં હોમોસેક્સ્યુઆલિટી અંગે ઐતિહાસિક ચુકાદો આપ્યો. હવે વ્યભિચાર માટે... એક જમાનો આવશે કે, પુરુષો પોતાની ઉપર બળાત્કાર થાય તો ફરિયાદ નહીં કરી શકે !
(જગતનારાયણ મહેતા, સુરત)

* આમ તો હું 53નો છું, પણ મારે વધુ યુવાન દેખાવું છે, તો શું કરું ?
– હરવા–ફરવાનું 70 પ્લસના કાકો સાથે રાખો.
(વિનયચંદ્ર વોરા, મુંબઇ)

* આ વર્ષે ગુજરાત વરસાદ વિહોણું રહ્યું...!
– શિયાળામાં નિરાંત ! સ્વેટરો કે શોલ કાઢવી નહીં પડે.
(વિભૂતિ શાહ, અમદાવાદ)

* ઘરમાં કાચના ટુકડા વેરાય ને વાગી જાય... એનાથી બચવાનો કોઇ ઉપાય ?
– કાચના ટુકડાઓને બેન્ડ–એઇડથી સાંધવા બેસી જાઓ.
(હિરેન પ્રમુખ પટેલ, અમદાવાદ)

* મારે અમેરિકા જવું છે... શું કરવાનું ?
– જવાનું.
(પ્રયાગી ચંદ્રચુડકર, વડોદરા)

* અમે ત્રણ દોસ્તો એક જ છોકરીના પ્રેમમાં છીએ. શું થશે ?
– બે બચી જવાના.
(સઘુરામ સાવલિયા, અમરેલી)

* ઘણાં લોકો પોતે જ સવાલ પૂછી પોતે જ જવાબ આપે છે... એને શું કહેવાય ?
– ચલો, બીજો સવાલ...!
(નિકુલ મુકુંદ પાઠક, જામનગર)

* અમદાવાદમાં લારીગલ્લા હટાવવાનો અને પાર્કિંગ સીધું કરવાનાં ઝનૂનો ક્યાં ગયાં ?
– બસ. હવે સી. જી. રોડ પર ટ્રેક્ટરો, ટ્રેઇલરો અને ટ્રેનના ડબ્બાઓ પાર્ક કરવા દેવાની માંગ ઊઠી છે.
(કૌશલ પંકજ વ્યાસ, અમદાવાદ)

* ઘણા લોકોને ડુંગળી છોલતા આંખમાંથી પાણી નીકળે છે... કોઇ ઉપાય ?
– કોઇની સાથે લાગણીના આટલા ઊંડા સંબંધો રખાય જ નહીં !
(હેતલ જાની, અમદાવાદ)

*  પાકિસ્તાન સાથે વોર ક્યારે ?
– રાહુલને દુ:ખ થાય એવા સવાલો ન પૂછો.
(વિવક્ષા જરીવાલા, સુરત)

* મચ્છરો ‘ગુનગુનગુનગુન...જ’ કેમ  કરતાં હોય છે ?
– એ લોકો એટલું જ ભણ્યા હોય છે !
(વૈભવ ભુપેન્દ્ર દવે, ભાવનગર)

* તમને કયા પ્રતિષ્ઠિત એવોર્ડની પ્રતીક્ષા છે ?
– એકેય નહીં... એટલા માટે કે, મને ‘ભારત રત્ન’ પણ મળે, તો એ પછીના લેખોમાં મારૂં સાહિત્ય સુધરી જવાનું નથી.
(ક્રિષા પંકજ દવે, સુરેન્દ્રનગર)

* કમ્પ્યુટર–મોબાઇલમાં ‘ઓટો–કરેક્ટ’ની સગવડ હોય છે... આવી સગવડ વાઇફોમાં ન મૂકાવી શકાય ?
– એના માટે હિંમત જોઇએ... પણ મોબાઇલ આપણા માથે ફટકારવાથી બધું ‘ઓટો કરેક્ટ’ થઇ જશે.
(વિનુભાઇ કડોદરા, નડિયાદ)

* કોઇ શોપિંગ મોલમાં જૂની પ્રેમિકા મળી જાય તો શું કરવું ?
– એનું શોપિંગ બિલ આપણા હાથમાં પકડાવી ન દે, એનું ધ્યાન રાખવું.
(અનવરઅલી ફતેહઅલી નાસગર, વડોદરા)

* શું 40– પછી સ્ત્રી પ્રેગનન્ટ થઇ ન શકે ?
– 40– બાળકોની મા થઇ ગયા પછી આ અપેક્ષા વધુ પડતી કહેવાય.
(કીર્તનલાલ મથુરાવાલા, સુરત)

* અમદાવાદના બી.આર.ટી.એસ.ના કોરિડોરમાં હજી લારી–ગલ્લા કેમ મુકાયા નથી ?
– અત્યારે રેલવેના પાટા માટે વાટાઘાટો ચાલે છે.
(આનંદ પટેલ, અમદાવાદ)

* અમારી પાળેલી બિલાડી આખું ડાઇનિંગ–ટેબલ કૂદી જાય છે... ચમત્કાર કહેવાય ને ?
– ચમત્કાર તો તમારું ડાઇનિંગ–ટેબલ બિલાડી ઉપરથી કૂદી જાય, તો કહેવાય.
(લાવણ્યા અનુભાઇ શાહ, વડોદરા)

* સૌજન્ય (ડીસન્સી) એટલે શું ?
– માથાના વાળ ઊભા થઇ જાય એવી હોરર–સ્ટોરી કોઇ ટાલિયાને ન કહો, એ !
(પલક પંકજ સોની, અમદાવાદ)

* હવે તો મોબાઇલમાં ‘કોન્ફરન્સ–કોલ’ની કેવી સુંદર સગવડ છે ! એકી વખતે અનેક સાથે વાત કરી શકો...
– એ ‘અનેક જણા’ દર દસમી સેકન્ડે ‘બાય’ બોલતા હોય છે... કોઇ સાંભળતું હોય તો !
(હિતેશ દવે, ધ્રાંગધ્રા)

* મારી વાઇફ મને છોડીને જતી રહી છે... બહુ દુ:ખ થાય છે. શું કરવું ?
– અમારે જતી નથી.
(પીયૂષ ધાણેધા, નડિયાદ)

* અમારા વિસ્તારમાં કૂતરાંઓ બહુ પાછળ પડે છે... કોઇ ઉપાય ?
– કોઇનામાં આટલા ઊંડા ઊતરીએ જ નહીં... ઊતરો ત્યારે આવું થાય છે ને ?
(જ્વલંત જે. સોની, અમદાવાદ)

* મલ્ટિપ્લેક્સ થિયેટરના પોપકોર્ન ખરીદવા બહુ મોંઘા પડે છે...
– બેન્કો લોન આપે એવી વિચારણા ચાલી રહી છે.
(આદિત્ય એ. ઓઝા, અમદાવાદ)

* શું તમે ઘેર યોગ કે કસરતો કરો છો ? અમારે કરવાં હોય તો શું સલાહ છે ?
– યોગનાં બે સેશનો વચ્ચે થોડો ગેપ જરૂર રાખવો... હું 3–4 મહિનાનો રાખું છું.
(પાર્થિવ પરીખ, અમદાવાદ)

* સાંભળ્યું છે કે, રોજ દસ ગ્લાસ પાણી પીઓ, તો 20 વર્ષ વધુ જીવો...
–મને 112 તો થયા.
(શ્યામજી ડી. પરમાર, કલોલ)

યાદ છે, ઘોડાગાડી

$
0
0

જલસા પડતા અમદાવાદની ઘોડાગાડીમાં બેસવાના ! અમદાવાદના સી.જી.રોડ જેવા ભરચક બાળપણમાં ઘોડાગાડીની બાજુમાં બેસવાનો જામો કાંઈ ઓર જ પડતો હતો. ઇંગ્લેન્ડના ઘનઘોર જંગલો વચ્ચે આવેલા શાહી બ્રિટિશ મહેલમાંથી જાદુગર જેવી લાંબી કાળી હેટ પહેરીને કાઉન્ટ ડ્રેક્યુલા એની આલિશાન ચાર ઘોડાવાળી બગીમાં ઘોડાઓને ચાબુક ફટકારતો નીકળે, એવો વટ અમારો ચડ્ડીખમીસમાં પડતો અથવા અમે એવું માનતા. ઘોડાગાડાળો એના ઘોડાને ચાબુક ફટકારે. એ જોવાની થ્રિલ ઉપડતી અને ખભો હલાવીને કહેતાં, ‘કાકા, એક ચાબુક મને ફટકારવા દોને !એ નહોતી ખબર કે ગાડીવાળો ચાબુક ફટકારે, ઐ તો નામની અવાજ કરવા પૂરતી હોય. ઘોડાને સાચેસાચ ઝૂડી નાંખવા માટે નહીં. મને તો છેક સુધી વિશ્વાસ હતો કે, ઘોડો કદી સામી ચાબુક નહીં ફટકારે. એ જોર ઉપર જોર ચડતું.

