ઍનકાઉન્ટર : 11-03-2018

March 11, 2018, 3:28 am

≫ Next: 'છોટી છોટી બાતેં'('૬૫)

≪ Previous: ફિલ્મ : 'આક્રોશ'(૮૦)

$

0

0

* આત્મહત્યા કરાવતી બ્લ્યૂ-વ્હેલ ગૅઇમ માટે શું કહેશો ?

- દારૂ પીને બાથટબમાં નહાવા જવા બરોબર છે.
(અત્રી દવે, ગાંધીનગર)

* સવાલ પૂછવાનાં બે વર્ષો પછી જવાબ આપો છો, એમાં અમે સવાલ ભૂલી ગયા હોઇએ છીએ !

- ઊફ્ફ....બે વર્ષ પહેલાં મેં કયો જવાબ આપ્યો હતો....!
(ડૉ. જ્યોતિ હાથી, રાજકોટ)

* કોંગ્રેસમુક્ત ભારત ક્યારે બનશે ?

- કોંગ્રેસ હોય કે ભાજપ....હાલમાં તો બન્ને 'ભારતમુક્ત'દેખાય છે.
(ભાવેશ પિપલીયા, સુરત)

* મંદિર-દેરાસરોની ૫૦-ટકા આવક દેશના સૈન્ય પાછળ ખર્ચાય તો ?

- દેશનું એકે ય મંદિર-દેરાસર ૫૦ નહિ, માત્ર પાંચ ટકા દેશ માટે આપે, તો ય આપણે નોર્થ કોરિયા કે અમેરિકાનાં આખાં લશ્કરો ખરીદી શકીએ.
(કલ્પેશ પટેલ, લંડન) અને (પિયુશ સોની, અમદાવાદ)

* ૫નહાવાથી શરીર ચોખ્ખું થાય છે, તો ટુવાલ કેમ મેલો થાય છે ?

- તમારી વાત સાચી, પણ ટૂવાલને બદલે છાપાંથી તો શરીર ન લૂછાય ને !
(ડૉ. અર્જુન પટેલ, વાલમ)

* તમને 'ઍનકાઉન્ટર'લખવાની પ્રેરણા ક્યાંથી મળી ?

- ઍનકાઉન્ટર કરનારાઓ પાસેથી.
(માધવી પટેલ, રાજકોટ)

* આપણા દેશની જાગરૂકતા વિશે શું કહેવું છે ?

- રોજ સવારે ઊઠીને હજારેક કરોડનું એક નવું કૌભાંડ સાંભળવાનું...ને દુ:ખી થવાનું કે, એમાં આપણું નામ કેમ નથી !
(ધ્રૂવ પટેલ, માન્ડાસણ-જામનગર)

* ખબર નથી પડતી કે, કર્યો સવાલ પૂછવો....!

- ચલો તમારા માટે એટલી છૂટ ! ખબર પડે ત્યારે પૂછજો.
(ચાંદની મકવાણા, અમરેલી)

* ઓફિસના બૉસ પોતાને 'ઑવર સ્માર્ટ'કેમ સમજતા હોય છે ?

- એ હોય છે, માટે.
(જયેશ અંતાણી, ભાવનગર)

* જાપાનીઓ ક્રિકેટ કેમ રમતા નથી ?

- ઇન્ડિયા સામે રમવામાં તો નૉર્થ કોરિયા ય ગભરાય છે !
(તૃપ્તિ ઠાકર, અમદાવાદ)

* હાસ્યલેખકોનું સંમેલન કેમ કદી ય યોજાતું નથી ?

-ગુજરાતનો એકે ય હાસ્યલેખક બીજા હાસ્યલેખકનો એક પણ લેખ વાંચતો નથી.
(પુરંજય જોષીપુરા, અમદાવાદ)

બુલેટ ટ્રેન કાગળ પરથી પાટા ઉપર આવશે ખરી ?

- કાગળ પરથી... કે પાટા પરથી...ઊતરી જવી ન જોઇએ.
(નીલ મોદી, અમદાવાદ)

* ઇ.સ. ૨૦૧૯ સુધીમાં નરેન્દ્ર મોદી ભારતનો વિકાસ કરી શકશે ?

- વિકાસ કરવો હોય તો એ શક્તિમાન છે જ !
(જનમ પટેલ, ભાવનગર)

* ફાટેલા જીન્સ પહેરવાની ફૅશન ચાલે છે...ભીખ માંગવાની ફૅશન શરૂ થશે ?

- તમે ઘણા વિવેકી છો. વધુ કાંઇ ન પૂછ્યું !
(પુષ્પેન્દ્ર નાણાવટી, ગાંધીનગર)

* ડિમ્પલ કાપડિયા એક નવી ફિલ્મમાં આવી રહી છે...

- દસ વર્ષ પહેલાં એ માના રોલમાં આવી હતી..ત્યારે પણ સ્કૂલ-ગર્લ લાગતી હતી, બોલો !
(દેવાંગ આર. શાહ, ગોધરા)

* હવે વાલીઓ સ્કૂલો બંધ કરાવશે ?

- ના. એ માટે શિક્ષણ ખાતા ઉપર વિશ્વાસ રાખો.
(ચિરાગ જી. સુવેરા, નારણપુર-મેઘરજ)

* ડૉનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને મુહમ્મદ તઘલખ વચ્ચે શું ફર્ક છે ?

- એ તો વ્હાઈટ હાઉસ દિલ્હી ખસેડે તો ખબર પડે !
(હરૂભાઈ કારીઆ, મુંબઇ)

* છૂટાછેડા લેવા માટે શું કરવું જોઇએ ?

- લગ્ન.
(હરિત વ્યાસ, જામનગર)

* 'પીવો છે, પણ મળતો નથી, ગુજરાતમાં,'એટલે શું ?

- ત્યાં બેઠા બેઠા અમારો જીવ ન બળાવો !
(રતિલાલ દેદાણીયા, મુંબઈ)

* સુપ્રીમ કૉર્ટના ચાર ન્યાયાધીશોએ જાહેરમાં ન્યાયતંત્રનાં ચીરહરણ કર્યા, છતાં ચલાવી કેમ લેવાય છે ?

- Justice delayed is justice denied.
(ગજેન્દ્રસિંહ ચુડાસમા, સુરત)

* 'સંતોષી નર સદા સુખી,'તો સંતોષી નારી ?

- આપણાથી તો એકને જ પુછાય ને !
(કૌસ્તુભ દેશપાંડે, વડોદરા)

* 'બિગ બૉસ-૧૧'માં જવાનો તમારો વિચાર ખરો ?

- જે વિચારી શકતું હોય, એ આવામાં ન જાય !
(રેશ્મા ચૌહાણ, જેતપુર)

* મોદીજી ૧૦-વર્ષ રહેશે તો દેશ સુપર-પાવર બની શકશે. સુઉં કિયો છો ?

- કંઇક ઓછું કરી આપો ને !
(હેતલ ડોડિયા, ગીરસોમનાથ)

* આપણા પ્રધાનમંત્રી 'ફૅક ન્યૂઝ ઍવૉર્ડ્ઝ'આપવાનું ક્યારે ચાલુ કરશે ?

- ન્યૂઝ-ચૅનલો રોજ આટલા કૉમિક પ્રોગ્રામો તો આપે છે ! પ્રધાનમંત્રીને વચ્ચે લાવવાની ક્યાં જરૂર છે ?
 (મહેન્દ્ર સોલંકી, મુંબઈ)

* દયાની માને ડાકણ ખાય, તો ડાકણની માને ?

- કોઇની પર્સનલ લાઇફમાં શું કામ પડવું જોઇએ ?
(રવિકુમાર, સુરત)

* તમારે કોઇ પ્રેમિકા છે ?

- એણે 'હા'પાડવાની મને 'ના'પાડી છે.
(રાધા પી. દેસાઇ, જાનગર)

---

'છોટી છોટી બાતેં'('૬૫)

March 16, 2018, 9:08 am

≫ Next: ઍનકાઉન્ટર : 18-03-2018

≪ Previous: ઍનકાઉન્ટર : 11-03-2018

$

0

0

ફિલ્મ : 'છોટી છોટી બાતેં'('૬૫)

નિર્માતા : રાજવંશી પ્રોડક્શન્સ (મોતીલાલ)

દિગ્દર્શક :  મોતીલાલ

સંગીત  :  અનિલ બિશ્વાસ

ગીતકાર : શૈલેન્દ્ર

રનિંગ ટાઈમ : ૧૬-રીલ્સ : ૧૨૦- મિનિટ્સ

કલાકારો    : મોતીલાલ, નાદિરા, મોતી સાગર, મંજુ, કુમાર, મુબારક, કૃષ્ણ ધવન, મૃદુલા, લીલા મીશ્રા, સંગીતા, દયાદેવી, એસ.એન.બેનર્જી, એન.કે.મીશ્રા, ભૂડો અડવાણી, માસ્ટર નિસાર, સતિશ અને કેશવ રાણા.

ગીતો
૧  અંધી દુનિયા, મતલબ કી દુનિયા, હાય રે દુનિયા... મન્ના ડે-કોરસ

૨ કુછ ઓર જમાના કહેતા હે,  ... મીના કપૂર

૩.મોરી બાલી રે ઉમરીયા, અબ કૈસે બીતે રામ... લતા મંગેશકર

૪... જીંદગી કા અજબ ફસાના હૈ, રોતે રોતે ભી...લતા-મૂકેશ

૫...જીંદગી ખ્વાબ હૈ, થા હમેં ભી પતા, પર હમેં જીંદગી...મૂકેશ

૬...અંધી દુનિયા, મતલબ કી દુનિયા, હાય રે (૨)...મન્ના ડે-કોરસ

ગીત નં.૪ અને ૫ આ  ફિલ્મની યૂ-ટયુબ પર મળતા નથી.

ફિલ્મ પત્રકારત્વની એક મોટી મર્યાદા જે તે કલાકારોનો ઉલ્લેખ 'તૂંકારે'કરવો પડે, તેનો છે. રાજ કપૂર આવ્યો... દિલીપ કુમાર ગયો... દેવ આનંદ સારો લાગે છે... આવા તોછડા લાગતા સંબોધનોનો વિકલ્પ નથી. આ બધા આમે ય, મારા જેવા લખનારાઓના પિતાની ઉંમરના હોય છે અને મોટા ભાગનાઓ ચરણસ્પર્શને કાબિલ હોવા છતાં લખતી વખતે એમના માટે તૂંકારો સ્વાભાવિક બની જવાનું બીજું કારણ પણ એ છે કે, આવું સૌજન્ય હરએક કલકારને લાગુ પાડવું જોઈએ, એ શક્ય નથી. 'આદરણીય શક્તિ કપૂર સારા લાગે છે'કે 'કેટરિના કૈફ અમારે ત્યાં આવ્યા હતા.'એવું વાંચવું ય ગળે ન ઉતરે.

અને આમે ય, પ્રેક્ષક તરીકે થિયેટરમાંથી બહાર નીકળતી વખતે આપણે બધા, 'યાર... દેવલાની ચાલ ઉપર તો આપણે ફિદા છીએ..'એમ કહેતા, પણ એ જ દેવ આનંદ સામે આવીને ઊભો રહે, તો 'દેવ સા'બ થઈ જાય. સ્પષ્ટતાનું કારણ એ જ કે, આપણે બધા આ પ્રતિભાશાળી કલાકારોને જોઈજોઈને મોટા થયા છીએ ને એમને દિલીપ કહીએ કે દિલીપ સા'બ...આપણો એમને માટેનો આદર તો પૂજ્ય દિલીપ કુમાર જેટલો જ રહે છે, તેથી પત્રકારો 'દિલીપ વહિદાને અથડાયો હતો..'એવું બન્નેને કે બધાને તુંકારે બોલાવીએ, તેથી આપણો એમને માટેનો આદર લેશમાત્ર ઓછો થતો નથી.

દાદામોની અશોક કુમાર કે ધી ગ્રેટ મોતીલાલના તો ચરણસ્પર્શ પણ ઓછા પડે, ત્યાં લખતી વખતે એમના માટે તૂંકારો અસ્વાભાવિક લાગે, પણ બીજો કોઈ રસ્તો ય નથી. મોતીલાલ કેમ આટલો ગ્રેટ એક્ટર હતો, એની પ્રતિતિ એણે ભજવેલી હરએક ભૂમિકામાં કરાવી છે.

ચેહરાના હાવભાવથી માંડીને સંવાદો બોલવાની કોઈ છટા-બટા વગર તદ્દન સ્વાભાવિકતાથી- આપણા ડ્રોંઇગ- રૂમમાં વાતો કરતો હોય, એવી અદાયગીને કારણે એ અઘરો નહતો પડતો... ઓન ધ કોન્ટ્રારી, એટલે જ ગમતો હતો. એ સરખામણી એના જ જમાનાના બીજા એક્ટરો સાથે કરીએ ત્યારે મોતીબાબુની સ્વાભાવિકતાનો ખ્યાલ આવે. ક્યાંય લાઉડ નહિ, કોઈ દ્રષ્યમાં છવાઈ જવાનો આયાસ નહિ અને કોઈ નાટકીયપણું નહિ, માટે જેમણે મોતીલાલની બે કે ચાર ફિલ્મો ય માંડ જોઈ છે, એ બધા માટે એ પરમ આદરણીય એક્ટર આજ સુધી રહ્યા છે.