પણ ડ્રેક્યુલા બનવાના ધખારા તો એની ફિલ્મ ‘ધ હોરર ઓફ ડ્રેક્યુલા’ જોઇ, એમાં જ ઊતરી ગયા. નહોતો જોયો ત્યાં સુધી ડ્રેક્યુલો મને કોઇ મંદિરના ગાદીપતિ મહારાજ જેવો લાગતો. મહારાજો કપાળ પર તિલક કરે અને ડ્રેક્યુલા બે હોઠના ખૂણામાંથી લોહીના રેગાડા કાઢે. જોયા પછી ખબર પડી કે, એ કાંઇ સારો માણસ નહોતો. વચલા બે દાંતને બાદ કરીને સાઇડના બે મોટા રાક્ષસી દાંત વડે હાળો બચકાં ભરી લેતો અને ગળા ઉપર બે કાણાં પાડીને મહીંથી લોહીઓ પીતો, પણ ડ્રેક્યુલાના કાણાંમાંથી લોહી નીકળે, ગુજરાતી વાઇફોના ગોરધનોના કપાળમાંથી નીકળે. કોઈના લોહીઓ પીવા નહીં, ડ્રેક્યુલા જેવી શાનદાર ઘોડાવાળી બગી ચલાવવા મળે, એ ડ્રીમ રહેતું, પણ એની અસલિયત જાણ્યા પછી ડ્રેક્યુલા બનવાનાં સપનાં ત્યાં જ પડતાં મૂકીને ઘોડાગાડીવાળા બનવાનાં સપનાં શરૂ કર્યાં. ક તો કોઈ સરસેનાપતિ નગરની લટાર મારવા નીકળ્યા હોય, એવો ગર્વ થાય અને ઘોડાને ચાબુક મારવા મળે. એનો સટાક કરતો અવાજ અમારું સંગીત હતું. સ્કૂલે ઘોડે ચઢીને, આઇ મીન સાઇકલ પર ચઢીને જવાના એ ઉંમરમાંય અમારા વિચારો રજવાડી હતા. ભલે ચલાવતા સાયકલ, પણ મારા વિચારો શાહી હતા. ઘોડાગાડી તો ડ્રેક્યુલાવાળી જ ! આજે ય દુનિયાભરનો એકેય ગુજરાતી એની સાઇકલને ‘સાઇકલ’ નહીં, ‘ગાડી’ કહે છે. સ્કૂલનો પટાવાળોય સાઇકલ પર આવે, માસ્તરો ય સાઇકલ પર આવે ને અમે... તો પછી ફરક શું ? ફાધરને ચોખ્ખેચોખ્ખું સંભળાવી દીધેલું કે, ‘મને અપાવવી હોય તો ઘોડાગાડી અપાવો, સાઇકલ–ફાઇકલ નહીં !

ચાબુક જેવો અવાજ મધરને સંભળાયેલો, ફાધરે અમને એક સટ્ટાક કરતી ચોડી દીધેલી એનો, પણ એમાં વાંક ફાધરનો હતો. એ એવું સમજેલા કે, ભણીગણીને હું ઘોડાગાડીવાળો બનવા માંગું છું. ‘લાલ દરવાજા બે રૂપિયા, મણિનગર ચાર રૂપિયા’ની બૂમો પાડીને સવારી બોલાવતો ગાડીવાન ! હકીકતમાં ફાધર સમજી શકેલા નહીં કે, ‘અમે તો ચાર ઘોડાવાળી શાહી બગી લેવા માંગીએ છીએ, ચાર પંક્ચરવાળી સાઇકલ નહીં !’

ઘોડાગાડીનો આકાર કોરી નદીના કિનારે કોક ગરીબની ઝૂંપડી જેવો લાગે, પણ શહેરના રસ્તાઓ ઉપર આવી ગયા પછી દુબઇની સડકો પર કોઈ માલેતુજાર આરબશાહી ‘બુગાટી’ લઇને નીકળ્યો હોય એવો જામો પડે. એટલિસ્ટ, રસ્તે પસાર થતી જોવામાં !

અલબત્ત, ઘોડાગાડીઓ આખા ગુજરાતમાં હતી, પણ અમદાવાદની ઘોડાગાડીની તોલે એકે ય ન આવે. અમદાવાદવાળીની વિશિષ્ટતા એની મનલુભાવન ડિઝાઇનમાં હતી. ઝવેરી પાસે વીંટી ખરીદો એમાં કેવું રૂપકડું બોક્સ આવે ! એવા બોક્સથી બનેલી ગાડી. (ઘણી વાર તો વીંટી કરતાં બોક્સ વધારે સારું લાગતું, પણ એ આંગળીમાં પહેરાય નહીં, એટલે વીંટીથી ચલાવી લેતા.) ચારે બાજુએ બારીઓ જ બારીઓ ને છેલ્લે થોડી જગ્યા વધતી હોય, ત્યાં ઘોડાગાડીનો દરવાજો, પણ બેઠાં પછી ચારે બાજુથી બંધ, લંડનથી વાઇસરોય બેસવા આવ્યા હોય, એમ ઘોડાગાડીવાળો નીચે ઊતરીને ગાડીની પાછળનો દરવાજો બે–ચાર મુઠ્ઠી પછાડીને બંધ કરી જાય, સ્ટોપર મારી આપે, ગ્રાહકના આદર–સત્કાર માટે નહીં, પેસેન્જરો ગબડી ન પડે એ માટે. કારણ એ બોક્સ જેવી ગાડી આગળથી ઊંચી અને પાછળથી નમેલી રહેતી. દરવાજો ખુલ્લો રહી ગયો હોય તો પાછળવાળા પેસેન્જરો ક્યારે અને ક્યાં ગબડી પડ્યા એની ઘોડાને કે ગાડીવાળાને ખબર ન પડે. એ હિસાબે દરવાજો ટાઇટ બંધ થતો. પાછળ દરવાજા પાસે બેઠેલા બે પેસેન્જરો એમના ફાધરની હોટેલના સોફા પર બેઠા હોય એવા ઠાઠથી બેસતાં, પણ એની સામેવાળા ‘હમણાં એમની ઉપર પડશે,’ એવા ઝૂકેલા અને ભયના માર્યા બેઠાં હતા.

એ વખતે શહેર અમદાવાદમાં ગાડી (કાર)ની સખ્યા નામ પૂરતી હતી.રિક્ષામાં ફક્ત બે જ પેસેન્જર લેવાની છૂટ હતી. ટેક્સીઓ અમદાવાદનું કામ નહીં. બહુ બહુ તો એરપોર્ટ જવા માટે વપરાય. એ ય ભદ્રકાળીના મંદિર સામે માંડ ત્રણ–ચાર ઊભી હોય. વખાના માર્યા આપણે ટેક્સી ભાડે કરવા જઇએ, તો ટેક્સી ખરીદવા આવ્યા હોઇશું, એવો પેલો રાજી થાય ને લેવાદેવા વગરનું હિન્દી બોલે, ‘આઓ સા’બ... જાના કહાં હૈ ?’ એને ય ખબર હોયકે એરપોર્ટના પેસેન્જર છે, એટલે ‘ચીરીને’ ભાડું માંગે. એ વખતની બેન્કોમાં ટેક્સીભાડું ચૂકવવા લોન મળતી નહીં. ઘરઘરની પસંદ કેવળ લાલ બસ હતી. જેને આજે એ.એમ.ટી.એસ. કહે છે. એક આનો (છ પૈસા)ટિકિટ ને તોય નહોતીપોસાતી, બોલો ! આ બાજુ આપણે પેટ્રોલના ભાવવધારાની રાડું નાખીએ છીએ.

ઘોડાગાડી મોંઘી બહુ પડતી, કારણ કે એમાં ચાર પ્લસ વન સવારી આવે. નાના છોકરાને ગાડીવાનની બાજુમાં બેસાડી દેવાનો. મહીં કેટલા પેસેન્જરો લેવાના છે, એનો માપદંડ ઘોડો ઊંચો થઈને લટકી પડે છે કે નહીં, એ હતો. ઘોડો ભડકે નહીં, એટલે એની બંને આંખો ઢંકાય, એવાં ચામડાના ચશ્માં પહેરાવતાં. લોકો એમ માનતા કે, આજુબાજુએ ટ્રાફિક જોઇને એ ભડકે નહીં માટે પહેરાવતા હશે. વાસ્તવમાં, ઘોડોય આખરે પુરુષ છે. ચાલુ સવારીએ એની નજર ‘હખણી’ રહે, એ માટેના ‘ચશ્માં’ હતાં.

મારા જામનગરની જેમ, કાઠિયાવાડની ઘોડાગાડીઓ તદ્દન જુદી. આખી ખુલ્લી અને વચમાં પાર્ટિશન. (ફિલ્મ ‘શોલે’માં બસંતીની ઘોડાગાડી જેવી)  પણ એમાં ઘોડાની તબિયત બરાબર ન રહેતી હોય કે પાછળ બેઠેલા વધારે પડતાં તંદુરસ્ત હોય, એ લોકોના બેસતાની સાથે ઘોડો ચારે પગે હવામાં અધ્ધર જતાં કોમિક દ્રશ્યો રોજના હતાં. ઘોડાને ધરતી પર પાછો લાવવા માટે ગાડીવાળો આગળ જઇને વાંસડા ઉપર કૂદકો મારીને લટકે, ત્યારે વજન બેલેન્સ થાય. જન્નત ધરતી પર ઊતરી આવ્યા પછી ગાડીવાળો ખિજાય, ઘોડા ઉપર નહીં, પેસેન્જરો ઉપર. ‘આવડાં મોટાં પેટો બનાઇવાં છે ? થોડી ઘોડાનીય દયા ખાતા હો તો !’

આજે આવિ શાહી સવારીઓને પચાસ વર્ષ થઇ ગયાં. એટલિસ્ટ, શહેરમાં તો કકોઇ દેખાતી નથી. જે દેખાય છે તે વયોવૃદ્ધ અને નિવૃત્ત ઘોડાઓ ગાર્ડનના બાંકડે બેઠેલા. એમની વાડી ઘેર પડી છે, જે એમનાં શાહી સંતાનો અને શાહી વહુઓ વાપરે છે, પણ અસલી શહેનશાહોને તો લાકડીના ટેકે ટેકે ઠબૂક ઠબૂક ગાર્ડનના બાંકડે આવીને બીજા અશક્ત ઘોડોઓ સાથે આખરી સવારની રાહો જોવાની છે.

સિક્સર
ઇલેક્ટ્રિનિક્સની કોઇ પણ ચીજ ખરીદો – ટીવી, મોબાઇલ, કમ્પ્યુટર, લેપટોપ ! લઇ લીધાં પછીની ૧૫ મિનિટમાં જ માર્કેટમાં તદ્દન નવું મોડેલ આવી જાય છે ને ખરીદીનો પસ્તાવો થાય છે.
આવા પસ્તાવા તાજેતાજી કન્ય (કે વર) પસંદ કરી લીધા પછી ય થાય છે !

એન્કાઉન્ટર : 21-10-2018

$
0
0

* હમણાંથી #MeTooનું તૂત ચાલ્યું છે... શું કરવું ?
– પાંચ–સાત વર્ષ પહેલાંય આપણાથી કોઇ લોચો વાગી ગયો નથી ને... એ તપાસી લેવું.
(ગૌરાંગ પટેલ, સુરત)

* મને ગુસ્સો બહુ આવે છે, શું કરવું ?
અરીસામાં જોવું.
(એહજાઝ દીવાન, ભાલેજ)

* પત્ની સાચો પ્રેમ ક્યારે કરે છે ?
– ખોટો ય ક્યારે કરે છે, એની જો ખબર પડતી હોય તો આની ખબર પડે.
(મહાસુખ દરજી, અમદાવાદ)

* ટીવી પરની પેનલ–ચર્ચાઓમાં એકબીજાને ભાંડવા સિવાય બીજું કાંઇ હોતું જ નથી ?
– એટલા માટે ટીવી કરતાં છાપાં સારા.
(માધવી આપ્ટે, વડોદરા)

* મારે બેંકની તગડી લોન લઇને વિદેશ ભાગી જવું છે. કોઇ ઉપાય ?
– આવું જાહેરમાં તમે પૂછી બેઠા છો, હવે ગામમાંય તમને કોઇ રૂપિયો નહીં આલે !
(એ. એમ. ચૌહાણ, ભાવનગર)

* તમને તમારું એન્કાઉન્ટર થવાની બીક નથી લાગતી ?
– હવે લાગી.
(ગુજરાતી બોય, દાહોદ)

* આ ટેસ્ટ ક્રિકેટની મેચો જોવા માંડ પચ્ચા માણસ આવે છે... શું ફાયદો ?
– ટેસ્ટ મેચોમાં મફત પ્રવેશ અપાવવો જોઇએ. સામાન્ય ક્રિકેટ શોખીનો જોઇ તો શકે.
(પ્રભાકર દેસાઇ, મુંબઇ)

* તમને કોંગ્રેસ–પ્રમુખ બનાવવામાં આવે તો ?
– હું તમને પપ્પુ લાગું છું ?
(હીરેન સોની, સાઠંબા)

* ઇ.સ. 2019ની ચૂંટણી કોણ જીતશે ?
– મોદી.
(કનૈયાલાલ પટેલ, કપડવંજ)

* મલ્ટિપ્લેક્સવાળા પોપ–કોર્ન કે સમોસામાં સોલ્લિડ લૂંટે છે. કોઇ કહેનાર નથી ?
– હવે તો બીજું કોઇ ‘પદ્માવત’ રિલીઝ થાય એની રાહ જોવી પડે.
(શ્રેયા મનન ત્રિવેદી, અમદાવાદ)

* તમને જગતની સર્વશ્રેષ્ઠ ચીજ કઇ લાગે છે ?
– ભારતનો રાષ્ટ્રધ્વજ.
(હિતેશ પરમાર, કાતોલ)

* આજના રાજકારણ વિશે શું માનો છો ?
– કોઇને ખરીદી ન શકો, તો એને વેચી નાંખો.
(જીગર પટેલ, જામનગર)

* ચાલુ પરીક્ષાએ સુપરવાઇઝરો છોકરીઓ પાસે ઊભા જ રહેતા નથી, પણ છોકરાઓની કાપલી પકડે છે.
– ‘તો શું થયું મારી તરફ જોયું નથી એણે કદી,
એવા ઘણાં છે ગામ, જ્યાં ટ્રેનો ઊભી રહેતી નથી.’
(ભાવિન ગોપાણી, સૌરભ મહેતા, નડિયાદ)

* મને આખો દિવસ મોબાઇલમાં મસ્ત રહેવાની આદત પડી ગઇ છે. શું કરૂં ?
– એમાં જે કાંઇ ચિંતા કરવાની છે, એ તમારી આજુબાજુવાળાને કરવાની છે... તમે ત્યારે, લગે રહો !
(વિજય દાભી, કાકરખાડ)

* તમારા મતે, ‘અબ કી બાર, કિસ કી સરકાર ?’
– ભાજપ... પણ, અમારો મત અમારા ઘરમાંય કોઇ સાંભળતું નથી.
(અભિષેક ભટ્ટ, સુરત)

* શું કોંગ્રેસ પ્રજાની નજરમાંથી ઊતરી રહી છે ?
– દેશ માટે પોતે શું કરવા માંગે છે, એ કહેવાને બદલે એનો કોઇ પણ નેતા–પ્રવક્તા કેવળ મોદીને ભાંડે રાખે છે. માની લો કે, મોદી હારી પણ ગયા, તો કોંગ્રેસને આપણે કંઈ આશા ઉપર વોટ આપવો ?
(ચિતરંજન વ્યાસ, સુરત)

* તમારું વાંચીને અહીં રાજસ્થાનમાં અમે સંસ્થાના કોઇ પણ પ્રોગ્રામ પહેલાં રાષ્ટ્રગીત ફરજિયાત કરાવ્યું છે...
– જે પ્રસંગે મિનિમમ 25 માણસો ભેગા થાય ત્યાં રાષ્ટ્રગીત ગવડાવવું જોઇએ.
(જયરાજસિંહ રાઠૌર, જયપુર)

* જિંદગી સુંદર ક્યારે લાગે છે ?
– સોમવારથી શનિવાર સિવાય.
(વાણી પટેલ, મેહસાણા)

* તમે સોશિયલ મીડિયાથી આટલા ખફા કેમ છો ?
– એની ઉપર કોઇ સેન્સરશિપ જ નથી. બીભત્સ સેક્સની ક્લિપો, નઠારી ગાળો અને ગમે તેવી અફવાઓ આ મીડિયામાં ચાલી જાય છે. અમદાવાદમાં કોઇકે ઉડાડી હતી કે, ‘આવતી કાલે દૂધ નથી મળવાનું’, તો સાંજ સુધીમાં પૂરા શહેરમાંથી દૂધ ગાયબ ! બધા તૂટી પડ્યા.
(નમણી વિક્રાંત છાયા, મુંબઇ)

* ભારતનું કયું રાજ્ય સૌથી વધુ દેશભક્ત છે ?
– મહારાષ્ટ્ર. સુનિલ ગાવસકરે વેસ્ટ ઇન્ડીઝ સામે બીજી ટેસ્ટ પહેલાં ભારતનું રાષ્ટ્રગીત ગવડાવવાને બદલે વગાડ્યું, સુનિલે ખૌફ જતાયો. અન્ય મરાઠી માણસો પણ બીજા કરતાં વધુ દેશપ્રેમી દેખાય છે. કમનસીબે, ગુજરાતમાં હજી એ જોશોજુનૂન પેદા નથી થયા.
(મોહના જયદેવ પરીખ, વડોદરા)

* ગુજરાતથી ડેન્ગ્યુ, સ્વાઇન ફ્લ્યૂ અને ચિકનગુનિયા થયો ?
– એ ત્રણે ભેગા થઇને ડોક્ટરોને વળગે, એવો સવાલ ન પૂછો, ભાઇ !
(શાંતિભાઇ પરીખ, કડી)

* એકતા કેવી રીતે આવે ?
– અમારા ફ્લેટની લિફ્ટ બંધ થઇ જાય ત્યારે બધા ભેગા થઇ જાય છે.
(નિકુંજ શાહ, સુરત)

* આપણું સફાઇ અભિયાન અટકી કેમ ગયું ?
– રસ્તા ઉપર પાનની પિચકારી મારો... કોઇ પકડનાર હોય તો બતાવો.
(ગોવર્ધનદાસ મણી, દુધાલ)

સુંદર સ્ત્રીઓને જોવી પાપ છે ?

$
0
0

‘હ’ હથોડાનો ‘હ’ હોય, પણ ઘરમાં અમે ‘હકી’નો ‘હ’ વાપરીએ છીએ. હકી મારી સગ્ગી વાઇફનું નામ છે. લાગે પાળેલી બિલ્લીનું નામ, પણ લક્ષણના ધોરણે બિલ્લી ફિક્કી પડે. મને ચકરવકર જોવામાં, ગુસ્સે ન હોય ત્યારે પણ ઘુર્રાટી બોલાવીને બિવડાવવામાં તેમ જ, હું ગમે તે રૂમમાં હોઉં, બિલકુલ દબાતે પગલે એવી આવે કે, મારાથી પાપનાં કોઇ કામો જ થઇ શકતાં નથી. મને ઊંઘતો ઝડપવો એનું લાઇફ–ટાઇમનું સપનું રહ્યું છે અને આવા ઝડપાઇ જવામાં હું તદ્દન ગબાભ’ઇ જેવો રહ્યો છું. સ્ત્રીઓ સુંદર હોય ત્યારે મને જોવું ગમે છે, પણ એ જોતાં પહેલાં હકી મને જોઇ લે છે, એમાં લાખો અનારકલીઓને મારે વેડફી નાંખવી પડી છે. એ ઐટલું નથી સમજતી, માણસ જુએ તો ખરો કે નહીં ? જોને મેં ક્યા જાતા હૈ ? જોયા પછી થોડા ય આગળ વધવાની એકે ય ગોરધનમાં હિમ્મત હોય કાંઈ ? એટ લીસ્ટ મારામાં તો નથી. એમાં ય, હમણાં હમણાંથી Me Tooના વાયરા ચાલ્યા છે, દસ–દસ, પંદર–પંદર વર્ષો પહેલાંના લફરા આ ‘મી–ટૂ’વાળી સ્ત્રીઓ બહાર લાવવા માંડી છે. વાઇફને અડપલું કરવામાંય હવે તો ફફડી જવાય છે. (એ વાત જુદી છે કે,  સૃષ્ટિ આટલી વિશાળ છે ને પોતાની વાઇફને અડપલું કરવામાં કોઇ ગોરધન પોતાની એનર્જી, ટાઇમ અને દોસ્તોમાં ‘રેપ્યુટેશન’ બગાડતો નથી. ‘ડોબાને વાઇફ સિવાય બીજું કાંઇ દેખાતું ય નથી !’ એવી ખોટી છાપો પડે. એ વાતે ય એટલી સાચી છે કે, હવે વાઇફોને અડતા ય બીક લાગે છે.) (પ્રિન્ટિંગ મિસ્ટેક : ‘વાઇફો’ને બદલે ‘વાઇફ’ વાંચવું.)