હજી હમણાં જ મોતીલાલની 'પરખ' અને 'મિસ્ટર સંપત' વિશે આ કોલમમાં લખાયું છે, એટલે અહીં બોયોગ્રાફિકલ કશું લખવાની જગ્યા રહેતી નથી. આ ફિલ્મને કારણે એ જરૂર લખવું પડે કે, જીવનમાં પહેલી ફિલ્મ એમણે જાતે લખી, નિર્માણ કરી અને દિગ્દર્શિત પણ કરી... અને નિર્માણ પૂરૂં થઈને સિનેમાઘરોમાં આવે, એ પહેલા તો એ ગૂજરી ગયા.

નિર્માણ પછીની જે કોઈ કામગીરી હતી, તે બધી એમના દૂરના સગા અને ગાયક સ્વ.મૂકેશે નિભાવી હતી, કબુલ કે, ફિલ્મના ખૂબ વખાણ કરવા પડે, એટલી ઉચ્ચસ્તરીય નહોતી બની, પણ એક એક્ટર તરીકે આ કે કોઈ ફિલ્મમાં મોતીબાબુને જુઓ, એટલે પૂર્ણસંતોષની પ્રાપ્તિ થાય.

જીવનમાં વિરાટ અને મોટી ઘટનાઓ જ કામની નથી.. જે નાનીનાની વાતોને આપણે નીગ્લેક્ટ કરીએ છીએ, એજ ખરી કામની હોય છે, એવી તદ્દન મોટી વાતને ધ્યાનમાં રાખીને એમણે આ ફિલ્મ બનાવી હતી. દરેક ફાલતુ માણસ પાસેથી ય કાંઈ શીખવા જેવું નીકળી આવે છે અને બીજાના કામમાં આવવા જેવું અન્ય કોઈ સુખ નથી, એ પાયો આ ફિલ્મની વાર્તાનો નંખાયો છે.

ખૂબ ભલો છતાં નોકરીએ મોડા પડવાની હૅબિટ મોતીલાલની નોકરી છોડાવે છે ને આ બાજુ એની નફ્ફટ પત્ની (લીલા મીશ્રા), બેવકૂફ પુત્ર (મોતી સાગર) અને ઉડાઉ દીકરી (સંગીતા) બાપ જેટલું કમાય છે, એ બધું હોટલ- સિનેમામાં ઉડાવતા રહે છે, છતાં ગરીબીના બહાને મોતીલાલને ભૂખ્યો રાખે છે.

નોકરી છુટી જાય છે પણ આફ્રિકામાં એના કોઈ દોસ્તે મરતા પહેલા કરેલા વસીયતનામામાં મોતીલાલ માટે રૂ.૨-કરોડની સંપત્તી મૂકી જાય છે ને અચાનક મોતીલાલ કરોડપતિ બની જાય છે. પણ લાલચુ પરિવારને જે કાંઈ જોઈતું હતું, તે બધું આપી દઈને મોતી ઘર છોડીને દૂર એક અજાણ્યા ગામમાં જતો રહે છે, જ્યાં ચૌધરી (કુમાર) અને એની દીકરી મંજૂ રહેવા માટે આલિશાન મકાન આપે છે.

આ જ ગામના તળાવમાં નહાતા નહાતા ડૂબવા માંડેલા મોતીલાલ નાદિરાની બોટને કારણે બચી જાય છે. બન્ને વચ્ચે દોસ્તી થાય છે. મુંબઈમાં ખાંગો થઈ ગયેલો પુત્ર ગામડે મોતીલાલની પાસે 'અનઇન્વાઈટૅડ'આવે છે. નિષ્ફળતાથી કંટાળીને એ આત્મહત્યા કરવા માંગે છે. પણ ચૌધરી (કુમાર) અને મોતીલાલ એને સારી શીખ આપીને ગ્રામોધ્ધારના કામમાં જોતરાઈ જવાની સલાહ આપે છે ને એ માને છે.

ને એ મંજૂના પ્રેમમાં પડી જાય છે. દીકરો મા-બેનને લેવા મુંબઈ જાય છે, એ દરમ્યાન ન છુટકે મંજૂને મોતીલાલના ઘરમાં રાત રોકાવી પડે છે અને એ વાતનો આ ફિલ્મનો વિલન મા.નિસાર મોટો ઇસ્યુ બનાવી દે છે, જેના આઘાતમાં મોતીલાલ ગૂજરી જાય છે. આ ફિલ્મસારને કારણે જો તમને ફિલ્મ ન સમજાઈ હોય તો જોયા પછી ય સમજાય એવી નથી. મોતીલાલ રાજ કપૂર, અશોક કુમાર કે દિલીપ કુમારના લેવલનો એક્ટર હતો,એટલે આવા સાહજીક એક્ટિંગ તો એ જ કરી શકે (અન્ડરપ્લે) પણ વાર્તા લખવા/બખવાનું કામ એમણે નહોતું કરવા જેવું, ઘણી નબળી વાર્તા હતી. નાદિરા હીરોઈન છે, પણ એને પૂરી ફિલ્મમાં ૫-૬ સંવાદો બોલવાના આવે છે. બસ. એક મોતીલાલ અને બીજા અનિલ બિધ્વાસને કારણે ફિલ્મ જોવી ગમે છે. ભારે ગુસ્સો ચઢે 'યૂ-ટયૂબ'પર આ ફિલ્મ આખી બતાવનારાઓને, જેમાંનું મૂકેશનું મુખ્ય ગીત જ 'જિંદગી ખ્વાબ હૈ, થા હમેં ભી પતા.'ફિલ્લમાંથી કાઢી નાંખવામાં આવ્યું છે.

નાદિરા અડયા વગર પણ બહુ તીખી હતી. એની પાસે જતા લોકો ડરતા. ઓડિનરી હીરો કે નિર્માતા એની પાસે જવાની હિમત ન કરે, ત્યારે ફિલ્મ 'મહલ'નો ગીતકાર નખ્શબ જારચવી સ્ત્રીઓનો કંઈક વધુ પડતો શોખિન અને પૂરો નફ્ફટ હતો. ફિલ્મ 'મહલ'ના મુશ્કીલ હૈ બહોત મુશ્કીલ.. ના લતાના રેકોડિંગ પછી સ્ટુડિયોની બહાર બેઠેલી લતા પાસે બિન્દાસ્ત જઇને દોસ્તી બનાવવાના ઇરાદે લતાની એક કિંમતી પેન ઝૂંટવી લીધી, જેના ઉપર કમનસીબે 'લતા મંગેશકર'કોતરાયેલું હતું. આ નખ્શબને બહુ કામમાં આવ્યું. લતાની લાચારી અને ગુસ્સા છતાં પેલો પેન ઝૂંટવીને જતો રહ્યો ને પ્રેસ પાસે એવો પ્રચાર કર્યો, 'હું ને લતા પ્રેમમાં છીએ.

જુઓ, આ બતૌર નિશાની !'લતાએ એ પછીના દિવસો લાચારી, ગુસ્સો અને ઘરની બહાર નીકળ્યા વગર કાઢવા પડયા હતા. એ પછી નખ્શબ એ જમાનાની ફાયરબ્રાન્ડ કરોડપતિ અને શિક્ષીત હીરોઈન સ્નેહપ્રભા પ્રધાન (કિશોર સાહૂની પ્રથમ પત્ની) ને પ્રેમમાં પાડી- બળજબરી અને છલથી. થોડા વખતમાં એનાથી ધરાઈ જઈને નાદિરા સાથે લગ્ન કર્યા. ચાર દિવસ ચાલ્યા ને નાદિરા કોઈ આરબ શેખના સોના- ચાંદીથી લથબથતા પ્રેમમાં પડી. ત્યાંથી બેન નવમે દિવસે પાછા આવ્યા અને જેને કોઈનો નહિ આધાર,એની મોતીલાલ નૈયા કરાવે પાર.. ! એ મુજબ, મોતીલાલ- નાદિરાના પ્રેમપ્રકરણો ચગ્યા, એ અરસામાં શોભના સમર્થ વિધવા થઈ ને મોતીલાલની સ્કૂલમાં 'ખાલી જગ્યા પૂરો'વાળી માસ્ટરી કામમાં આવી. એ વાત જુદી છે કે, આ બન્નેને પ્રેમમાં વાસના કરતા સમર્પણ વધુ હોવાથી શોભનાની ત્રણ દીકરીઓ નૂતન, તનૂજા, ચતુરા અને ભાઈ (મોટા ભાગે જયદીપ નામ હતું... ભૂલ કાઢવાની છુટ !) ને પણ માતા-પિતાની આ નવી જોડી સામે વાંધો નહતો.

ફિલ્મમાં એક સરસ સંવાદ આવે છે. ઘણા બધા ગિફ્ટ-પેકેટો ઉચકીને ઘેર આવતા મોતીલાલથી બે- ચાર પેકેટો પડી જાય છે. ફૂટપાથ પર બેઠેલા એક લુખ્ખાને એ પેકેટો આપવાની વિનંતી કરે છે, જેના જવાબમાં લુખ્ખો કહે છે, 'આઠ આને લગેંગે..'(આજની પેઢીના વાચકો 'આના ન પણ સમજે, પણ અડધો રૂપિયો એટલે આઠ આના...ઉફ્ફ...એક રૂપિયો ય આજની પેઢીમાં કોણે જોયો છે.. ? નહિ સમજાવી શકું... નોટબંધીનો જમાનો ચાલે છે !) મોતીલાલ પેલાને આઠ આનાને બદલે બધું પરચૂરણ આપી દે છે અને મોતી કહે છે, 'યે પૈસે મૈંને તુમ્હેં કામ કરને કે નહિ દિયે... ઇસ લિયે દિયે હૈં કિ તુમને મુઝે સબક સીખાયા હૈ, 'પૈસા દો ઔર કામ લો.''કેવો વાસ્તવિક ડાયલોગ !

લીલા મીશ્રા તો બહુ જૂની અભિનેત્રી. '૩૦- ના દશકમાં તો એ પોતાની કોઈ કમાલ કે ઇચ્છા વગર હિંદી ફિલ્મોમાં આવી ગઈ હતી. અને એમાં ય રોલ હીરોઈનનો મળ્યો હતો, પણ ચુસ્ત હિંદુ પરિવાર (જૈસ-રાયબરેલી, ઉત્તર પ્રદેશ)ની આ 'છોકરી'ના લગ્ન ૧૨- વર્ષની ઉંમરે રામપ્રસાદ મીશ્રા સાથે થઈ ગયા અને ૧૭-ની ઉંમરે ફિલ્મ 'શોલે'ની આ 'મૌસી'બે દીકરીઓની મા બની ગઈ.

અત્યારે કોમિક લાગે એવી વાત એ હતી કે, પરપુરૂષને અડવાની વાત નહિ કરવાની એમાં, રાજેન્દ્ર કુમાર-શર્મીલા ટાગોરની ફિલ્મ 'તલાશ'માં મન્ના ડે ના સ્વરમાં પરદા ઉપર જેણે 'તેરે નૈના તલાશ કરે જીસે વો હૈ..'ગાનાર અભિનેતા શાહુ મોડક સામે હીરોઈન બનવાનું હતું પણ ભેટવા- બેટવા તો ઠીક, અડવાની ય વાત નહિ, એમાં અમથા ય પૈસાથી તૂટી ગયેલા ફિલ્મના નિર્માતાએ નવો ખર્ચો કરવાને બદલે લીલાને હીરોઈનને બદલે 'મા'બનાવી દીધી. ( આ શબ્દો, એટલે ફિલ્મના કિરદારમાં મા બનાવી દીધી, એમ સમજવા !) અને 'મા ક્લિક થઈ ગઈ.

એના ઘરના નોકર 'શંકરના રોલમાં નઝીર કાશ્મીરી છે, જે ફિલ્મ 'આનંદ'માં 'જહાંપનાહ'નો કિરદાર કરે છે. મોતીલાલનો બોસ બનતો કલાકાર કેશવ રાણા ( મોટા ભાગની ફિલ્મોમાં આ મૂળ નેપાળી એક્ટર હોટેલનો મેનેજર/રીસેપ્શનિસ્ટ બનતો) અને એના સ્ટાફમાં વૃધ્ધ ટકલુ ભૂડો અડવાણી છે, જેની ઉપર ફિલ્મ 'બુટપોલિશ'માં રાગ અડાણા ઉપર આધારિત 'લપક ઝપક તુ આ રે બદરવા'ફિલ્માયું હતું.