ઇંગ્લિશમાં એક કહેવત છે, Man by nature is a polygamist. એટલે કે, ‘પ્રકૃતિથી જ પુરુષ બહુપત્નીત્વની ભાવનાવાળો હોય છે. અલબત્ત, ભગવાન મનુએ આ વ્યવસ્થામાં પુરુષો માટે ઉંમરનો બાધ રાખ્યો નથી. છોકરું 12 વર્ષનું થાય ત્યારથી ડોહો જીવે ત્યાં સુધી આંખને ઠંડક આપવાની વ્યવસ્થા પરમેશ્વરે કરી આપી છે. અહીં તમે સ્ત્રીઓને ભારોભાર અન્યાય થતો જોઈ શકશો કે, ‘સ્ત્રી મેક્સિમમ 60ની... મેક્સિમમ 60ની થાય ત્યાં સુધી જ જોવી ગમે એવી લાગે છે, પછી એનું ‘બા સ્વરૂપ’ જોવા મળે છે, પણ કાકો 80નો થાય તો ય 25 વાળીને પેટ ભરીને જોઈ શકે છે. હાથ કે હૈયામાં કાંઈ મ્હાંય એવું નથી છતાં એને સંતોષ થાય કે, હવે ક્યાં કોઈને ભગાડી જવાની છે ! બે ઘડી આંખને ઠંડક મળે, એટલું પુણ્ય કમાયા ! હાલમાં જેનાં જેનાં નામો પબ્લિકના મોંઢે ચઢ્યાં છે, એ અનુપ જલોટા, મહેશ ભટ્ટ, આલોકનાથ કે નાના પાટેકર... બધા 60ની ઉપરના છે. આ લોકો વડીલ સ્ત્રીઓને કેટલું માન આપે છે કે, આમાંનો કોઇ 6070વાળી ડોસીના લફરાંમાં ઝડપાયો નથી. આ બધા આવી ઉંમરલાયાક કાકીઓને ‘બા’ સમજે છે, જેથી બા ક્યારે ય ખિજાય નહીં.’

પાટેકરો કે આલોકનાથોને ‘મી ટૂ’ વાળી યુવતીઓએ લપેટમાં લીધા છે, એ બધીઓ 25 30વાળી છે. અર્થાત્ એમની સંભવિત દીકરીઓ જેટલી કે એથ ય નાની. ક્યાં સાંભળ્યું કે કોઇ કાકો એક કાકીના પાછળ પડ્યો હતો ? સહુને પોતપોતાનો ટેસ્ટ હોય ! રાજેશ ખન્નાની એક ફિલ્મમાં તદ્દન ઘટીયા છતાં સંપૂર્ણપણે વાસ્તવિક અને સત્ય લાગે ઐવો સંવાદ હતો. વિલનને કોઈ છોકરી ઉપર દુષ્કર્મ કરતો રોકવા રાજેશ ખન્ના એને ફટકારી લીધા પછી આ અર્થપૂર્ણ સંવાદ બોલે છે, ‘લડકી અગર ‘હા’ કહે તો ઉસે છોડના નહીં... ઔર ‘ના’ કહે તો ઉસે છુના નહીં... યે હમારા ઉસુલ હૈ...’ એ વાત જુદી છે કે, લડકી ‘હા’ પાડે તો ય પરિણીત પુરુષે શું કામ પોતાના ફેમિલીની નજરમાં નીચા પડવું જોઈએ. સિવાય કે, ‘કેરેક્ટર’ નામની કોઈ ચીજ પૂરા ફેમિલીમાં હયત રહી ન હોય, પણ છોકરી ‘ના’ પાડે, છતાં રઘવાયો પુરુષ પોતાની જાત બતાડે, ઐને માટે ફાંસીની સજા ય કમ પડે. ખરી શર્ત એ નથી કે, છોકરી હા પાડે છે કે નહીં. પુરુષ કે ઐ યુવતીના ફેમિલીઓ ‘હા’ પાડે તો જાઓ, પહોંચી વળો જેટલીને પહોંચી વળાય એટલીને !

આ તો ‘મી ટૂ’ વાયરામાં હવે છોકરીઓ ખુલ્લે આમ બહાર આવવા લાગી. નહીં તો ફિલ્મ ઈન્ડસ્ટ્રી માટે આવી ઘટનાઓ નવી નથી. મેહમૂદ અને દેવ આનંદ બે જ મોટી હસ્તીઓ હતી કે, પોતાની આત્મકથાઓમાં પણ યુવતીઓ માટેનાં શારીરિક આકર્ષણોનો ખુલ્લેઆમ... અને તે પણ આટલા ઊંચા સ્થાને પહોંચ્યા પછી, સ્વીકાર કર્યો અને ક્યાં ય પોતાની એષણાઓનો બચાવ કર્યો નથી. ગુજરાતી સાહિત્યમાં આજથી સો–સવા સો વર્ષો પહેલાં સ્વામી વિવેકાનંદની કક્ષાના વિચારક અને સાહિત્યકાર ‘સ્વ. મણિલાલ નભુભાઇ દ્વિવેદીએ’ પોતાના લંપટપણાનો લેખિતમાં એકરાર કર્યો છે. આજ સુધીના સર્વોત્તમ ગુજરાતી હાસ્યલેખક સ્વ. તારક મહેતાઓ એમની આત્મકથામાં પોતાના સ્ખલનોના એકરારો પોતાનો બચાવ કે સ્ત્રી ઉપર આક્ષેપો વગર કર્યા છે.

એવું ય નથી કે, કેવળ પુરુષો જ સ્ત્રીઓ તરફ આકર્ષાય છે. સ્ત્રીઓ પાસે એ જ એષણાઓ છે, જે પુરુષ પાસે છે. આક્રમણની રીતરસમ જુદી હોઇ શકે, પણ પુરુષ સ્ત્રી દ્વારા પોતાની ઉપરના ‘બળાત્કાર’ (!)ની જાહેર ખબર કરી શકતો નથી ને કરવા જાય તો લોકો કાં તો એને ‘બાયલો’ કહે ને કાં તો કોઈ માને નહીં.

એવું ય નથી કે, પરિણીત સ્ત્રી–પુરુષ બીજા કે બીજી કોઈ સાથે સંબંધ બાંધે, એ અનૈતિક જ હોય ! અશક્ત, મારઝૂડ કરતાં કે લફરાબાજ પુરુષની પત્ની અન્ય પુરુષના પ્રેમમાં હોય (કે, Vice versa) તો એનું જજમેન્ટ આપનારા આપણે કોણ ? જજમેન્ટની જરૂર ય શું છે ? અને એવી શક્યતા ક્યાં સુધી ટકી રહે કે, પતિ–પત્ની એકબીજાને લગ્નનાં 2535વર્ષો પછી ય શારીરિક રીતે ગમવા જ જોઈએ ? એમનાથી વધુ આકર્ષક જગતમાં એમનાથી બાકીના બધા લાગવા માંડે, તો એનો ઉપાય શું ? ઉપાય શોધવાની જરૂરત ખરી ? પતિ હોય કે પત્ની બંને ઐકબીજાને પોતાની મિલકત સમજે છે ને ત્યાં જ ડખા ઊભા થાય છે.

આ બધામાં મજ્જા પડી ગઇ છે, મીડિયાને, પછી એ સોશિયલ–મીડિયા હોય કે ઈલેક્ટ્રોનિક્સ એટલે કે ટીવી– ન્યુઝ ચેનલો. પ્રિન્ટ મીડિયા હજી સુધી તો સંયમ જાળવીને બેઠું છે, પણ ટીવીવાળા હખણાં રહેતા નથી. એ લોકોને ય બેઠાં બેઠાં ‘હળીઓ’ કરવાની મજા પડે છે. ટીઆરપી વધારવાને બહાને કરોડોની કમાણી થાય છે. આજે જે કાંઈ બની રહ્યું છે, તે સદીઓ પહેલાં ય બનતું હતું. આવું વિરાટ અને કમાણીજન્ય મીડિયા નહોતું એટલે દેશ–વિદેશમાં કોઇ સારી ઘટનાઓ બને, એની પણ નોંધ લેવાતી. રોજ ભાજપ–કોંગ્રેસની એકબીજા માટેની ગાળાગાળી જોવા–સાંભળવાની, રોજ બળાત્કારો અને કાતિલ હિંસાના સમાચારો જોવાના, પેનલ–ચર્ચાઓમાં ઝઘડાથી વિશેષ કહેવા–કરવાનું તો કોઈની પાસે નથી...

બસ, દોષ ટીવી–દર્શકો ઉપર ઢોળાય છે કે, એમને આવા જ સમાચારો જોવા ગમે છે.

સિક્સર
ક્રિસ્ટિયાનો રોનાલ્ડો ‘રિયલ મેડ્રિડ’ ક્લબ છોડીને ઇટલીની ‘જુવેન્ટ્સ’માં જોડાયો...
કહે છે કે, આવા વર્લ્ડ ક્લાસ ખેલાડીને રિયલ–મેડ્રિડવાળા સાચવી ન શક્યા !

કૂત્તા ગદ્દે પે સોયે, માનવ ચાદર કો રોયે...

$
0
0

કૂતરાંઓ પર આ મારો 368મો લેખ છે. કહે છે કે, કૂતરાં ઉપર મારો હાથ સારો બેસી ગયો છે. ઘરનો માણસ લખતો હોય એવું લાગે છે. એવું નથી કે, કૂતરાં મને બહુ ગમે છે કે હું એમને ધિક્કારું છું, મેં કદી કૂતરો પાળ્યો નથી. રખડતાં કૂતરાંઓને મેં કદી કાંકરીચાળો કર્યો નથી. બને ત્યાં સુધી હું બધા સાથે ડિસ્ટન્સ રાખીને ચાલું છું, એમાં કૂતરાંય આવી ગયા. આજ સુધી મારી કરિયરમાં મને ચાર વખત કૂતરાં બચકા ભરી ગયાં છે (એ હિસાબે, ચૌદ ચોકું છપ્પન થયા કે નહીં ?) અને એ ચારેમાંથી એકમાં પણ મારો વાંક કાઢી શકાય એમ નથી. હું નિર્દોષ હતો અને આ 369માં લેખમાં પણ મેં એમનું ખરાબ લખ્યું નથી, એ મારી માણસાઈ બતાવે છે, સામે સાપેક્ષભાવે,હું પણ એ લોકો પાસેથી ‘કૂતરાઇ’ ઈચ્છું, તો હું ગલત નથી.