આ સિંધી કલાકારે સિંધી સ્ટેજને ઉભું કરવા ૧૯૬૧-માં મોતીપ્રકાશ અને એસ.પી.મેંઘાણી સાથે ઘણું કામ કર્યું હતું. નામ તો એમનું દોલતરામ અડવાણી હતું, પણ કેટલાક લોકો જન્મથી જ બુઢ્ઢા લાગતા હોય છે, એટલે બુઢ્ઢોનું અપભ્રંશ 'ભૂડો'થઈ ગયું. રાજ કપૂરની 'શ્રી.૪૨૦'નો એમનો કિરદાર યાદગાર છે. ઇમ્પોર્ટેડ કારમાં મોતીલાલને પોતાની ઓફિસે લઈ આવનાર સોલિસિટર કૃષ્ણ ધવન (જેની ઉપર ફિલ્મ 'તીસરી કસમ'માં 'ચલત મુસાફિર મોહો લિયા રે...'ફિલ્માયું હતું અને એના ગોળમટોળ પિતા એસ.એન.બેનર્જી છે.

માસ્ટર નિસાર હિંદી ફિલ્મો બોલતી થઈ (ટોકી)ત્યાર પછીનો સુપરસ્ટાર હતો. જહાનઆરા કજ્જન સાથે 'લૈલા મજનૂ'અને 'શીરીં- ફરહાદ'ની જોડી મુલ્કમશહૂર થઈ, એ પછી થોડા વર્ષોની જાહોજલાલી જોઈને ખરાબ દિવસો શરૂ થયા. રાજ કપૂરની ફિલ્મ 'બુટપોલિશ'માં મુહમ્મદ રફીએ ગાયેલું 'તુમ્હારે હૈં તુમસે દયા માંગતે હૈ...'એ ભિક્ષુક બાળકોના સેવાભાવી નેતા તરીકે આ માસ્ટર નિસાર ઉપર ફિલ્માયું હતું.

વૈજ્યંતિ- સુનિલ દત્તની ફિલ્મ 'સાધના'ની કવ્વાલી 'આજ ક્યું હમસે પરદા હૈ'(રફી-બલબીર) પરદા ઉપર એણે ગાઈ હતી. અરે, એક સાથે ૬૯ ગીતો ધરાવતી એકમાત્ર હિંદી ફિલ્મ 'ઇંદ્રસભા'માં નિસાર હીરો હતો. પણ છેલ્લે દિવસો એવા આવ્યા કે, મુંબઈની હાજીઅલી દરગાહ પાસે એ ભીખ માંગતો જોવા મળ્યો હતો ને ત્યાં જ ગૂજરી ગયો. આ ફિલ્મમાં એ નાદિરાના 'બુરી નજરવાલે'બનેવીનો રોલ કરે છે.

રેલ્વેનો ટિકીટ-કલેક્ટર પોતાના ગામમાં મોતીલાલને લઈ આવે છે, એ હવેલીના માલિકના રોલમાં ફિલ્મ ગીત 'અય મુહબ્બત ઝીંદાબાદ'ગાય છે. આ કુમાર બેમિસાલ અવાજનો માલિક અને ખૂબ સારો અભિનેતા હતો. એનું સાચું નામ 'સઈદઅલી હસન ઝૈદી'હતું અને લખનૌના ઘણા આદરપાત્ર શિયા સૈયદ મુસલમાન કોમમાંથી એ આવતો હતો. પરિવારના લોકો એને લાડમાં 'મીર મુજ્જન'કહેતા.

બહુ વર્ષો પહેલા 'દૂરદર્શન'પર 'નુક્કડ'નામની ટીવી- સીરિયલ આવતી, એમાં કુમારનો દીકરો હૈદરઅલી નાનકડા રોલમાં આવતો રહેતો. કુમાર તો એની પત્ની પ્રમીલા સાથે પાકિસ્તાન સૅટલ થઈ ગયો અને ત્યાં ઘણી ફિલ્મોમાં કામ કર્યું. આ પ્રમીલા યહૂદી (જ્યુ) હતી, નામ એસ્થર વિકટોરીયા અબ્રાહ્મ અને આ બન્નેની દીકરી રાજેશ ખન્નાની પહેલી ફિલ્મ (એના કહેવા મુજબ) ચેતન આનંદવાળી 'આખરી ખત'હતી, જેમાં આ નકી જહાન સાઈડ- એકટ્રેસ હતી. નકી 'મિસ ઇન્ડિયા'પણ બની હતી અને તે પછી વિક્રમ કામદારને પરણીને હિદુ ધર્મ અંગીકાર કરી લીધો અને નામ રાખ્યું, 'નંદિની'.

હવેલીમાં નોકરાણી તરીકે બોખી અને ઘણી કદરૂપી ઘરડી એકટ્રેસ દયાદેવી છે. બુટપોલીશની ડબ્બી બહાર આવી હોય્મ એવી એની ગોળ દાઢી હલે રાખે છે. મોતીલાલના બંગલે ટાંગો લઈને આવનાર મુબારક છે, જે 'અનારકલી'માં શહેનશાહ અકબર બન્યો હતો. 'મુગલ-એ-આઝમ'પહેલાની આવી ઘણી ફિલ્મોમાં અકબર તરીકે નામ માત્ર મુબારકનું હતું, પણ એકવાર પૃથ્વીરાજ કપૂરની એન્ટ્રી થઈ પછી કોઈ એક્ટરે શહેનશાહ અકબર બનવાની હિમ્મત નથી કરી.

ફિલ્મના હીરો મોતી સાગરને 'રામાયણ'ટીવી સીરિયલવાળા રામાનંદ સાગર સાથે કોઈ લેવાદેવા નહિ. પણ આજની ફિલ્મના નિર્માતા- દિગ્દર્શક અને મુખ્ય પાત્ર મોતીલાલ, ગાયક મૂકેશ અને તારા હરિશના એ કઝિન થાય. ઇંગ્લિશમાં આ 'કઝિન'શબ્દના સગપણો લાંબેલાંબા ઓળખાય છે. 'કઝિન'નો સાચો અર્થ તો સગા કાકા કે મામાનો દીકરો થાય. અલબત્ત, આ મોતી સાગર 'માય હાર્ટ ઇઝ બીટિંગ, કીપ્સ ઓન રીપિટિંગ ફેઈમ ગાયિકા પ્રીતિ સાગરના પપ્પા થાય. ફિલ્મમાં નાદિરાની મોટી દાદી બને છે, મૃદુલા.'

આટલા હિટ ગીતો આપવા છતાં એમણે ક્ષેત્રસન્યાસ લઈને નવી દિલ્હીના ઓલ ઇન્ડિયા રેડિયો પર નોકરી લઈ લીધી ને ફિલ્મઉધોગ છોડી દીધો. કારણ ધારવામાં સહેલું પડે એવું છે કે, જેને શંકર-જયકિશન, નૌશાદ, સી.રામચંદ્ર કે મદન મોહન જેવા દિગ્ગજ સંગીતકારો ય પોતાના ગુરૂસ્થાને માનતા હતા, એવા આ સન્માન્નીય સંગીતકાર અનિલકૃષ્ણ બિશ્વાસ માટે ૧૯૬૧-માં પહેલી પત્ની મેહરૂન્નિસા (જે પરણીને આશાલતા બની)નો દીકરો પ્રદીપ વિમાન અકસ્માતમાં ગૂજરી ગયો, એનો ઘા સહન કરવો અઘરો હતો.

સાથે સાથે એક કારણ એ પણ જોવામાં આવે છે કે, ફિલ્મનગરીના એ સૌથી સીનિયર અને ઓરિજીનલ સંગીતકાર હોવા છતાં ૫-૬ ફિલ્મોને બાદ કરતા એમનું સંગીત બહુ ચાલ્યું નહિ ને નિર્માતાઓને વિશ્વાસ ઉઠવા માંડયો. નવી પત્ની ગાયિકા પત્ની પાસે ગવડાવ્યા... કારણ જે કોઈ આપવામાં આવે, એ તમામ ગીતોને ફરીથી લતા મંગેશકર પાસે ગવડાવવા પડયા. 'યાદ રખના ચાંદ- તારોં'ઇસ સુહાની રાત કો...! નંદા- અશોક કુમાર-ધર્મેન્દ્રનું 'આકાશદીપ'પ્રકાશમાં,ત્યાં જ 'ધર્મેન્દ્ર-માલા સિંન્હાનું 'નીલા આકાશ,''પ્રકાશમાં જ જોય મુકર્જી-અશોક કુમાર-માલા સિન્હાનું 'બહુબેટી', લક્ષ્મીમાં નંદા-મનોજનું 'બેદાગ'ત્યાં જ અશોક કુમાર-મીના કુમારી-પ્રદીપ કુમારની કાયમી ત્રિપુટીનું 'ભીગી રાત,'સામે લાઈટ હાઉસમાં મેહમુદ- તનૂજાનું 'ભૂત બંગલા,'એલ.એન.મા ઉત્તમ સંગીત હોવા છતાં અશોક કુમાર-તનૂજા-ધર્મેન્દ્રનું 'ચાંદ ઔર સૂરજ'જરા ય ન ચાલ્યું, પણ જે ખૂબ ચાલ્યું તે નંદા-શશિ કપૂરનું 'જબ જબ ફૂલ ખીલે'મોડેલમાં ફીરોઝ ખાન-કુમકુમનું 'એક સપેરા એક લૂટેરા', રીલિફમાં મનોજ-માલાનું હિમાલય કી ગોદ મેં, થોડું ચાલ્યા પછી દેવ આનંદનું ગાઈડ આવતું હતું, એટલે ઉતારી લેવું પડયું.

અલંકારમાં નંદા-મનોજનું 'ગુમનામ'પછી ત્યાં જ પ્રદીપ કુમાર-પદ્મિનીનું 'મહાભારત', મેરે સનમ ખૂબ ચાલ્યું, એ પછી રીગલમાં 'જાહેર મેહમુદ ઇન ગોવા અને ત્યાં જ અશોક કુમાર-રાજકુમાર-ફીરોઝ ખાનનું 'ઉંચે લોગ, રૂપમમાં મીના કુમારી- રાજકુમાર-ધર્મેન્દ્રનું 'કાજલ', નોવેલ્ટીમાં નૂતન-સુનિલ દત્તનું 'ખાનદાન', અશોકમાં સિલ્વર-જ્યુબિલી કરી ગયેલું પૃથ્વીરાજ કપૂર-નિશી-દારાસિંઘનું લૂટેરા અને ત્યાં જ સિકંદર-એ-આઝમ, જૂના સિનેમા-ડી-ફ્રાન્સમાંથી નવી 'કલ્પના'સિનેમા બનેલી તેમાં મેહમુદ-જાહેર-અમિતાનું નમસ્તેજી, એડવાન્સમાં આમ તો કાયમ ઇંગ્લિશ ફિલ્મો જ આવતી,પણ ક્યારેય હવાફેર માટે એકાદી હિંદી ફિલ્મ આવી જતી, એમાં કુમકુમ-કિશોર કુમારનું 'શ્રીમાન ફન્ટુશ', મોડેલ ટોકીઝમાં દેબુ મુકર્જી-નિવેદિતાની પહેલી ફિલ્મ 'તૂ હી મેરી ઝીંદગી'અને કૃષ્ણ ટોકીઝમાં રાજકુમાર-સાધના- સુનિલ દત્તનું 'વક્ત'. 

ઍનકાઉન્ટર : 18-03-2018

March 17, 2018, 11:19 pm

≫ Next: મેરે ગીતોં કા સિંગાર હો તુમ...

≪ Previous: 'છોટી છોટી બાતેં'('૬૫)

$

0

0

* તમે હાસ્યલેખક ન હોત તો શું હોત?

- મારો વિચાર તો હજી ય કોઈ સાધુ-મહાત્મા બની જવાનો છે.
(અનંત ત્રિવેદી, ગોરડકા- ગઢડા)

* હાલના પ્રશાસન કરતા આપણે ગુલામ હતા, એ વધારે સારૂં નહોતું?

-  આવો વિચાર પણ ન આવવો જોઈએ. ગુલામને બદલે સરમુખત્યાર બનવાના વિચારો કરો... ચીનના ઝી જીન પિંગને આદર્શ બનાવો.
(વિપુલ મકવાણા, શામપરા- સિંદસર)

* નોકરિયાતોને પગાર વધારા માટે આંદોલનો કરવા પડે છે અને ધારાસભ્યો કે સંસદ સભ્યોને વગર માંગે બધું મળી જાય..!

- 'નગરશેઠનો વંડો, જે આવે એ મંડો'.
(ધવલ સોની, ગોધરા)

* વાઇફની કચકચ કોઈને ગમતી નથી, છતાં મૂંગીને પરણવા કોઈ તૈયાર થતો નથી!

- શરીર રચના મુજબ, જે મૂંગુ હોય, તે બહેરૂં પણ હોય... ગોરધન બન્ને બાજુથી હણાઈ જાય ને!
(રોહિન્ટન બોધાનવાલા, મુંબઈ)

* તમે (બ્રાહ્મણો) ગુસ્સો આવે ત્યારે શ્રાપ આપતા હશો ને?

- આ આપણામાં વાણીયા- બ્રાહ્મણવાળી વાત શું કામ આવે? ગર્વ આપણને ભારતીય હોવાનું હોવું જોઇએ, પટેલ, દલિત, જૈન કે લોહાણા હોવાનું નહિ!
(પી.ડી. શાહ, આણંદ)

* તમે નિવૃત્ત ક્યારે થવાના?

- સૉરી... મારા વારસદારો નક્કી થઈ ગયા છે.
(હાર્દિક પટેલ, રાજકોટ)

* હવે હું રીટાયર્ડ છું. કાંઈ કામકાજ હોય તો કહેજો.

- ખાસ તો કાંઈ કામ નથી... બસ, મકાનના થોડા હપ્તા ભરવાના છે!
(જગદિશકુમાર પારેખ, નડિયાદ)

* રાહુલબાબાએ ૨૦૧૯- ની ચુંટણીઓ માટે કોંગ્રેસનું કયું સૂત્ર રાખવું જોઈએ?

- 'કાર્તિ બચાવો, મોદી (નીરવ) મરાવો'.
(કોમલ પી. દવે, કાલોલ)

* અમારા પોરબંદરમાં શિવકથા ચાલે છે. કથાના પ્રારંભે કથાકાર ગીરીબાપુ 'ભારત માતા કી જય'બોલાવે છે.

- એમને વિનંતી કરો, રાષ્ટ્રગીત ફક્ત ૫૨- સેકંડનું જ હોય છે.
(જીજ્ઞેશ ચાવડા, પોરબંદર)

* સાચી ખુશી શેમાં છે? લેવામાં દે દેવામાં?

- દેવું વધી ગયું હોય, એમાં ખોટી કે સાચી ખુશી શેની થાય?
(રાજેશ બી. દરજી, અમદાવાદ)

* રામ મંદિર ક્યારે બનશે?

- ભાજપ સત્તા ઉપર હશે ત્યાં સુધીમાં.
(ભરત શિયાણી, મોકર- રાણાવાવ)

* લાલુની ઈલેવન જેલમાં ક્રિકેટ કોની સામે રમશે?

- જેલમાં લાલુને જે ઠાઠમાઠ મલે છે, એવો મળતો હોય તો દાઉદ પણ પોતાની ઈલેવન બનાવીને ત્યાં જાય!
(ગોપાલ પટેલ, અમદાવાદ)

* બગડે એ બાર કે એકડે બગડે બાર?

- ગુજરાતમાં બાર નથી, એટલે બગડવાની સંભાવના નથી.
(દર્શિલ જેઠવા, ભાવનગર)

* ગુજરાતી હોવા છતાં ગુજરાતી ભાષાની શરમ આવે, એવા લોકોને શું કહેશો?

- બધા ગુજરાતી શિક્ષિત નથી હોતા. ઈવન, આ કૉલમ માટે બાજુના બોક્સમાં શુધ્ધ ગુજરાતી ભાષામાં સ્પષ્ટ સૂચનાઓ લખી હોવા છતાં, અનેક અભણ લોકો ફક્ત પોતાનું નામ જ લખીને સવાલ પૂછે છે.
(ધવલ પરમાર, વડોદરા)

* 'વિકાસ'શબ્દ સાંભળતા તમને પહેલું શું યાદ આવે?

- આપણો દેશ.
(અલમિન વસાયા કાસા, દહાણુ- પાલઘર)

* તમને એક દિવસ માટે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી બનાવે તો?

- એક દિવસ માટે શ્રી.વિજય રૂપાણી સાથે સંબંધ બગડે.
(દિદાર એ. સુરાણી, અમદાવાદ)

* 'વૉટ્સએપ'  સારું કે 'ફેસબૂક'?

- બન્ને નવરાઓના કામ છે.
(દીપક પટેલ, સરગવડા)

* રાહુલ ગાંધી વિશે તમારો અભિગમ બદલાયો હોય એવું લાગે છે...

- એમની પાસે મોદી કે ભાજપ સિવાય બીજું કાંઈ પણ બોલવાનું નીકળશે, પછી બદલાશે. આટલી મોટી કોંગ્રેસમાં એક વ્યક્તિ નથી જે એમને દેશની કોઇ વાત શીખવાડે ?

(નિર્મલસિંહ પરમાર, મુંદ્રા- કચ્છ)

* તમને ભારતના વડાપ્રધાન બનાવવામાં આવે તો પહેલું કામ કયું કરો?

- કાંઈ શુભ- શુભ બોલો!
(સુધીર પરમાર, સરખેજ- ગીરસોમનાથ)

* કાસ્ટિંગ- કાઉચ અને મહિલા સુરક્ષાના પ્રોબ્લેમો અંગે સરકાર કોઈ નિયમ બનાવી શકી નથી...

- ફ્રેન્કલી... પુરૂષ પોતાને 'કઈ'નજરથી જુએ છે, હાથ મિલાવે છે કે વખાણ કરે છે, એની તાબડતોબ ખબર અભણ શાકવાળીથી માંડીને ડૉક્ટર થયેલી સ્ત્રીને કાચી સેકંડમાં ખબર પડી જાય છે. પછી એવા પુરૂષથી કેટલા દૂર રહેવું, એ સ્ત્રીના હાથની વાત છે.
(સિધ્ધાર્થ ધોળકીયા, સુરત)

* આ પાકિસ્તાન ક્યારની શેની કચબચ- કચબચ કરે છે..? ક્યારે સીધું કરીશું...?

- ગુજરાતના લોખંડી અને બાગી શાયર મરહૂમ જલન માતરી (સાચું નામ, 'સૈયદ જલાલુદ્દીન અસદુદ્દીન અલ્વીઉલ હૂસેની')એ પાકિસ્તાન માટે એક તોતિંગ શે'ર લખ્યો હતો : 

'કેટલી તાકાત છે મારી, તને કંઈ જ્ઞાન છે?

કોની સામે લડવા આવ્યું છે, તને કંઇ ભાન છે? 

તુજમાંથી સર્જન કર્યું હતું મેં જ બાંગ્લા દેશનું, 

બીજું સર્જન થાતાં તુજ ઠેકાણું કબ્રસ્તાન છે'.
(મોહમદ હુસેન સઇદઅલી, સુરત)

* તમારી ત્રણેય કૉલમોમાંથી તમને સૌથી વધુ પ્રિય કઈ?

- અફ કૉર્સ, 'બુધવારની બપોરે'.
(શિલ્પા ચિરંજીવ દેસાઈ, વલસાડ)

* પેટ્રોલનો બેફામ ભાવવધારો ઉઘાડી લૂંટ નથી?

- માત્ર પેટ્રોલનો જ...?
(હરીશ પી. શાહ, વડોદરા)

મેરે ગીતોં કા સિંગાર હો તુમ...

March 22, 2018, 12:55 am

≫ Next: નખ્ખોદ જાય, વોટ્સએપીયાઓનું...!

≪ Previous: ઍનકાઉન્ટર : 18-03-2018

$

0

0

મુહમ્મદ રફીને પાગલસરીખો પ્રેમ કરનારાઓની સંખ્યા હિંદુસ્તાનની આબાદી સવાસો-કરોડથી તો સદીઓ પહેલા વટાઇ ગઇ હતી. લોકવાયકા તો એવું કહે છે, હજી માના પેટમાં રહેલું બાળક શરત મૂકીને આવે છે કે, 'મેં ગાઉં તુમ સો જાઓ...'એવું રફીનું કોઇ હાલરડું સંભળાવો તો બહાર આવું. કોઇ એમ નથી કહેતું કે, સંસારના સર્વોત્તમ ગાયક મુહમ્મદ રફી હતા, પણ રફી નહિ તો પછી બીજું કોણ ? એ સામા સવાલનો જવાબ હજી સુધી તો કોઇને મળ્યો નથી.

નામ તો સાયગલ, પંકજ મલિક કે કિશોર કુમાર... સહુ સહુની ચૉઇસ મુજબ બેશક આવે અને એનો કોઇ વિવાદ હોય નહિ.... પણ પછી વિવાદ એ વાતનો ય થઇ ન શકે કે, મુહમ્મદ રફીથી બીજો કોઇ સારો ગાયક થયો નથી. શાસ્ત્રીય ગાયકી લેવાની હોય તો આપણામાંથી ઘણાએ ૧૯૩૦ના દશકમાં સાયગલને ય આંબી ગયેલો ૧૦-૧૨ વર્ષનો છોકરો માસ્ટર મદન પૂરબહારમાં ખીલ્યો હતો. આ લખનારનો પોતાનો મત છે એમ સમજીએ તો મીઠા કંઠમાં 'ભૂપી'એટલે ભૂપિન્દર સિવાય અમને કોઇ વધુ મીઠો નથી લાગતો.

તમારો ઝોક હેમંત, તલત કે પંકજ મલિક હોઇ શકે... નૉ ઈન્કાર ! પણ શાસ્ત્રીયના પૂરા જાણકારોથી સંગીત નથી બનતું. જેને સંગીતનો 'સ'ય ખબર ન હોય, એ ઝૂમી ઊઠે એ સંગીત સર્વોત્તમ ! રફીના ઈવન નૉન-ફિલ્મી ગીતો કે ભજનો સાંભળવા/માણવા માટે તમારી પાસે સંગીતનું જ્ઞાન હોવું જરૂરી નથી. ગાયકીની કલાબાજીઓ નહિ, નકરી અલ્લાહમીયાંની દેન કે કોઇ પણ અબૂધને ય રફીને સાંભળવામાં કસરત કરવી ન પડે !

આ એ ગૈરફિલ્મી ગીતો હતા, જે અગેઇન... આ લખનારના મતે એમના તમામ ફિલ્મી ગીતો કરતા વધુ મધૂરા હતા. 'વધુ'શબ્દ વપરાઇ ગયો, એ અમારી અણઆવડતનો કિસ્સો છે. એમનું તો કયું ફિલ્મી ગીત થોડું ય ન ગમે એવું હતુ ? પણ વાત એ પણ પૂરવાર કરવા જેવી કે, સંધ્યાટાણે દીવાબત્તી હોલવીને અંધારી બાલ્કનીની ઈઝી-ચૅરમાં બેસીને પૂરા બદનમાં ઈશ્વરને ભરી દેવા હોય તો રફીના નૉન-ફિલ્મી ભજનો સાંભળો, ગીતો સાંભળો, પૂરા અદબી ઉચ્ચારો સાથે મિર્ઝા ગાલિબની ગઝલો સાંભળો.

તમે કોઇ પણ ધર્મના હો, પૂરા ઝહેનમાં આધ્યાત્મિકતા વ્યાપી જશે. અફ કૉર્સ, આ તમામ ગૈરફિલ્મી ગીતોમાં રફીની સાથે સાથે ખૈયામ, વિનોદ ચૅટર્જી કે શ્યામસાગર જેવા સંગીતકારો કે મધુકર રાજસ્થાની અને અંજાન જેવા ગીતકારો ય સલામીને કાબિલ છે.

આ બાલ્કનીવાળી વાત અમને પોતાને ફરીથી ગમી ગઇ. રફીસાહેબના આ ગૈરફિલ્મી ગીતો હું બે-ચાર વર્ષે માંડ એકાદવાર સાંભળું છું. બાલ્કનીમાં મન્ના ડે, હેમંત કુાર, મૂકેશ કે તલત મેહમુદના ગૈર ફિલ્ ગીતો રોજ સાંભળવાના... રફી સાહેબને તો મહાદેવજીના ગળે પુષ્પમાળા પહેરાવવા જેવો પૂજ્યભાવ ઉપડે ત્યારે સાંભળવાના.

બહુ સાંભળ-સાંભળ નહિ કરવાનું નહિ તો એની લઝ્ઝત ઉતરી જાય, પણ ફૂલ-મૂડમાં આવી જવું હોય ત્યારે આ ગીતો સાંભળતા ચોકી જવાય છે કે, આપણને સહેલા લાગતા આ ગીતોમાં એમણે કેવા સ્વર પકડયા છે, કેવી મુર્કીઓ લીધી છે અને કઇ કઇ હદની મધુરતા ભરી છે ! નીચેની યાદીનું પહેલું જ ગીત સાંભળતા એહસાસ એવો થાય છે, જાણે ખોળામાં કોઇ વહાલુડાં બાળકને  રમાડતા હોઇએ, એમ રફી શબ્દોને જ નહિ, અક્ષરોને પણ રમાડે છે.

જો સાંભળ્યું હોય તો ફરીથી આ, 'પાર નદી કે દીપ જલાયે..'સાંભળી લો... લાઇફમાં આવી ઉત્તમ હરકતો અને સ્વર સાથેની મીઠાશ તમે ય નથી સાંભળી. 'પાર નદી કે...'એટલામાં તો નકરી મીઠાશ ઉભરી આવે છે, પણ આગળના શબ્દોમાં 'દીપ', 'જલાયે'અને 'બૈઠી કોઇ'ની મુર્કીઓ સાંભળ્યા પછી રહેવાશે નહિ, જ્યારે રફી 'બાંવરીયા'શબ્દને હથેળીમાં લઇને કેવો રમાડે છે ! આમ તો તમે બધા મારાથી તો ઘણું વધારે જાણો છો, પણ મારા જેટલું સંગીત જાણતા હોય એ 'મુર્કી'નો અર્થ સમજી લેશો તો આ તમામ ગીતોની ખુશ્બુ સાંભળી જ નહિ, સુંઘી પણ શકશો.