અત્યાર સુધી હું એમના જુલ્મોસિતમ સહી લેતો હતો કે એ મને જ કરડતા હતા, ઠીક છે, એમનાં પૂર્વજન્મનાં પુણ્યોકામમાં આવ્યાં હશે, પણ હવે વાત સહનશક્તિઓની હદો પાર કરતી જાય છે. મને કરડે તો સમજ્યા કે હવે અમે બંને એકબીજાથી ટેવાઇ ગયા છીએ, પણ કૂતરા લોકો હવે તો મારા નિવાસસ્થાનમાં પણ ભાગ માગવા માંડ્યા છે. મારો એ આક્ષેપ નથી કે, હવે એ લોકો પથારીમાં મારી બાજુમાં આવીને સૂઈ જાય છે, પણ મારી પ્રોપર્ટી ઉપર એ લોકો હક્ક જમાવી બેઠા છે, એનાથી હું ધૂંધવાઇ ગયો છું. આપણે રહ્યાં મિડલક્લાસ માણસ અને માંડ માંડ લોનો લઈને એકાદું ગાડું લાવ્યા હોઇએ ને ઇચ્છીએ કે આપણે એમાં બેઠાં હોઇએ ને લોકો આપણને જુએ. અમારા ખાડિયાવાળા તો મોઢે ય બોલે કે, ‘અત્તાર સુધી સાઇકલનું પંક્ચર કરાવવાના પૈસા નો’તા ને હવે ગાડીઓમાં ફરતા થઇ ગયા. નક્કી કોઈનું કરી નાખ્યું લાગે છે.’

પણ (ગંદી ગાળ)... ઓ એમના ફાધરનું કિંગ્ડમ હોય એમ રોજ સવાર–સાંજ મારી ગાડીના છાપરા ઉપર ચઢી બેઠાં–બેઠાં નહીં, સૂતા હોય છે. આપણને એમ કે, કોણ બોલે ને કોણ રોજરોજ ઝઘડાં કરે, પણ રોજ સાંજે હું ગાડી લઈને આવું, એની એ લોકો રાહો જોતા હોય ને મારી નજર સામે ગાડી ઉપર ચઢી જાય છે. મારી પોતાની ગાડી હોવા છતાં, આજ સુધી હું કદી બે પગ લાંબા કરીને ગાડીમાં બેઠો નથી, આપણને એવી આદત જ નહીં, પણ સોસાયટીનાં કૂતરાં ગાડી ઉપર ચઢી બેસે ને આપણાથી કાંઈ બોલાય નહીં. રોજ રોજ કોણ ઝઘડાં કરે ? આ તો એક વાત થાય છે. આમ પાછો હું ફોસી, એટલે કાર ઉપર બેઠેલા કૂતરા સામે ‘હૂડ... હૂડ...’ પણ ન કરું. કરીએ તો સામું વડચકું ભરે. મેં કાળક્રમે એ પણ જોઇ લીધું કે, જેટલી મને એ લોકોની બીક લાગે છે, એટલે એમને મારી નથી લાગતી. ગયા જન્મના સંસ્કાર એ તો. રોજરોજ કોણ ઝઘડાં કરે, એટલે આપણે બોલીએ નહીં. જો કે, બોલીએ તો ય શું તોડી લેવાના છીએ ?

‘એક કામ કર...’ કૂતરાંઓથી બચવાના ઉપાયો બતાવતા મારા સો–કોલ્ડ દોસ્ત રાજિયાએ મને સલાહ આપી, ‘તારી ગાડી ઉપર બ્લૂ રંગના પાણીની એક બોટલ મૂકી રાખ. કપડા ધોવાની બે ચમચી ગળીય ચાલે. કૂતરા નહીં આવે !’

આ રાજુને કૂતરાંઓનો બહોળો અનુભવ હોય એવા ઠાઠથી મને સમજાવવા બેઠો, ‘કૂતરાં લોકોનું શું હોય છે કે, એ લોકો બ્લૂ પાણીથી બહુ બીએ.’

‘કલર બ્લૂ જ કેમ ? રેડ કે ગ્રીન કેમ નહીં ? યલો કેમ નહીં ?’ હું વૈજ્ઞાનિક ઢબે ઉત્તર ચાહતો હોવાથી વિશેષ ટિપ્પણી માંગી.

‘જો અસ્કા, તારે કૂતરાં ભગાડવાથી મતલબ છે કે એનાં સાયન્ટિફિક રિઝનોથી ? અમારી સોસાયટીની તો બધી ગાડીઓ ઉપર બ્લૂ બોટલ હોય જ. એકેય ગાડી ઉપર તમને કૂતરો જોવા નહીં મળે સાહેબ.’

એની વાત મને સાચી લાગી. મારે કામ ગાડી ઉપરથી કૂતરાં ભગાડવાનું હતું, એનાં લોજિકલ કારણોનું નહીં અને આ તો ખર્ચા વગરનો ઉપાય છે. ટ્રાય કરી જોવામાં વાંધો શું છે ? અલબત્ત, એ બ્લૂ પાણી કૂતરાં ઉપર છાંટવાનું કે પીવડાવવાનું એ પૂછવાનું હું ભૂલી ગયો હતો. જોકે, એણે તો બોટલ ગાડીના રૂફ (છાપરા) ઉપર માત્ર મૂકી રાખવાનું કીધું હતું, એટલે મારો ડર ઓછો થયો.

‘આ શું કરો છો ?’ મારા હાથમાં બ્લૂ રંગના પાણીની બોટલ જોઇને વાઈફે પૂછ્યું, ‘આજે કાંઇ જુદું પાણી ?’

અરે ! આ તો ગાડી ઉપર બેસતાં કૂતરાંઓને ભગાડવાની તરકીબ છે.’

‘ઓહ ! તમારી ગાડીની અંદર બેસતી કૂતરીઓને ભગાડવાની કોઇ તરકીબ છે ? હોય તો હું નવેનવ રંગના પાણીની બોટલો ગાડી ઉપર મૂકી આપું.’

સત્યના માર્ગે ચાલવા જતાં મહાત્મા કન્ફ્યુશિયસથી માંડીને મહાત્મા અશોકજીના માર્ગમાં જનતાએ પથ્થરો માર્યા હતા, એ મને યાદ. મારી ગાડીમાં મારી પૂજનીય સાસુ અને વહાલી સાળીઓ પણ બેસે છે, પણ આપણાથી સામો પ્રહાર તો ન થાય ને ? એમાં તો આપણાં બા ખિજાય.

ઘરમાં તો હવે કપડાં કે મને ધોવામાં વોશિંગ–પાઉડરો વપરાય છે. ગળી નહીં, એટલે બજારમાંથી બસ્સો રૂપિયાની ગળી લઈ આવ્યો. લાખ ભેગા સવા લાખ, યાર. પ્રોબ્લેમ એ હતો કે, ભારત સરકારે પ્લાસ્ટિકની બોટલો વાપરવા ઉપર મનાઇ કરી છે, એ ખોફથી બોટલને બદલે ગાડી ઉપર સ્ટીલની તપેલી મૂકવા તો ન જવાય ને ? કૂતરું એમાં મોઢું બોળે, તો રોજ ઘેર આવતા સગા સાળાનેય એ તપેલીવાળી ચા ન પીવડાવાય ! સુઉં કિયો છો ?

અહીં એક ટેક્નિકલ પ્રોબ્લેમ હતો કે, ગાડી ઉપર બોટલ પહેલી મુકાય છે કે કૂતરું પહેલું બેસે છે ? એ બેઠું હોય ત્યારે બોટલ મૂકવા જઈએ ને ભસે તો સંબંધો બગડે. આઇ મીન, એ બધો વિવેક વિનય ભૂલીને ખરાબ રીતે ભસે ને પાંચમી વખત કરડી જાય તો... એક એક ઇન્જેક્શન સાતસો રૂપિયાનું આવે છે ભઇ !

સમી સાંજનો સમય હતો. પૂર્વ દિશામાં ઠંડા પવનની લહેરો વાતી હતી. સૂરજ આથમવા આવ્યો હતો. પંખીઓ કલશોર–બલશોર બધું કરી લીધું હતું, પણ મને કુદરતની આ ત્રણે કારીગરીઓ ઉપર કોઇ રસ નહોતો. એ મારી ગાડી ઉપર બેઠું હતું, એ જ બીવડાવી મૂકે એવું દ્રશ્ય હતું. એ સાલું જરા આઘુંપાછું થાય તો આપણે કોઈ કસબ બતાવીએ.

આખરે સત્યનો સાથ તો ઈશ્વરેય આપે છે. રાતના અંધકારમાં કૂતરું કોઈ કામે બે–ચાર મિનિટ માટે આઘુંપાછું થયું (થેન્ક ગોડ, ગાડી ઉપર થાંભલા હોતા નથી !) એનો લાભ અથવા ગેરલાભ લઈને ઝડપભેર હું બોટલ મૂકી આવ્યો. આજે પહેલીવાર બીક પડોશીઓની નહીં, કૂતરાંઓની લાગતી હતી કે, મને બોટલ મૂકતો એ લોકોએ જોઈ તો નહીં લીધો હોય ને ? મન મૂકીને ઘરભેગો થઈ ગયો અને બાલ્કનીમાં ઊભા ઊભા નીચે જોવા લાગ્યો કે કૂતરું ગાડી ઉપર બેસે છે કે નહીં. આ લોકોમાં સંપ બહુ. પાર્ક કરેલી દરેક ગાડી ઉપર એક એક કૂતરાનો રાજ્યાભિષેક થયો હતો, એક ગાડી છોડીને. હું ઉપરથી બધું જોતો હતો ને એમાં કલાક ખેંચી નાંખ્યો. સાચ્ચે જ આપણે ગાડી ઉપર કોઇ બેઠું નહોતું. ‘હવે તો ગળીની ફેક્ટરીઓ નાખું. હવે આ લોકોને નહીં છોડું !’ એવાં સપનાં જોતો સૂઈ પણ ગયો. અડધી કે પોણી રાત્રે આંખ ઊઘડી જતી તો પાછો બાલ્કનીમાં જઈને જોઇ આવું કે, હવે તો બેઠું નથી ને ? નહોતું બેઠું.