'મુર્કી'એટલે આ નીચેના પહેલા ગીતમાં 'બાંવરીયા'શબ્દ મરડીને ગાવામાં કેવો કઠિન બનાવ્યો છે પણ સાંભળવામાં આપણે ગાયો હોય એટલો સરળ કરી બતાવ્યો છે આ રફીએ !

ઈવન, 'બૈઠી'કે 'કોઇ'શબ્દો પણ સાંભળી લો.... (અમે કેવળ સાંભળી લેવાનું કહ્યું છે, 'ગાઈ બતાવવાનું નહિ !'આ તો એક વાત થાય છે.) હજી મારૂં વધુ માન રાખી શકો એમ હો તો સાહેબનું 'તુમ આઓ, રૂમઝુમ કરતી, પાયલ કી ઝનકાર લિયે'એ ગીતને આજથી જ દત્તક લઇ લો. મુંબઇથી માંડીને સઉદી એરેબિયા સુધી ખબર પડવી જોઇએ કે, આ ગીત હવે ૯૯ વર્ષના ભાડેપટે તમે લીધું છે.

અને આપના ઘેર આવીને જમી જઇશ જો 'શામકે દીપક જલે, મન કા દિયા બુઝને લગા'તમને સવા-બે ટકા ય ન ગમે તો ! કરૂણતા જ સાલી એ છે કે, આમ કહે, 'અમે રફીના ડાયહાર્ડ ફૅન્સ...ને નીચેની યાદીમાંનું એકે ય ગીત સાંભળ્યું ન હોય ! તારી ભલી થાય ચમના... તું ઘરના ઝાંપે આવીને બેઠા બેઠા નીતિન મૂકેશના ગીતો સાંભળે જા... અમે ય વળી, જીટીબી-જ્વૅલર્સના ઘરેણા સાયકલ-પંકચરવાળાની દુકાને વેચવા નીકળ્યા'તા !

હવે મોઢું, આંખો, લાઇટો અને વાઇફો બંધ અને કેવળ નીચેના ગીતો સાંભળવા બાલ્કનીમાં જતા રહો... તમારામાં કવૉલિટી છે, બૉસ !

(૧) પાર નદી કે દીપ જલાયે, બૈઠી કોઇ બાંવરીયા

(૨) મેરે લિયે, તો બસ યે હી પલ હૈ હંસિ બહાર કે

(૩) શ્યામ સે નેહા લગાયે, રાધે નીર બહાયે

(૪) મેરે ગીતોં કા સિંગાર હો તુમ, જીવન કા પહેલા પ્યાર હો તુમ

(૫) તેરે ભરોસે હે નંદલાલા, કોઇ રો રો બાટ નિહારે

(૬) મોરે શ્યામ, પલપલ મેરે મુખ સે નીકલે નિસદિન તેરો નામ

(૭) મેરી મુહબ્બત કુબુલ કર લો, ગરીબ શાયર કે આંસુઓ કા

(૮) 'ફલક સે ઉતરે ઝમીં પે તારે ચરાગ બન બન કે ઝીલમીલાયે'

(૯) પૂછ ન મુઝ સે દિલ કે ફસાને, ઈશ્ક કી બાતેં

(૧૦) સુનિયો અરજ હમારી, પ્રભુજી

(૧૧) મેં ગ્વાલોં રખવાલો મૈયા, માખન નહિ ચુરાયો

(૧૨) પાંવ પડું તોરે શ્યામ, બ્રીજ મેં લૌટ ચલો

(૧૩) ગઝબ કિયા તેરે વાદે પે ઐતબાર કિયા

(૧૪) મૈં કબ ગાતા મેરે સ્વર મેં, પ્યાર કિસી કા ગાતા હૈ

(૧૫) દો ઘડી બેઠોત તુમ્હારા રૂપ આંખો મેં

(૧૬) ક્યા યાદ તુમ્હે હમ આયેંગે, ઈતની સી બાત

(૧૭) શામ કે દીપક જલે, મન કા દિયા બુઝને લગા

(૧૮) તુમ આઓ, રૂમઝૂમ કરતી, પાયલ કી ઝનકાર લિયે

(૧૯) પાગલ નૈના, સગરી રૈના તેરી બાટ નિહારે

(૨૦) કહે કે ભી ના આયે મુલાકાત કો

(૨૧) જબ તેરે પ્યાર કા અફસાના લિખા હૈ મૈંને

(૨૨) હંસા ગગન બીચ રોયે

(૨૩) પાગલ ચંદા મેરે મન કી આગ

છેલ્લે, સંગીતકાર રવિએ પર્સનલી અમને કીધેલો રફી સાહેબનો એક દાખલો મન ભરીને માણવા જેવો છે :

મુંબઇના ગવર્નરપદે મુહમ્મદ કરિમ ચાગલાએ  (Roses in December) રાજભવનમાં સંગીતકાર રવિ નાઇટ રાખી હતી. મુહમ્મદ રફી સ્ટેજ પરથી 'જાને બહાર હુસ્ન તેરા બેમિસાલ હૈ, વલ્લાહ કમાલ હૈ અરે..'અને અડધા ગીતે એમને ફિલ્મ 'અપના બના કે દેખો'નું તોફાની ગીત, 'રાઝે દિલ ઉનસે, છુપાયા ન ગયા'યાદ  આવ્યું અને ઑરકૅસ્ટ્રા કન્ડક્ટ કરતા રવિને એમણે કહી દીધું, ''મુઝે યે ગાના હૈ...''રવિ ચોંક્યા જ નહિ, વિનય પૂર્વક ના ય પાડી કે, ''રફીસાબ, યે કયા કર રહે હો?'અત્યારે છેલ્લી ઘડીએ આ ગીતના સ્વરાંકનો હું ક્યાંથી લાવું ?

મારા સાજીંદાઓ પાસે ય આ ગીત તૈયાર નથી'. પણ સાહેબને ફૂલફૉર્સમાં આ ગીતનું ઝનૂન ઊપડયું હતું અને ગીત પૂરૂં થતાં જ એમણે 'રાઝે દિલ...'શરૂ કરી દીધું. ચોંકીને ખુશ તો હરકોઇએ થવાનું હતું પણ ગીતનું મુખડું ગાઇ લીધા પછી સાહેબ અંતરો ભૂલી ગયા... એમણે પોતે ગભરાઇને રવિને કહી દીધું, ''આગે ક્યા આતા હૈ...?''રવિ વધારે ગભરાયેલા હતા. એ ય ભૂલી ગયા, પણ રફીનું પ્રેઝન્સ ઑફ માઇન્ડ જુઓ... આ મૂંઝવણ વખતે એમના સબકૉન્શિયસ માઇન્ડમાં રાજ કપૂરનું 'આવારા હૂં, યા ગર્દિશ મેં હૂં...'રમતું હતું...

કોઇ માનશે ? મુહમ્મદ રફીએ ચાલુ ગીત 'રાઝે દિલ ઉનસે છુપાયા ન ગયા...'ના ભૂલાયેલા અંતરાને બદલે 'આવારા હું..'નો અંતરો જોડીને ગાવા માંડયું... ગીત પૂરૂં થયા પછી કાંઇ ખ્યાલ આવે છે, ઑડિયન્સને અડધી મિનિટમાં નીરવ મોદી ને મેહૂલ ચોકસીની પૂરી સંપત્તિ હાથમાં આવી ગયા કરતા ય કેવો તોતિંગ આનંદ થયો હશે ?

કમનસીબે, એ કાર્યક્રમની ઑડિયો સંગીતકાર રવિ પાસે ય નહોતી... નહિ તો રફીના ચાહકો એ સીડી આખે આખા મોદી-ચોકસીને બારોબાર વેચીને ય ખરીદી લેત...?

મુહમ્મદ રફી માટે પિતાતુલ્ય આદર છે, પણ ધી ગ્રેટ લતા મંગેશકર માટે એક દોરો ય ઓછો ભાવ નથી. જેમ બીજા રફી નહિ થાય એમ બીજી લતા ય આ બ્રહ્માંડમાં નથી થવાની!

સિક્સર
- આ સાવ નવી ગાડી લઇને ભાભી ક્યાં ગયા ?

- એને યૂ-ટર્ન લેવો હતો.... અત્યારે પૂના પહોંચી છે !

નખ્ખોદ જાય, વોટ્સએપીયાઓનું...!

March 22, 2018, 1:00 am

≫ Next: 'ઝીંદગી ઝીંદગી'('૭૨)

≪ Previous: મેરે ગીતોં કા સિંગાર હો તુમ...

$

0

0

મહાત્મા ગાંધીનો આજીવન ભક્ત હોવાને કારણે કોઈનું ખૂન કરવાનો વિચાર મને કદી આવ્યો નથી, પણ બાપૂ એક નાનીઅમથી છુટ આપતા હોય તો દુનિયાભરના નહિ... મને 'વોટ્સએપ'માં 'જય શ્રી કૃષ્ણ'કે 'ઓમ નમ:શિવાય'જેવા ધાર્મિક મેસેજો મોકલનારાઓને ગોળીઓ મારી મારીને ઉડાવી દઉં, એવા ઝનૂનો ઉપર છું.

લોહી પી જાય છે આ લોકો કે સવાર પડી નથી ને 'ગૂડ મોર્નિંગ'થી માંડીને 'જય જીનેન્દ્ર'ના મેસેજો શરૂ થઈ જાય છે. એક ભગવાન શંકરવાળો હોય, બીજો અંબાજીના ભક્તનો હોય, ત્રીજો જયગોકુલેશનો, ચોથો જય જલારામ, પાંચમો જય ભીમ, છઠ્ઠો 'અલ્લાહ ખૈર કરે'..

આ બધામાંથી હું ક્યો ધર્મ પાળું છું એ ભૂલી જવાય છે. ભૂલી જવાય એનો વાંધો નહિ, પણ સામે આપણે સૌજન્ય ખાતર આવા ધાર્મિક મેસેજો ફટકારવાના હોય એમાં 'જયગોકુલેશ'વાળાને 'જયશ્રી કૃષ્ણ'ને એ બન્નેને ભૂલમાં ય ભગવાન શિવજીના આશીર્વાદ મોકલી દઈએ તો ઘેર આવીને મારવા આવે ! ભગવાનો પોતે સેલફોનો ચોક્કસ નહિ રાખતા હોય, એની આ બધી મોંકાણ છે.

હવે તો કિચનમાં ય ગોરધન અને એની ગોરી મોંઢેથી વાત કરવાને બદલે 'વોટ્સએપ 'કરવા માંડયા છે.. પોસિબલ છે, બોલતી વખતે વાઈફના મોંઢામાંથી થૂંક ઊડતું હોય એટલે, 'બોલવું ય નહિ ને ભીના ય થવું નહિ'એવી સમજ એ લોકોમાં આવી હોય !  મોબાઈલ કરવામાં થૂંકો ન ઊડે.

સવાલ મોબાઈલ ઓન કરીને આ મેસેજો વાંચવાથી અટકી જતો નથી. વિડિયો- ક્લીપ્સ કે ફોટા સાથે રોજના મિનિમમ દોઢસો- બસ્સો મેસેજો ડીલીટ કરવા પડે છે એમાં તૂટી જવાય છે આ ડીલિટ કરવા જેવું ચીઢીયું કામ બીજું કોઈ નથી. ના કરીએ તો મેંમરી ફૂલ થઈ જાય ને કોઈ કામનો ફોટો લેવાનો હોય તો મોબાઈલ ના પાડે... 'તમારી મેમરી ફૂલ થઈ ગઈ છે...'ખીજ એટલે ચઢે કે, આપણા પાપે ફોન નકામો થઈ જાય તો માફ કરી દેવાય પણ બીજા લોકોના ફોટા ને વીડિયો- ક્લીપ્સથી ફોન રોજેરોજ ફૂલ થઈ જાય, એમાં તો બા ખીજાય કે નહિ ?

સારા ભાવે મળતી હોય તો એકાદી રીવોલ્વર ખરીદવાના ધખારા એટલે ઊપડે કે, આપણી લાચારી એ લોકો માટે ઠંડુ કલેજું બની જાય છે. ત્યાં જઈને હાથોહાથની મારામારી કરવામાં આપણું કામ નહિ... પહેલું આપણને વાગે ! પણ ચેહરો કડક રાખીને દાઢીએ રીવોલ્વરનું નાળચું અડાડીને એક સેલ્ફી પાડયો હોય ને ગામ આખાને મોકલી દઈએ તો તો હપ્તાભરની નિરાંત ! આપણા ફોટાની નીચે લખવાનું, 'મને વોટ્સએપ મોકલવા નહિ.'બીજે અઠવાડીયે તો એ લોકો પાછા જીવતા થઈ જવાના !

મારી મોનિંગ ગૂડ જાય, એની સાથે તારે શું લેવાદેવા ભ'ઇ ? ગૂડને બદલે બૅડ જાય તો તું સૉરી કહેવા કે દુ:ખમાં ભાગ પડાવવા આવવાનો છું ? ( સાલો આવે ય ખરો.. ને દુ:ખ વધારી જાય ! સુઉં કિયો છો ?) આમ તો અમે વોટ્સએપ વાપરતા નથી, પણ બીજા કોઈ અમારા ઉપર વાપરી ન જાય, એ માટે 'હેપી ન્યૂ યર, બર્થ-ડે કે તહેવારો પહેલા બધાને વોટ્સએપ કરી દઈએ છીએ કે, 'મહેરબાની કરીને તમારી શુભેચ્છાનો કોઈ મેસેજ અમને મોકલશો નહિ. હું તમને ક્યારે ય મોકલું છું ?''

ટીવી- ન્યુસ ઓછા લોહીઓ પીએ છે કે હવે સૌથી વધુ બચવાનું આવ્યું છે, સોશિયલ મીડિયાથી. કોઈ પણ આલીયો- માલીયો એક જ મેસેજ મોકલી દે છે, કે 'દૂધની સખ્ત તંગી થઈ ગઈ છે. આવતી કાલથી બે દિવસ માટે દૂધ નહિ મળે.'ધેટ્સ ઇનફ... આખા ગુજરાતમાંથી એક દિવસમાં દૂધ ગાયબ. સોશિયલ મીડિયાનો કેવો બિભત્સ ઉપયોગ આપણા જ બેવકૂફો કરી રહ્યા છે.

જગતમાં સાયન્સે આટલી તરક્કી કરી, પણ અમારી દ્રષ્ટિએ સૌથી શ્રેષ્ઠ શોધ સેલફોન (મોબાઈલ)ની કરી છે. આજ સુધી તો ગાડી લઈને રમરમાટ હાઈ-વે પર નીકળ્યા હો, ને ઇશ્વર ન કરે ને કોઈ એકિસડેન્ટ થઈ જાય ને આપણે સાઈડના કોઈ ખાડામાં લોહીલુહાણ પડયા હોઈએ, ત્યારે વાત સીધી છે, આવતી જતી એકે ય ગાડી તમને બચાવવા ઉભી રહેતી નથી. આ વખતે મોબાઈલ ફોન કેવો કામમાં આવે છે ! હાઈ-વે એમ્બ્યુલન્સને ફોન કરો કે તમારા ઘેર કે કોઈ દોસ્તને જાણ કરો... લાચારીથી રોડ ઉપર પડયા રહેવું ન પડે ને શક્ય છે, જીવ બચી જાય ! ( જો કે, આજ કારણથી ડ્રાયવિંગ કરતા મોબાઈલ્સ વાપરવાની છુટ નથી મળી ..!)

એ તો ઠીક, ઇંગ્લેન્ડ- અમેરિકા કોઈને ફોન કરવો હોય- ઇવન વિડીયો કોલ... તો એક પૈસાના ખર્ચા વગર જ્યાં બેઠા હો ત્યાંથી કરી શકો ને ત્યાં વાળો ય જ્યાં બેઠો કે સૂતો હોય, તરત ફોન લઈ લે. અમને તો યાદ છે, આટલામાં એટલે કે સુરેન્દ્રનગરે ય કોલ કરવો હોય તો ખાડીયાથી ચાલતા ભદ્રકાળીના મંદિરની બાજુમાં આવેલ તાર- ઓફિસમાં લાંબી લાઈનોમાં ઊભા રહેવું પડતું.

એવી એક તાર ઓફિસ નવરંગપુરા બસસ્ટેશન ઉપર હતી. આગળવાળા જેટલું ખેંચે, એટલું આપણે ય ખેંચાતા જવાનું અને લાઈનમાં આપણો નંબર લાગે ત્યારે સામેનો ફોન એન્ગેજ્ડ આવે કે નો રીપ્લાય આવે, એટલે પાછા ફરીને ફરીથી એની એ જ લાઈનમાં ઊભા રહેવાનું.

આ તો મફતમાં મળ્યું છે એની કિંમત નથી, નહિ તો આજે એક 'સેલ્ફી'લેવા બોપલ-ઘુમા જવું પડે તો ? આપણો સેલ્ફી લેવા કલાકોની લાઈનમાં ઊભા રહેવું પડે તો ? એને બદલે વિજ્ઞાને આટલી મફત શોધ કરી આપી છે, તો સોચપૂર્વક વાપરને, ભ'ઇ! મોબાઈલ કંપનીઓવાળા એક વોટ્સએપ મેસેજ મોકલવાનો ચાર્જ ફક્ત એક રૂપિયો લેવા માંડે તો લોકોપેલાના ઘેર માણસ મોકલીને મેસેજ મોકલાવે... આઝાદીની માફક બધું પોતાની મહેનત વગર  મફતમાં મળ્યું છે, એની કિંમત નથી.

હમણાં પાછું નવું તૂત ચાલ્યું છે. જેમ તમારો ફોન મોંઘો, એટલું કલબમાં ઘુસપુસ વધારે થાય ને એ ઘુસપુસના જ આ પૈસા છે... પૈસા વસૂલ ! શાન બની ગયો છે સેલફોન. જેટલા લાખ રૂપિયાનો ફોન, એટલી શાન વધારે... અરે ભ'ઇ, દુબાઈના શેખો વાપરે છે એ ફોન લઈ આવો તો સગી વાઈફ પાસે તમારૂં માન વધશે. 'સર-જી, એક વખત મારા બાબાને તમારા દુબાઈવાળા ફોનને હાથ અડાડવા દેશો ?'એ તો કોક દુબઇવાળું આપણા કાનમાં ફૂંક મારીને કહે, 'આ લખોટાએ દુબાઈથી ફોન ખરીદ્યો નથી... કોક આરબનો પડી ગયેલો... એ લઈ આવ્યો છે ને પેલો ઊંટ લઈને રણમાં ફોન શોધવા નીકળ્યો છે !'

મેસેજો સુધી વાતો પતી જાય ત્યાં સુધી તો ઠીક છે, મારા ભ'ઇ... હવે તો વોટ્સએપ સામે વોટ્સએપ..ને ચોથી સેકંડે એનો ય પાછો આવે ! સવાર- સાંજ ગાર્ડનમાં ચાલવા નીકળનારાઓ એમના લક્ષણોથી પકડાઈ જાય છે... ખાસ કરીને બહેનો ! વાત સીધી છે કે, એ લોકો ઘેરથી આવ્યા છે ને ઘેર જ જવાના છે... એકાદ દિવસ માટે ઠીક છે, પણ આ તો ગાર્ડનમાં દાખલ થાય ત્યાંથી કલાક-દોઢ કલાકે ઝાંપો બંધ કરતા પાછા જાય ત્યાં સુધી ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી કે નોર્થ કોરિયાના કિમ જોંગ ઊલ કે ડૉનાલ્ડ ટ્રમ્પ સાથે તો વાતો કરતા ન હોય !

સામેનો લલવો એટલો પાગલ ન હોય કે આનો ગાર્ડનનો ટાઈમ સાચવીને રોજ કલાક- કલાક ફોન ઉપર મંડી પડે ! હવે હિસાબ ચોખ્ખો મળ્યો કે, ચાલવાને નામે ગાર્ડનમાં આવીને ફોનો કરવાથી ઘેર આરોગ્યપ્રદ છાપ પડે છે... બેન એકલા જ જાણતા હોય કે, ક્યો લાલીયો રોજ કળા કરી જાય છે ! ગોરધનથી છુપાવીને કોને ફોન થઈ રહ્યો છે કે આ કલ્લુમામો આપણી મામીને છોડીને બીજી કોને મામી બનાવી રહ્યો છે, તે ઘરની બહાર જઈને મોબાઈલ વાપરવાથી ખોટી ચિંતા થતી નથી. હવે તો, સ્ક્રીન લોક હોય છે, એટલે ઘરમાં ફોન રેઢો પડયો હોય તો ય કોઈ અડી ન શકે. જય અંબે.

આ લેખ લખવાનું કારણ જ એ છે કે, સાચવીને રહેજો. હજી હમણાં ક્રિકેટર મુહમ્મદ શામી જરા લઘરો બન્યો, એમાં એનો ફોન એની વાઈફના હાથમાં આવી ગયો 'અલ્લાહ બચાયે નૌજવાનોં સે'... ફિર ક્યા ? ધૂમધામ ધિમધૂમ..! પેલીએ એ જ વિચાર્યું હશે કે, આવા ડોબાના ઘરમાં પડયા રહેવું એના કરતા હવે પછી ક્રિકેટરને બદલે મોબાઈલ રીપેર કરનારાને પરણી જવું કિફાયત ભાવે પડે !! ... 'પકડાય કે પકડાઈએ તો નહિ !

હવે જે કે'વું હોય ઇ કિયો!

સિક્સર
ખોદ્યું છે એટલું કે હવે ફલેટો- મકાનોની અગાસીઓ ઉપરથી રેલ્વે ટ્રેક કાઢવાના છે.

'ઝીંદગી ઝીંદગી'('૭૨)

March 23, 2018, 8:20 pm

≫ Next: ઍનકાઉન્ટર : 25-03-2018

≪ Previous: નખ્ખોદ જાય, વોટ્સએપીયાઓનું...!

$

0

0

ફિલ્મ : 'ઝીંદગી ઝીંદગી'('૭૨)       
નિર્માતા - કેમેરા : નરીમાન ઇરાની

દિગ્દર્શક    : તપન સિન્હા

સંગીત    : કુમાર શોચિનદેબો વર્મણ

ગીતકાર    : આનંદ બખ્શી

રનિંગ ટાઇમ : ૧૫ રીલ્સ, ૧૪૬ મિનિટ્સ

થીયેટર    : મોડેલ ટોકીઝ (અમદાવાદ)

કલાકારો    : અશોક કુમાર, વહીદા રહેમાન, સુનિલ દત્ત, દેબુ મુકર્જી, ફરિદા જલાલ, શ્યામા, રમેશદેવ, અનવર હૂસેન, છાયાદેવી, જલાલ આગા, ઇફ્તેખાર, જાગીરદાર, માસ્ટર ટીટો, મૃણાલ મુકર્જી, કેશવ રાણા, સમર રાય, જાનકીદાસ, એસ.પી. મહેન્દ્ર, સુલોચના (રૂબી મૅયર્સ), મૂલચંદ, મુકરી, રેશમા, નર્મદા શંકર, ચાંદ ઉસ્માની, નની ગાંગુલી અને (દિલીપકુમારનો ભાઈ) નાસિરખાન.     

ગીતો
૧.ઝીંદગી અય ઝીંદગી, તેરે હૈ દો રૂપ    - બર્મન દાદા

૨.ખુશ રહો સાથીઓ, તુમેહં છોડ કે હમ ચલે - લતા- કિશોર

૩.મેરા સબ કુછ મેરે ગીત રે, ગીત બીના કોન મેરા - મન્ના ડે

૪.તેરી જાત ક્યા હૈ, હો તેરી જાત ક્યા હૈ - કિશોરકુમાર

૫.તૂને હમે ક્યા દિયા રી ઝીંદગી, હમને - કિશોરકુમાર

૬.કૌન સચ્ચા હૈ, કૌન જૂઠા હૈ - મન્ના ડે

૭.પિયા તૂને ક્યા કિયા રે, પિયા તૂને ક્યા - બર્મન દાદા

હિંદી ફિલ્મોમાં આજ સુધી-આ લખનારને મતે- સ્ત્રી-પુરુષના આલિંગનનું આ પવિત્ર દ્રષ્ય બીજી કોઈ ફિલ્મમાં ભાગ્યે જ જોયું છે. પૂરી ફિલ્મમાં હીરો- હીરોઇન એકબીજાના પ્રેમ માટે તરસ્યા રહે છે, પણ સ્પર્શ તો દૂરની વાત છે, બન્ને જુદા પડવાનો કડવો નિર્ણય માંડી વાળીને એકબીજાને ભેટે છે, એથી વધુ પવિત્ર દ્રષ્ય હજી સુધી તો કોઈ ફિલ્મમાં જોયું નથી.

એક તો બાંગ્લા વાર્તા હોય, એટલે એમાં ઇમોશન્સ ભરપુર હોવાના અને વાર્તા સામાજીક અને હૃદયસ્પર્શી હોય, એ મુજબ, દિગ્દર્શક તપન સિન્હા (બાંગ્લા ઉચ્ચાર 'તોપોન સિન્હા') એ ફિલ્મ 'ઝીંદગી ઝીંદગી'ને પૂરી શિષ્ટ બનાવી છે. તપન સિન્હા ગુરૂદેવ ટાગોરથી ઘણા પ્રભાવિત હતા અને ટાગોરની જ ત્રણ વાર્તાઓ ઉપરથી એમણે ત્રણ ફિલ્મો 'કાબુલીવાલા', 'ખુદિતો પાષાણ' (ક્ષુધિત પાષાણ) અને 'અતિથી'બનાવી હતી.

સાવ નાનકડા ગામડાગામમાં ચૌધરી રામપ્રસાદ (અશોક કુમારે) બનાવેલી હોસ્પિટલમાં એ ખુદ દર્દી પણ છે. સાથે ઉલ્લુના પઠ્ઠાઓ જેવા તેના યારદોસ્તો સમા અન્ય દર્દીઓમાં ઇસ્માઇલ (ઇફ્તેખાર), દયારામ (અનવર હુસેન) અને રતન (જલાલ આગા)માંથી એકને ય એકબીજા સાથે બનતું નથી અને રોજ ઝગડે રાખે છે, પરંતુ ચૌધરી માટે બધાને સાયલન્ટ પ્રેમ તો છે, જેનો દીકરો (રમેશ દેવ૦ ચૌધરીના ચૂંટણી પ્રચારને નામે બખેડા કરતો રહે છે.