બસ, વહેલી સવારે જોગિંગ કરવા જતા બાજુના ફ્લેટવાળા મસ્તુભઇ ખુશ થતાં ઘરમાં આવ્યા. આજે પહેલી વાર એ ચા સાથે લેતા આવ્યા હતા, એમની જ નહીં, મારી પણ ! ‘દાદુ, તમારા જેવા તો કોઈ પડોશી નહીં થાય. ઓ યાર, પોતાના માટે તો સહુ કરે. તમે તો બીજા માટે મરી પડો એવા નીકળ્યા, એનો મને સોલ્લિડ આનંદ છે.’

‘શું થયું ? કેમ આજે મારા ઉપર આટલા ખુશ...?’

‘થાય જ ને ? પડોશીઓ માટે પોતાનો સ્વાર્થ છોડીને બીજાનું ભલું કરનાર તમે એકલા નીકળ્યા, દાદુ !’

‘હું સમજ્યો નહીં !’

‘અરે ! પહેલાં તો હુંય તમને નહોતો સમજ્યો, પણ તમારી પોતાની ગાડી છોડીને બ્લૂ રંગના પાણીની બોટલ તમે મારી ગાડી ઉપર મૂકી, એ જોઈને મારી આંખમાં હર્ષના આંસુ આવી ગયાં. આખી રાત મારી કાર ઉપર એક કૂતરું બેઠું નથી. તમે મૂકેલી બોટલના કારણે. જિયો દાદુ જિયો.

ભય અને ફફડાટને કારણે મારાથી સાલી આવી ભૂલ થઈ ગઈ ?’

કોફી, ટી ઓર મી... સર?

$
0
0

નર્સરીમાંથી સુંદર મજ્જાનાં બાળકો છૂટતાં હોય ને ડેડી લેવા આવ્યા હોય, ત્યારે સ્કૂલના ગેટમાંથી એક પછી એક નીકળતાં બધાં બાળકો ઉપર એની ચાંપતી નજર હોય ને જેવું પોતાનાવાળું આવે એવું જ, બહુ મોટું કામ કરી બતાવ્યું હોય એમ ચહેરા ઉપર વિજયી સ્માઇલ સાથે બાળકને ઉપાડી લેવાનું.

જરાય ફેરફાર વગર આ જ પદ્ધતિ એરપોર્ટ ઉપર ઊતર્યા પછી ‘કન્વેયર બેલ્ટ’ પર આવતો આપણો સામાન ઊંચકી લેવા માટે વપરાય છે. સ્કૂલના ગેટમાંથી બહાર આવતા છોકરાઓ તો સો–બસ્સોની સંખ્યામાં હોય. બધા સરખા લાગતા હોય ને આપણે ધ્યાન રાખીને આપણાવાળું આવે એટલે એને ઊંચકી લેવાનું. ક્યારેક બે–ત્રણ બેગો પણ હોય અને આગળ–પાછળ ન પણ આવતી હોય, ત્યારે એકને ઉઠાવી લીધા પછી તાબડતોબ એલર્ટ થઈ જવું પડે કે, આપણાવાળી બીજી જતી ન રહે. કાશી–મથુરા જઈએ ત્યારે લાઇનસર ઊભેલા પંડાઓ આપણા કપાળે તિલક કરવા બેતાબ હોય એમ અહીં આપણી આજુબાજુ, વાંકા વળીને આઘા ખસેડી પોતાના બેગેજ માટે રાહ જોવા અધીરા હોય. ફ્લેટના ટેરેસ પર સમડી ચાંપતી નજરે નીચે પસાર થતી ઉંદરી ઉપર બાજ નજર રાખે, એમ એક એક બેગ ઉપર આ લોકો કાતિલ નજર રાખે છે. કોલેજના દિવસોમાં કોલેજની બહાર ઊભા રહી એક પછી એક ભવિષ્યની ફુલફટાક માતાઓ–બહોનોને નીકળતી જોવામાં જે પદ્ધતિ અપનાવાતી, એ બદનસીબે અહીં વાપરી નાખવી પડે છે. એક પછી એક જતી તાત્કાલિક જોતા રહેવાની. આ બેલ્ટ ઉપર વિવેકથી કામ નથી ચાલતું. અહીં તો બેગ આવે એટલે ઝાપટ મારીને લઇ લેવી પડે છે. ‘પહેલે આપ’ વાળી સભ્યતા અહીં નક્કામી. આપણી બેગો આપણી સાથે પણ રિક્ષા જેવો વ્યવહાર કરે છે. એક વાર ગઇ, પછી બીજી વાર આવતા બહુ રાહ જોવડાવે. ઐક વાર ચૂકી ગયા, તો પટ્ટો બીજું રાઉન્ડ લઇને આવે ત્યાં સુધીની રાહ જોવી પડે છે.

બેગેજ બેલ્ટ ઉપર આવતી ઘણી બેગો આપણી બેગો જેવી એકસરખી લાગે છે. મેરેજના રિસેપ્શનની જેમ અહીં ધ્યાન બહુ રાખવું પડે કે, આપણાળીનો જ ખભો પાછળથી હલાવવો પડે, ‘ક્યાં હતી તું ?’ એમ જોયા–જાણ્યા વગર અડાય–પૂછાય નહીં. બા ખિજાય, પણ સરકતી બેગ પકડી લેવામાં નજર ચાંપતી રાખવી પડે. અત્યાર સુધી તો દુનિયાભરની બેગોના કલર કાળા આવતા, પણ હવે રેડ, પર્પલ, ગ્રીન કે યલો કલરની બેગો પણ બેલ્ટ ઉપર ફરવા નીકળી હોય છે. એમાંથી આપણી કઈ, એ શોધવું અઘરું જ પણ સાંભળવું પડ, ‘ભઈ, જરા જોઈને તો હાથ અડાડો.’

હાથ અડાડવાના આક્ષેપ કરતાં એ આપણને ભઈ કહે, એ બહુ આકરું લાગે છે. એમ અહીં ભૂલથી કોઇ બીજાની બેગ ઉઠાવી લીધી ને એનો અસલી માલિક જોઈ ગયો તો આપણને સ્ટૂપિડને બદલે ચોર સમજી બેસે એનો વાંધો છે. સ્ટૂપિડ તો આપણને ઘણા કહેતા હોય (રોજનું થયું) પણ કોઇ ચોર કહી જાય, એ સહન ન થાય. સુઉં કિયો છો ?

મજ્જા પડે એવી વાત એ છે કે, વિમાન એરપોર્ટ પર આવે અને ઊભું રહે, ત્યારે કઇ કમાણી ઉપર લોકો લાઇનબદ્ધ ઊભા રહી જાય છે, એની સમજ પડતી નથી. ‘તમે લઈ ગયા ને અમે રહી ગયા’ જેવો મામલો અહીં નજર સામે દેખાય છે. સાંકડાં વિમાનોમાં તો એટલી જગ્યાય હોતી નથી કે ‘એક્સક્યૂઝ મી’ કહીને આગળવાળાને ખસેડીને ગેટ પર પહેલાં પહોંચી જવાય. એકબીજાના ખભા સૂંઘતા આજુબાજુ લેવાદેવા વગર જોયે રાખતા ઊભા રહે છે. આવે વખતે રાષ્ટ્રગીત વગાડવું જોઈએ. આ એક જ તબક્કો ઐવો છે કે, કોઇ પોતાનો સેલફોન વાપરતું નથી. પહેલી ઉતાવળ વિમાનમાંથી બહાર નીકળવાની છે. ખભે બેગ લટકતી હોય ને બીજા હાથે સીટનો ટેકો પકડ્યો હોય. આવી વ્યસ્તતામાં મોબાઈલ ક્યાંથી વપરાય ? અર્થાત્ અહીં ‘છુટ્ટા હાથના’ મોબાઈલો નથી વપરાતા. ભણેલા તો બધા હોય, પણ બહાર નીકળવાની ઉતાવળ કરવાનું કારણ શું, એ ન સમજાય. અહીંથી વહેલા ઊતર્યા તો બેગેજ બેલ્ટ ઉપર લટકવાના છો. ત્યાં ગમે એટલા વાંકા વળી વળીને જુઓ, તોય બેગ તો આવવાની હોય ત્યારે જ આવે. અહીંથી નસીબદાર નીકળ્યા તો કસ્ટમ્સ ચેકિંગમાં ધબેડાઈ જવાના. ત્યાં ‘પપ્પા’ કહીને કલાક સુધીય હખણા ઊભા રહેવું પડે. એ તો ઘેર પહોંચીને બધી બેગો ખોલીએ ત્યારે ખબર પડે કે, કેટલો સામાન આખો આવ્યો છે. એરપોર્ટના મજૂરો વિમાનમાં સામાન ચઢાવતી વખતે આ સરકતા ‘કન્વેયર બેલ્ટ’ ઉપર જે મસ્તીથી આપણી બેગો ફેંકે છે, એટલી ઝડપથી આપણને વિમાનમાં ફેંકીને બેસાડતા નથી. એ પદ્ધતિ એમની ‘ડ્યૂટી’માં હજી સુધી તો નથી આવી. નહીં તો આપણી બાનેય એવી રીતે ફેંકીને વિમાનમાં ચઢાવે. આમાં જોકે બાને બદલે વાઇફને આ પદ્ધતિથી વિમાનમાં ચઢાવી શકાય કે નહીં, એ તો આવનારો સમય જ બતાવશે. અલબત્ત, બેલ્ટ ઉપર મુસાફરોનો સામાન આ ફેંકું–પદ્ધતિથી દુબઈના એરપોર્ટ ઉપર મેં પણ જોયો છે, એટલે ફક્ત ગુજરાતના એરપોર્ટ્સના મજૂરોએ જ આ કલા વિક્સાવી છે, ઐવાં અભિમાનો કરવાની જરૂર નથી. ખુદ આપણે પણ બગીચામાંથી ફૂલ ચૂંટીએ, એવી નાજુકાઈથી બેગેજ બેલ્ટ ઉપરથી બેગ લેતા નથી. આપણે પણ બેગ ખેંચી લેવામાં ઝટકા પદ્ધતિ અપનાવીએ છીએ ને એ ઉતાવળમાં કોઇ બીજાની બેગ ઉપાડી લઈએ છીએ.