આ હૉસ્પિટલમાં સ્વાભાવિક રીતે નજીવા પગારે ડો. સુનિલ (સુનિલ દત્ત) એક આદર્શ ડોક્ટરની ફરજ બજાવે છે. એક દિવસ એની ભૂતપૂર્વ અને હવે વિધવા થયેલી મીતા (વહીદા રહેમાન) એના પગે પોલીયોગ્રસ્ત બાબુ (માસ્ટર ટીટો)ની સારવાર માટે આવે છે. જૂના સંસ્મરણો તાજાં થાય છે. મિતા મને કમને સુનિલના ઘરમાં જ રહે છે અને અનેક નાટકીય વળાંકોને અંતે સુનિલ બાબુની સારવાર માટે મુંબઈ લઈ જાય છે, જ્યાં ડો. મુકરજી (નાસિરખાન) તેનું સિરિયસ ઓપરેશન કરે છે... થોડી ઘણી ઘટનાઓ પછી બાબુ તદ્દન સાજો થઈ જાય છે.

સુનિલ દત્ત બહુ સન્માન્નીય લાગે છે, કેવળ એનો કિરદાર નહિ... અનેક ફિલ્મો પછી એનો અભિનય પણ એના વ્યક્તિત્વને અનુરૂપ બન્યો છે. ફિલ્મમાં એના ચરીત્ર માટે સન્માન ઉપજે, એવો ઘાટ દિગ્દર્શકે ઘડી આપ્યો છે. અનેક કિસ્મના હાવભાવ અને અવાજના બદલાવો સાથે સુનિલ દત્તે આ ફિલ્મમાં ઉચ્ચ કોટિનો અભિનય કર્યો છે. વહિદાના રોલ કે અભિનયમાં ઉચ્ચતા રાબેતા મુજબની છે, પણ નવીનતા નથી. એ બીજી ફિલ્મોમાં રોલ કરે છે, એવો રોલ અહીં કર્યો છે.

સુનિલ દત્ત -નૂતન, સુનિલ દત્ત -વહિદા રહેમાન, વૈજયંતિ માલા, સુનિલ દત્ત -નંદા, સુનિલ દત્ત -મીના કુમારી, સુનિલ દત્ત -મધુબાલા, સુનિલ દત્ત - સાધના, સુનિલ દત્ત- સાયરા બાનુ, સુનિલ દત્ત- આશા પારેખ, સુનિલ દત્ત- માલા સિન્હા, સુનિલ દત્ત- રેખા, સુનિલ દત્ત- નલિની જયવંત કરતા વધુ લાગણીશીલ જોડી અશોક કુમાર સાથે બની હતી. એ બન્ને વચ્ચે ખાસ કરીને 'ગુમરાહ', 'એક હી રાસ્તા', 'મેહરબાન', 'આજ ઔર કલ'કે આજના જેવી ફિલ્મ 'ઝીંદગી ઝીંદગી'માં સાથે આવ્યા છે.

ત્યારે દર્શકો ખૂબ ભાવુક થઈને એમનો આદર કરતા હતા. 'દત્ત સા'બ'ના માનવાચક સંબોધને ઓળખાતા સુનિલ (કોંગ્રેસને જોડાવાને બાદ કરતા) સંપૂર્ણ બિનવિવાદાસ્પદ જીવન જીવ્યું છે. આટલો હેન્ડસમ હોવા છતાં કદી કોઈ હીરોઇન કે સ્ત્રી સાથે એનું નામ જોડાયું નથી. અશોક કુમાર બેશક એમની પ્રતિભા મુજબ આવા રોલ કર્યો છે. ફિલ્મમાં એ વિલન પણ છે, કોમેડિયન છે અને સજ્જન ચરિત્ર અભિનેતા પણ લાગે છે.

આમ પૂરી ગંભીર ફિલ્મમાં દાદામોની અને એમના ત્રણે પીઠ્ઠુઓ - અનવર, ઇફ્તેખાર અને જલાલ વચ્ચે મજા પડે એવી બ્લેક અને સાહજિક કોમેડી કરાવી છે. દાદામોની અવારનવાર ઇસ્માઇલ (ઇફ્તેખાર)નું નામ ભૂલી જઈને એને અનવર, ફારૂક કે એહમદ કહીને બોલાવે અને સંપૂર્ણ સ્વાભાવિક અંદાજમાં ઇફ્તેખાર 'ઇસ્માઇલ'બોલીને ભૂલ સુધારે, એવી હળવી કોમેડી અનવર હુસેન અને જલાલ આગા પાસે ય કરાવી છે. અલબત્ત, ત્રણેય બુઢ્ઢાઓ વચ્ચે એકબીજા માટેનો પ્રેમ પણ આલા દરજ્જાનો છે, પણ ઝગડયા વિના એ લોકો વાત જ નથી કરતા.

આવી ફિલ્મો એ વખતે નહિ, આજે પણ ચાલે નહિ. થતું આવ્યું છે કેવું કે, શિષ્ટ ફિલ્મોને સંસ્કારી પરિવારો ખૂબ વખાણે અને આદર કરે, પણ આદરથી ફિલ્મો બૉક્સ ઓફિસ પર ચાલતી નથી. ફિલ્મો ચાલે છે, મસાલા-સ્ટોરીઓ અને મસ્તમજાના સંગીત ઉપર.

કમનસીબે આ ફિલ્મમાં દાદા બર્મનનું સંગીત માત્ર મજાનું નહિ. ઉચ્ચ સંસ્કારો ખીલવનારું હતું, જેને માટે એમને એ વર્ષનો રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર મળ્યો હતો, છતાં કૉમનમેન સુધી લોકપ્રિયતા આ ફિલ્મના ગીતોની પહોંચી નહિ. એક અંગત મુલાકાતમાં મેં (દાદા) મન્ના ડેને એમણે ગાયેલા સર્વોત્તમ ગીતો વિશે પૂછ્યું, ત્યારે એમણે આ ફિલ્મ 'ઝીંદગી ઝીંદગી'નું 'મેરા સબ કુછ મેરે ગીત રે, ગીત કે બીના...'જણાવ્યું હતું. અલબત્ત, એમને પોતાને એમના ગૈરફિલ્મી ગીતો પ્રત્યે વિશેષ લગાવ હતો.

કિશોરકુમાર પાસેથી બર્મન દાએ કેવું ઇમોશનલ કામ લીધું છે. મુહમ્મદ રફીના ચાહક તો હું ય છું, પણ કિશોર દા માટે એક રફી-ચાહકોએ સમજી લેવા જેવી છે. કિશોર હંમેશા રફીનો પરમભક્ત રહ્યો છે. 'આરાધના'પછી એનો સિક્કો ધૂમધામ ચાલ્યો અને રફી સેકન્ડ લાઇનમાં ધકેલાવા માંડયા ત્યારે ચમચાઓએ કિશોર દાને કીધું, 'કિશોર દા, આપને તો ઉસ રફી કી છૂટ્ટી કર દી...'ત્યારે તાડુકેલા કિશોરે ચમચાઓને સંભળાવી દીધું હતું, 'અદબ સે બાત કરો રફી સા'બ કે લિયે... ! સિર્ફ 'રફી'નહિ કહતે.. 'રફી સા'બ બોલીયે'! ઉનકી બરોબરી મેં મૈે તો ક્યા, પૂરે હિંદુસ્તાન કા એક ભી ગાયક નહિ...!'ખાનગીમાં કે જાહેરમાં કિશોર હંમેશા મુહમ્મદ રફીને પ્રણામયોગ્ય ગણાવ્યા છે. તમને રફી ગમતા હોય, એ તમારી સંગીત સૂઝની વાત છે, પણ કિશોર કુમારનો ય આદર કરતા હો, એ તમારા સંસ્કાર છે. દાદા બર્મનનો તો એ લાડકો હતો અને આ ફિલ્મમાં કિશોર પાસે એમણે કેવા સેન્ટિમેન્ટલ અને સૂરમય ગીતો ગવડાવ્યા છે !

ફિલ્મના ટાઇટલ- મ્યુઝિકમાં કાકાએ આજની ફિલ્મના બે વર્ષ પહેલા આવેલી પોતાની ફિલ્મ 'ઇશ્ક પર જોર નહિ'માં મુહમ્મદ રફીએ ગાયેલ 'મેહબૂબા તેરી તસ્વીર, કિસ તરહા મૈં બનાઉ...'નો ટુકડો વગાડયો છે. દાદાને પોતાને આ તર્જ કેટલી ગમતી હશે કે, પૂરી ફિલ્મના બૅકગ્રાઉન્ડમાં આ ગીતના ટુકડા વગાડે રાખ્યા છે. આ તો અમસ્તુ યાદ દેવડાવવા પૂરતું કે રમેશ સેહગલે બનાવેલી આ ફિલ્મ 'ઇશ્ક પર જોર નહિ'પોતાની જ '૬૧માં બનેલી ફિલ્મ 'શોલા ઔર શબનમ'ની રીમેઇક હતી.

રીમેઇક એટલે એની એ જ ફિલ્મ જુદા કલાકારો સાથે ફરીથી બનાવવી. આઘાત એ લાગે કે, ધર્મેન્દ્ર અને તરલા મેહતાની સંગીતકાર ખય્યામના બે- ત્રણ અદ્ભુત ગીતોભરી આ ફિલ્મ ટીકીટબારી ઉપર સખ્ત રીતે પીટાઇ જવા છતાં રમેશ સેહગલે એની રીમેઇક 'ઇશ્ક પર જોર નહિ'કેમ બનાવી, જે પહેલી કરતાં ય વધુ ફાલતુ હતી. એ જ રમેશ સેહગલે અતિ ઉચ્ચ સ્તરીય ફિયોદોર દોસ્તોયેવ્સ્કીની જગમશહૂર નવલકથા 'ક્રાઇમ એન્ડ પનિશમેન્ટ'પરથી રાજ કપૂરની ફિલ્મ 'ફિર સુબહ હોગી'બનાવી હતી.

(જેમાં શરત રાજ કપૂરે રખાવી હતી કે, જેણે દોસ્તોયૅવ્સ્કીની આ મૂળ નવલકથા વાંચી હશે એને જ આ ફિલ્મમાં કામ આપવું, એ ધોરણે સાહિર લુધિયાનવી તો તૈયાર હતા, પણ રહેમાન અને માલા સિન્હાએ પણ 'ક્રાઇમ એન્ડ પનિશમેન્ટ'પહેલા વાંચી લેવી પડી ને પછી આ ફિલ્મમાં કામ મળ્યું.) કૉલેજના પગથીયા પણ નહિ ચઢેલો રાજ કપૂર કલા કે સાહિત્ય ઉપર કેવો પ્રભાવ ધરાવતો હતો, એનો આ દાખલો.

સન્માન્નીય એક્ટર હોવાની સાથે દેવ આનંદ પોતે કેવો નબળો દિગ્દર્શક છે, એની ઢોલનગારા વગાડીને દેશભરમાં જાહેરાતો કરવા માંડયો હતો, એ પૈકીને એક ફિલ્મ 'યે ગુલિસ્તાં હમારા'આશ્રમરોડના શિવ થીયેટરમાં આવ્યું હતું. રીના રોય ઉપર ફિલ્મી બળાત્કારને કારણે દેશભરના થીયેટરોમાં છલકાઈ ગયેલી ફિલ્મ'જરૂરત'અમદાવાદની એલ.એન. ટૉકિઝમાં આવી હતી.

નવિન નિશ્ચલ- સાયરાબાનુનું 'વિક્ટોરિયા ૨૦૩'શ્રી કે શિવમાં ખરું. એક બહુ મજ્જા પડી ગઈ હતી ને હસવાનું ધોધમાર હતું, એ ફિલ્મ ઋષિકેશ મુકર્જીનું 'સબ સે બડા સુખ'રીલિફમાં હતું, રાજીન્દર કુમાર અને મુમતાઝનું 'ટાંગેવાલા'નોવેલ્ટીમાં પડયું. નૌશાદના ફાલતુ સંગીત છતાં ફિલ્મ શરમજનક રીતે પિટાઈ ગઈ. મનોજકુમાર પ્રકાશ સિનેમામાં ખુશ થઈને એની ક્ષમતા કરતા વધુ 'શોર'મચાવતો હતો. હેમા માલિની છવાવા માંડી હતી અને રીગલ ટૉકીઝમાં એનું 'સીતા ઔર ગીતા'ખૂબ ખીલ્યું.