અફકોર્સ, ફિલ્મોમાં તો એવાં અનેક દ્રશ્યો જોયાં છે, કે એરપોર્ટ પર હીરો–હિરોઇન એકબીજાની બેગો ગલતીથી ઉપાડીને ઘેર પહોંચી જાય. હીરોની બહેન ખુશીથી ઝૂમતી, ‘ભૈઈઈઈઈ...યા, મેરે લિયે ક્યાં લાયે હોઓઓઓઓ ?’ ના ફુદાકા મારતી હોય ને એનો ભૈયોય બહુ મોટો પ્રોજેક્ટ પતાવીને આવ્યો હોય, એમ બહેનનો કાન ખેંચીને કહેશે, ‘તુમ ખુદ હી દેખ લો ના !’ બહેન બેગ ખોલે તો છોકરીઓની બ્રા–પેન્ટી જેવો... હાય હૈ... આપણાથી તો અડાય બી નહીં એવો સામાન બહાર નીકળવા માંડે અને પેલીના ઘેર બેગમાંથી સ્વામી વિવેકાનંદ કે રોમા રોલાનાં પુસ્તકો નીકળે. તારી ભલી થાય ચમના, તું કોને ઉલ્લુ બનાવે છે ? અમને તો બધી ખબર છે, તું ક્યાં ખેલ ખેલી આવ્યો છું. હિરોઈન પણ વિવેકાનંદનાં પુસ્તકો જોઇને હીરો ઉપર કુરબાન થઇ જાય વગેરે...

મસ્ત મજાની વાત એ છે કે, બેલ્ટ ઉપર આપણી બેગ આવે, એ પહેલાં એરપોર્ટ પર પડેલી ટ્રોલી જાતે લઇ આવવાની હોય છે, જેની ઉપર સામાન મૂકીને ગેટની બહાર નીકળાય. બુદ્ધિમાન અમદાવાદીઓ કદી આવો પરિશ્રમ જાતે કરતાં નથી. ટ્રોલી લઈ આવનારનું ધ્યાન તો દૂર દૂરથી સરકતી આવતી બેગો ઉપર હોય, એટલે ટ્રોલી ઉપર એનું ફોકસ ન હોય. સ્માર્ટ અમદાવાદી કદી જાતે ટ્રોલી લેવા જતો નથી. બીજાઓ આપણા માટે તો લઈ આવે છે. એ આપણા ફાધરનો માલ હોય એમ લઈને ઊભા રહી જવાનું. ટ્રોલી ઉપર આરસની તખ્તી તો જડાવેલી હોતી નથી કે, ‘અમારા સ્વર્ગસ્થ પિતાશ્રી સાંકળચંદ બુલાખીદાસના સ્મરણાર્થે.’ (આંચકો લાગે છે કે, આવી ટ્રોલીઓ ઉપર ‘ધારાસભ્યશ્રીના બજેટમાંથી’ એવી તખ્તીઓ ચોડવાનો વિચાર આપણા માનનીય નેતોને હજી કેમ નથી આવ્યો ?)

પણ કિસ્સો અમારા મધુભઈનો જગમશહૂર થાય એવો છે. મધુભઈએ કન્વેયર બેલ્ટ પર એમનો સામાન આવવાની રાહ જોઈ. એક જ બેગ હતી, એ આવી એટલે મને કહે, ‘ચલો, આવી ગઈ.’ પણ એ ઉપાડીને પાછળ ઊભી રાખેલી બેગેજ ટ્રોલી ઉપર મૂક્યા પછી ખ્યાલ આવ્યો કે, ‘આ ટ્રોલી તો મારી છે, પણ બેગ મારી નથી. મારીય આવી ગ્રીન બેગ જ હતી, પણ આમાં તાળું માર્યું નથી.મારા વાળીમાં તાળું મારેલું છે.’ એમણે બેલ્ટ ઉપર બેગ પાછી મૂકી અને પોતાની આવવાની રાહ જોઈ. એય આવી, એટલે આ વખતે તાળું મારેલી બેગ ચોક્સાઈ કરીને લઈ લીધી. સિકંદર પહેલું યુદ્ધ જીત્યો ને મોઢા પર જે આનંદ છલકતો હતો, એ મધુભઈના મોઢા પર છલક્યો. અમે ટ્રોલી લઈને એરપોર્ટની બહાર નીકળ્યા. ઘેર જવા એમની ગાડીમાં નીકળ્યા અને ઠેઠ નવાવાડજ પહોંચ્યા ત્યારે ઐરપોર્ટની મહિલા ઓફિસરનો ફોન આવ્યો. ‘સોરી સર. ઉમ્મીદ હૈ, આપકી યાત્રા સફલ રહી હોગી. લેકિન ક્ષમા કીજિયેગા, ગલતી સે આપ અપને બેગ યહાં છોડ આયે હો ઔર દૂસરે પેસેન્જર કી બેગ આપ કે પાસ આ ગઈ હૈ.’

દુનિયાભરની એરહોસ્ટેસો પેસેન્જરોને ફિક્કા સ્માઇલ સાથે પૂછતી હોય છે, કોફી ઓર ટી, સર ? ‘મીટૂ’ પહેલાં ‘કોફી, ટી ઓર મી?’ પૂછાતું તું. હવે પેસેન્જરો સુધર્યા છે.

સિક્સર
આગામી લોકસભાની ચૂંટણીમાં હું કોંગ્રેસને વોટ આપવા માંગું છું...
બસ, કોઈ એટલું બતાવે કે, મોદી સિવાય કોંગ્રેસ પાસે દેશ માટે બીજો કોઈ મુદ્દો છે ?

એમને રોમન હોલીડે આપણે કોમન હોલીડે

$
0
0

દેવ આનંદ જેની નકલ કરતો હતો તે હોલિવૂડનો ગ્રેગરી પેક અને સાધના જેની હેર સ્ટાઇલની સુંદર કોપી કરતી હતી (‘સાધના કટ’) તે ઓડ્રી હેપબર્નવાળી 1953માં આવેલી વર્લ્ડ ક્લાસ ફિલ્મ ‘રોમન હોલીડે’માં જગતનું સૌથી પહેલું ‘વેસ્પા’ સ્કૂટર વપરાયું છે. એક પ્રેસ રિપોર્ટર ગ્રેગરી પેક રોમ જોવા નીકળેલી પ્રિન્સેસ ઓડ્રીને પોતાના સ્કૂટર પાછળ બેસાડીન્ રોમ બતાવે છે, એની કોમિક ફિલ્મ હતી. આપણા માટે ‘રોમન હોલીડે’ ન હોય, ‘કોમન હોલીડે’ હોય. પાછળ ઓડ્રી હેપબર્ન કે સાધના–ફાધના ન હોય,  મોટે ભાગે તો પાછળ આપણાં બચીફોઇને બેસાડ્યાં હોય. શ્રીનાથજીનાં દર્શને લઈ જવાના હોય.

કમનસીબે જેને બતાવવા સ્કૂટર લીધું હોય, એને પાછળ બેસાડી હોય ત્યારે સફરજન ઉપર ઇયળ ચોંટી હોય એવું લાગે. વાઇફ તો બહુ પછી આવી, પણ થેન્ક ગોડ, એને કારણે સ્કૂટરનું આગળ–પાછળનું બેલેન્સ જળવાતું. પતંગ એક બાજુ નમતો હોય તો એની કન્યા શૂન–શૂન કરવા કમાનની એક બાજુ લચ્છાનું નમન બાંધવામાં આવે છે, એમ સ્કૂટરમાં પાછળ વાઇફને બેસાડવાની હોય છે, જેથી આગળ–પાછળનું બેલેન્સ જળવાઇ રહે. સ્કૂટર ઉપર વાઇફને ‘બેસાડી છે’ એમ ન કહેવાય. ‘નમન બાંધ્યું છે’ એમ કહેવાય.

સાઇકલને બાદ કરતાં સ્કૂટર આપણું પહેલું વાહન હતું. ’70ની આસપાસના વર્ષો હશે. એ જમાનામાં ‘વેસ્પા’ અને ‘લેમ્બ્રેટા’ બે જ સ્કૂટરો આવતાં. થોડાં સમય પછી અને થોડા સમય માટે ‘ફેન્ટાબ્યુલસ’ નામનુંય સ્કૂટર નીકળ્યું હતું, (ને ઘણાં બધાં ‘ભરાઇ’ ગયા હતાં.) જેમ ગાડીઓમાં ફિયાટ ને એમ્બેસેડરને બાદ કરતાં નાનકડી સ્ટાન્ડર્ડ–હેરલ્ડ નીકળી હતી. નાનું છોકરું બાબાગાડી લઇને નીકળ્યું હોય, એવી નાનકડી–બબૂકડી એ કાર હતી. લેમ્બ્રેટા જોઈએ એટલા મળતાં હતા, પણ કોઈ લેતું નહોતું. વેસ્પા ‘સ્ટેટસ સિમ્બોલ’ ગણાતું. એ નોંધાવ્યા પછી છ વર્ષે નંબર લાગતો. નવું પેટીપેક વેસ્પા રૂ. 2500માં મળે, પણ ઓનમાં લો તો રૂ. 5,000આપવા પડે. અમદાવાદીઓ દર મહિને એક વેસ્પા નોંધાવતા જાય અને ‘છૂટે’ ત્યારે રૂ. 7,000માં વેચી દે. દર મહિને એમનું એક એક વેસ્પા છૂટતું જાય ને બે–ત્રણ હજાર કમાઈ લેવાતા. એ વાત જુદી છે, વેસ્પા અઢી હજારમાંય પોસાતું નહોતું. પેટ્રોલ મને યાદ છે ત્યાં સુધી સાત–આઠ રૂપિયે લિટર મળતું.

એ જમાનાની વાઇફો સ્કૂટર પર એના ગોરધનના ‘જમણા’ ખભે હાથ મૂકીને બેસતી. એ હાથ પેલાને ઝાલી રાખવા મૂક્યો છે કે ખભે લટકી છે, એ ઝટ પકડાતું નહીં. આમાં વરજીનો ડાબો ખભો વધારે વહાલો હોય તોય એની ઉપર હાથ મૂકીને બેસી શકાતું નહોતું. આજે ય એ પદ્ધતિથી વાઇફો બેસી શકતી નથી. સ્કૂટર ઉપર ખભો તો જમણો જ પકડવો પડે, ડાબો નહીં. નવું નવું કામકાજ શરૂ થયું હોય તો, પેલાના પાપી નહીં પણ પુણ્યશાળી પેટ ઉપર બંને હાથની આંટી મારીને બેસી શકાતું. ગોરધન સીધો ચાલે એ માટે વાઇફો જમણો ખભો સાચવી લેતી. વાઇફોની એ આદત ગાડીમાં છૂટી ગઇ. ગાડી ચલાવતા ગોરધનનો એકે ય ખભો પકડી શકાતો નથી. બધું સંચાલન હવે જીભ વડે થાય છે. જોકે, ગાડીની બ્રેક ગોરધનના ખભામાં હોતી નથી. વાઇફશ્રીની જીભમાં હોય છે.

એ જમાનામાં સ્કૂટરોમાં કોમન પ્રોબ્લેમ કિક મારવાનો હતો. તૂટી જવાય એટલી કિકો માર્યા પછી સ્કૂટર ચાલુ ન થાય, એટલે નાનકડા ટિન્કુને સૂ–સૂ કરાવવાનું હોય, એમ ને આડું નમાવવું પડતું. એ દ્રષ્ટિએ સ્કૂટરો આપણા ઋષિમુનો જેવાં હતાં. નમે પણ ઝૂકે નહીં. નમેલું ઉઠાવી લીધા પછીય સેંકડો કિકો મારવી પડે. સ્કૂટરોની એ વાયડાઇ હતી કે, ફક્ત ડાબા પગે જ કિકો મારી શકાતી. આ એક જ વાહન એવું હતું, જેમાં જમણા પગથી કિક મારી શકાતી નહીં. તૂટી ગયા પછીય ચાલુ ન થાય એટલે પસીને રેબઝેબ થતો, હાંફતો ગોરધન સ્કૂટરને ખેંચતો ખેંચતો લઇ જાય. ચોળાફળીના પડીકાનું ફેંકી દીધેલું કાગળિયું રોડ ઉપર ઢસડાતું જતું હોય, એવા લબૂક અને ક્રોધિત મોઢે વાઇફ પાછળ પાછળ આવતી જાય. ખભે હાથ મૂકવાની જરૂરત આ વખતે હોવા છતાં, મરેલા ઢોરને ઘસડીને લઈ જતો હોય એમ સ્કૂટર ખેંચતા ગોરધનના એકેય ખભા ઉપર હાથ કે માથું મૂકીને ચાલતી નહોતી. પતિના હરએક દુ:ખમાં સાથ આપવો જોઇએ, એ બધી વાત સાચી, પણ આવા તબક્કે નહીં !

એટલો ફર્ક ક્યારેક ચોક્કસ પડી જતો કે, વાઇફ સાથે હોય તો મદદ કરવા અનેક હમદર્દીઓ ઓફર મૂકતા, ‘મે આઇ હેલ્પ યૂ સાહેબ ? સ્કૂટર બગડ્યું છે ?’ કેમ જાણે લગ્ન વખતના સાતમાંથી બે–ત્રણ ફેરા બાકી રહી ગયા હશે એટલે આ બંને સ્કૂટર ઉપર ફેરા પૂરા કરવા બહાર નીકળ્યાં હશે. ગોરધન એકલો હોય ને બંધ પડેલાં સ્કૂટરને ખેંચતાં ખેંચતાં હાંફી ગયો હોય તો કોઈ વટેમાર્ગુ મદદે આવતો નહીં. પરસેવે રેબઝેબ થતો હાંફી ગયેલો ગોરધન થાક ખાવા જરીક ઊભો રહે, તો એટલો વિવેક–વિનય પણ નહીં કે, ‘નાથ, મારા સ્વામી, તમે રહેવા દો, હું ખેંચી લઉં છું.’ પેલો નસીબનો ધનવાન કે, સ્કૂટર ખેંચીને લઇ જતી વખતે એની વાઇફ બેઠેલી હોતી નથી. એ જમાનામાં સ્કૂટરની જન્મકુંડળી એની ‘એવરેજ’ ઉપરથી નક્કી થતી. ‘બીજું બધું તો હમજ્યાં, પણ એવરેજ કેટલી આલે છે ?’ એ સવાલ રેલવેનું એન્જિન ખરીદતી વખતે પુછાતો. એક લિટર પેટ્રોલમાં 2526કિમીની એવરેજ બહુ સારી કહેવાતી. બધાં વાહનોમાં ‘એવરેજ’ની ચિંતા કરનારાઓને રસ્તા પર ડામર પાથરવાનું રોડ રોલર ખરીદવા ન મોકલાય. જેને માઇલેજ  જ જોવાના હોય, એ લોકો ‘લૂના’ ખરીદતા, જે 3035ની એવરેજ આપતું. આજે પણ ‘બુગાટી’ કે ‘ફેરારી’ ખરીદનારા એની એવરેજ (માઇલેજ) પૂછતા નથી.

લગ્નનાં 1215વર્ષ પછી બાળક અવતર્યું હોય એમ સામાન્ય માણસ ‘લૂના’ લઇ આવતો. આ એક જબરું ટમટમિયું હતું. સાઇકલનું એન્જિન સ્વરૂપ. ફોલેલી તુવેરોના ઢગલા વચ્ચેથી કાનખજૂરો નીકળે, એમ ભરચક ટ્રાફિક વચ્ચેથી ‘લૂના’ નીકળી જતું. અલબત્ત, એનો સવાર યુદ્ધમાં શહેનશાહ હાથીની અંબાડી ઉપર તલવારના ઝટકા મારતો નીકળે, એવો શાહી કદી ન લાગતો. થાળી પછડાય અને એક વટાણો રગડતો રગડતો કિચનમાંથી સ્ટોરરૂમ તરફ જતો હોય એવો લૂના ચલાવનારો ટ્રાફિક વચ્ચેથી નીકળતો દેખાય.

પણ કોલેજમાં રોલા પાડવા માટે લૂના ન ચાલે. એમાં તો એ વખતની ‘જાવા’ કે ‘બુલેટ’ જેવી મોટરસાઇકલો જોઇએ. હાથ પહોળા અને માથું ઊંચું રાખીને બુલેટ ચલાવનારો ‘ઝુઉઉઉઉ...મ્મ’ કરતો કોલેજના ગેટ પાસેથી નીકળી જાય. છોકરીઓ એને એક વાર બસ જોઇ લે એટલો જ એનો સંતોષ. આપણે હોઈએ તો સાવ ધીમે ચલાવીએ, જેથી પેલીઓને એટલી તો ખબર પડે કે, ગેરેજનો કોઇ મિકેનિક ટ્રાયલ લેવા નથી નીકળ્યો.

આજની જેમ એ જમાનાની મોટરબાઈકો રૂ. 810લાખની નહોતી આવતી. 4045હજારમાં તો પેટીપેક મળે. એ વાત જુદી છે કે, લગ્નના બજારમાં બાઇકવાળા કરતાં સ્કૂટરવાળા ડ્રાઇવરોનું માર્કેટ મોટું હતું. સ્કૂટર હોય તો પાછલી સીટ પર ખભો પકડીને બેસાય. બાઇકમાં તો ભમ્મ થઇ જવાય !

મને નવાઇઓ લાગે ખરી કે, અસલના જમાનામાં રાજા–મહારાજાઓ રાણીઓને સેર કરાવવા ઘોડા પાછળ બેસાડીને કેમ નહોતા લઈ જતા ! કદાચ આવી રાણી જોઈને ઘોડો ભડકે કે પાછળ કૂતરાં દોડે એવો ભય હશે. આજે સ્કૂટર ઉપર જતાં અનેક કપલ્સની પાછળ આ જ કારણે કૂતરાં નથી દોડતાં. કૂતરાંઓનેય ખબર હોય કે, કોની પાછળ દોડાય ને કોને જવા દેવાના હોય. આવા જ કોઇ કારણે સ્કૂટર ચલાવતી છોકરીઓ મોઢે બુકાની બાંધે છે. કોઈ પાછળ તો ન પડે. પેલો પોતાના સ્કૂટર ઉપર આઠ–દસ કિમી લાંબો થયો હોય ને છેલ્લે જ્યારે પેલીની સોસાયટી આવે અને ‘પરદા હટે’ ત્યારે એના ઘરમાં રિવોલ્વર પડી હોય તો એના ફાધરના લમણે ઠોકી દેવાના ઝનૂનો અને પસ્તાવા ઊપડે. સાલી ફેક્ટરી આલિશાન ને મહીંથી પાનસોપારીનો ભૂકો નીકળે ? આવીઓનાં તો બાઓય ન ખિજાય ! સુઉં કિયો છો ? આજે મોસમ બદલાઈ છે. હવે મોજશોખ ખાતર નહીં, ટ્રાફિકથી બચવા નાનકડા ટુ વ્હિલર્સ લેવાં પડે છે. પ્રદૂષણની ઝુંબેશ તો સમજ્યા કે, ચૂંટણીના મુદ્દાથી વિશેષ કાંઈ નથી. પ્રચાર તો એવોય થશે કે, પ્રદૂષણથી બચવા સ્કૂટર–ગાડીઓ નહીં, ઊંટ–ઘોડા વાપરો. પેટ્રોલના ભાવ બસ્સો રૂપિયે લિટરના થાય તો ઊંટ–ઘોડા તો ઠીક, હાથી ઉપર નીકળવાનું ય સસ્તું પડે. આજ સુધી ટુ વ્હિલર્સ અને લક્ઝુરિયસ કારની છાપાંઓમાં તોતિંગ જાહેરખબરો આવે છે, પણ એ દિવસો દૂર નથી કે, ઊંટ–ઘોડાઓના મોડેલિંગ કરતાં ફોટા જાહેરખબરોમાં છપાય.

સિક્સર
આ તે સાલી કાંઈ જિંદગી છે ? ચિતા પરથી ઠેકડો મારીને પાછા આવેલા 96વર્ષના સ્વ. મનુભાઇએ ડઘાયેલા ડાઘુના ખભે ગુસ્સાથી હાથ મૂકીને કહ્યું, ‘હમણાં મારે મરવું નથીત્ર હજી બે–તઇણ વર્ષ રોકાઇ જઉં છું. કોક તો નીકળી આવશે ! ‘મી ટૂ’ના એક પણ આક્ષેપ વગર મરવામાં બદનામી કેટલી?’
Viewing all 894 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>