આમ મારામારીઓ કરતો ફરતો ને છતાં ય ઋશી દાની ફિલ્મોમાં સ્કૂલના માસ્તર જેવો પવિત્ર રહેતો ધર્મેન્દ્ર અહીં આશા પારેખ સાથે 'સમાધિ'માં પહેલીવાર કોમેડિયન તરીકે આવ્યો ને એમાં ફૂલફટાક સફળતા. રાજ કપૂરનો પહેલો પુત્ર રણધીર કપૂર (ડબ્બુ) પહેલી વાર ફિલ્મોમાં 'રામપુર કા લક્ષ્મણ'માં આવ્યો, તો સ્ટારોના સ્ટાર, મહાભિરાજ અમિતાભ બચ્ચન સાહેબની કોઈ બીજી- ત્રીજી માંડ ફિલ્મ આવી, રાસ્તે કા પથ્થર, બંસી બીરજુ, સાત હિન્દુસ્તાની, પરવાના, ગેહરી ચાલ... પણ ભ'ઇના એ દિવસો એવા હતા કે, પરદા ઉપર એ પ્રગટ થાય કે તરત જ પ્રેક્ષકોને શાંતિઘાટ જઈ આવવાનું યાદ આવે.

જયા ભાદુરી ને અનિલ ધવનવાળું 'પિયા કા ઘર'મને લાગે છે ક, સિનેમા-ડી-ફ્રાન્સ તોડીને નવી બનાવેલી કલ્પનામાં આવ્યું હતું. રૂપમમાં જીતુ- જયાનું 'પરિચય'સાચું. ખન્ના- તનુજા સાથેનું 'મેરે જીવનસાથી'શિવમાં હતું. કૃષ્ણમાં ખન્ના- શર્મિલાનું 'માલિક', અશોક- માલા- સંજીવનું 'કંગન'રીગલમાં. એલ.એન.માં રણધિર કપૂર અને એ વખતે એની વેવણ થઉ- થઉ કરીને ના થઈ એ જયા ભાદુરી હતી. નંદા- રાજેશ ખન્નાનું 'જોરૂ કા ગુલામ'રીલિફમાંથી ઉતરી ગયા પછી દિલીપ કુમાર-શર્મિલાનું 'દાસ્તાન'આવ્યું.

રાજેન્દ્ર- હેમા માલિનીનું 'ગોરા ઔર કાલા'નૉવેલ્ટીમાં, મીનાકુમારી- મુમતાઝનું 'ગોમતી કે કિનારે'નટરાજમાં. અમિતાભ- જયાનું 'એક નઝર'લાઇટ હાઉસમાં, બચ્ચન- મેહમૂદનું 'બોમ્બે ટુ ગોવા'રૂપાલીમાં... પણ મુમતાજને સેક્સી લૂકમાં છૂટથી જોવા દીધી અને ડેશિંગ ફિરોઝખાને શુટિંગ પરદેશમાં કર્યું, એમાં ફિલ્મ 'અપરાધ'રીગલ ટૉકીઝમાં છલકાઈ ગઈ !

આજની ફિલ્મ 'ઝીંદગી ઝીંદગી'માટે આઘાત એ વાતનો લાગી શકે કે, ફિલ્મના હીરો દેબુ મુકર્જીનું ફિલ્મના ટાઇટલ્સમાંથી નામ જ કાઢી લેવામાં આવ્યું છે. જોય મુકર્જીના આ ભાઈ અત્યારે તો ઓળખાય નહિ, એવો સામાન્ય દેખાવનો થઈ ગયો છે. કાજોલના પાપા શોમુ મુકર્જી અને બાકીના ત્રણે ભાઈઓ (ચોથો શુબિર મુકર્જી) કસરત પાછળ પાગલ, દેસી કસરતોનો ભારે શોખ... એટલે સુધી કે અખાડામાં વપરાતા લાકડાના થાંભલા જેવા મગદળો ઉપાડી ઉપાડીને ફેરવવામાં બધા ભાઈઓ ફૅનેટિક. પણ કહે છે ને કે, કોઈનો પણ અતિરેક નડે.

એ મુજબ, ફિલ્મી કરિયરો પતી ગયા પછી કસરતો છોડવી પડી, એમાં બધા ભાઈઓ વધુ પડતા સ્થૂળ થઈ ગયા. જોય અને શોમુ તો ગુજરી ગયા, પણ બાકીના બન્ને ભાઈઓ આળસ સાથે ય પોતપોતાના ફીલ્ડમાં કાર્યરત છે. ફિલ્મમાં કમ્પાઉન્ડર બનતો કલાકાર મૃણાલ મુકરજી છે. ઇલેક્શનમાં અશોક કુમાર સામે ઉભેલા વિજેતા ઉમેદવાર તરીકે સમર રૉય અને સુનિલ દત્તની મા બનતી બાંગાળી પ્રૌઢા છાયાદેવી છે. સુનિલ દત્તના દવાખાને પોતે સવર્ણ હોવાના દાવે લાઇન છોડીને ઘૂસી આવેલ ગોળમટોળ કોમેડિયન મુલચંદ છે.

આ ફિલ્મમાં દિલીપ કુમારનો નાનો ભાઈ સ્વ. નાસિરખાન ડોક્ટર મુકર્જીના કિરદારમાં છે. હિંદી ફિલ્મોનું જોઈ જોઈને પાકિસ્તાને પણ ત્યાં ફિલ્મો બનાવવી શરૂ કરી અને ૧૯૪૮માં એ લોકોની સૌ પ્રથમ ફિલ્મ 'તેરી યાદ'માં હીરો નાસિર ખાન હતો. પાકિસ્તાનમાં મોટો લાડવો મળશે, એવું સમજીને ભારત છોડી પાકિસ્તાન ભાગી ગયેલા અનેક ફિલ્મી સીતારાઓ, 'બડે બેઆબરૂ હોકર તેરે કૂચે સે હમ નીકલે...'ના ન્યાયે ભારત પાછા આવી ગયા, એમાં દિલીપ કુમારનો આ ભાઈ નાસિર ખાન પણ હતો. ૧૯૫૧-માં પાછા આવ્યા પછી ગુજરાતી નિર્માતા- દિગ્દર્શકની ફિલ્મ 'નગીના'માં નાની વયની હીરોઇન નૂતન સાથે એ હીરો તરીકે આવ્યો. નૂતન પુખ્ત વયની નહોતી માટે પોતાની જ ફિલ્મના પ્રીમિયરમાં સિનેમા- માલિકોએ એને પ્રવેશવા દીધી નહોતી.

શંકર-જયકિશનનું રૂઆબદાર સંગીત અને સી. એચ. આત્માના 'રોઉં મૈં સાગર કે કિનારે, સાગર હંસિ ઉડાયે...'જેવા મધૂરા ગીતો ઉપરાંત મેદાન મારી ગયું. લતાનું સોલો, જે આજે પણ સ્ટેજ પ્રોગ્રામોમાં ગૌરવથી ગવાય છે તે, 'તૂને હાય મેરે ઝખ્મી જીગર કો છુ લિયા...'છતાં ફિલ્મ દમ વિનાની હોવાથી એ ફિલ્મ અને નાસિર ખાન બે ય ડૂબ્યા, પણ રવિન્દ્ર દવે એમાંથી ઘણું કમાયા હશે કારણ કે, એની આવકમાંથી જે બંગલો બાંધ્યો, એનું નામ એમણે 'નગીના'રાખ્યું. દિલીપકુમાર સાથેની લૅજન્ડરી ફિલ્મ 'ગંગા જમુના'ને બાદ કરતા ભાઈ કાંઈ શહૂર બતાવી ન શક્યા, પણ એ જમાનાની સૅક્સ સિમ્બોલ હીરોઇન બેગમ પારા સાથે પરણ્યા. મરતા પહેલા એકાદી ફિલ્મ નિર્માણ કરી અને અડધી ફિલ્મે પૈસા ખૂટી પડતા નાસિર ખાન બર્બાદ થઈ ગયા.

'ગંગા-જમુના'માં દિલીપના ભાઈનો રોલ યાદગાર બની રહ્યો. અલબત્ત, આજની ફિલ્મ 'ઝીંદગી- ઝીંદગી'માં એમનો રોલ અને અભિનય સન્માન્નીય હતા. અહીં એ સુનિલ દત્તની મેડિકલ- કોલેજના ડીનનો રોલ નિભાવ્યો છે. અવાજ તો દિલીપકુમાર કરતા ય મીઠો હતો પણ 'મારો કે મરો'કોઈ પણ દ્રષ્યમાં ચેહરા ઉપરના હાવભાવ બદલાય જ નહિ, એમાં ભાઈ ફેંકાઈ ગયા.

શિષ્ટ ફિલ્મોમાં પસંદ કરનારો આપણે ત્યાં નાનકડો સન્માન્નીય વર્ગ છે. એવા લોકોએ આ ફિલ્મ જોવી જોઈએ.

ઍનકાઉન્ટર : 25-03-2018

March 24, 2018, 9:13 pm

≫ Next: લશ્કી એક લવસ્ટોરી

≪ Previous: 'ઝીંદગી ઝીંદગી'('૭૨)

$

0

0

* મોદીસાહેબના રાજમાં દેશદ્રોહીઓ દેશવિરોધી બેફામ રમખાણો કરે છે. કોઈ ઉપાય ?

- ઉપાય હોત તો મોદીસાહેબને મળ્યો ન હોત ?
(મલખાનસિંહ ચૌહાણ, અમદાવાદ)

* સત્ય અને અસત્ય વચ્ચે અંતર કેટલું ?

- કોઈ ગુરુ ભટકાઈ ગયા લાગે છે... !
(મહેશ સી. પટેલ, અમદાવાદ)

* ભો માંથી ભાલા કાઢે એ વ્યક્તિને તમે શું કહેશો ?

- હાલનો અર્થ... 'પથ્થરબાજ.'
(રાકેશ પટેલ, સુરત)

* જો 'પદ્માવતી'ને 'પદ્માવત'કરીને રીલિઝ કરી શકાતી હોય, તો ગુજરાતમાં 'શરાબ'ને 'શરબત'કહીને વેચી ન શકાય ?

- ગુજરાતમાં શરાબને શરાબ કહીને જ વેચવામાં આવે છે...
(શૈશવ જોગાણી, એરિઝોના- અમેરિકા)

* કોઈ તમારું 'એનકાઉન્ટર'કરવા આવે તો તમારી આખરી ઈચ્છા શું હોય ?

- 'બસ. આ રિવોલ્વર મને આપી દો.'
(ગૌરવ બી. કોઠારી, ભરૂચ)

* 'ફેસબુક'પર છોકરીઓ પોતાના વારંવાર ફોટા મૂકીને સાબિત શું કરવા માંગે છે ?

- 'પાંચ મિનિટ પહેલા મારો જે ફોટો મેં પોસ્જ્ટ કર્યો હતો, તેના કરતા અત્યારના ફોટામાં હું કેવી વધારે સ્માર્ટ લાગું છું... !'
(મોહિત મર્થક, રાજકોટ)

* સત્ય હંમેશા કડવું હોય છે તો અસત્ય ?

- સત્ય કડવું જ હોય, એવું કોણે કીધું ?
(સંજય વી. લકુમ, ચુડા)

* તમારા મતે પાપ અને પુણ્ય વચ્ચે શું તફાવત ?

- સ્પેલિંગનો.
(ગૌરવ આર. રાઠોડ, રાજકોટ)

* બજેટમાં જેટલીએ મધ્યમવર્ગને કોઈ લાભ આપ્યો નહિ... !

- ઈ.સ. ૨૦૧૯ની ચૂંટણી પહેલાનું બજેટ જોજો... લાભ જ લાભ ! પછી વેતરી નાંખતા વાર જેટલીને વાર કેટલી ?
(પ્રફૂલ્લ દવે, ભાવનગર)

* ફિલ્મ જોતા હિંદી જાહેરાતોને ડબ કરીને ગુજરાતીમાં બતાવવાનો શું અર્થ ?

- એ લોકોનું ગુજરાતી પાકું થાય !
(પકેશ સાયમન ઠાકોર, ગાંધીનગર)

* શનિ- મંગળ જેવા ગ્રહોના નંગ  મળે છે, તો પૃથ્વીનો કેમ નહિ ?

- એ ઘરમાં જ હોય છે ને બધા ગોરધનોને નડતો હોય છે...
(રાકેશ ભાવસાર, ભરૂચ)

* તમારા કરતાં યોગીજી વધારે એનકાઉન્ટરો કરે છે... !

- હમણાંની લોકસભાની પેટા ચૂંટણીઓમાં
(આનંદ જે. કણસાગરા, ઉપલેટા)

* આપણા દેશના પ્રજ્ઞાચક્ષુ ક્રિકેટરોએ વર્લ્ડ- કપ જીત્યો... કેમ ટીવી- અખબારોએ એની ગૌરવપૂર્ણ નોંધ પણ ન લીધી ?

- એ પ્રણામયોગ્ય ક્રિકેટરો માટે 'પ્રજ્ઞાચક્ષુ'શબ્દ બરોબર છે... ન્યૂસવાળાઓ માટે 'આંધળા'શબ્દ કેવો લાગશે ?
(ડૉ. નિલેશ ત્રિપાઠી, અમદાવાદ)

* ઘરડાં ગાડાં વાળે કે ઊંધાં પાડે ?

- ઘણા સંતાનો ઘરડાને ઊંધાં પાડે છે.
(પી.એમ. જોશી, નેત્રામલી- ઈડર)

* દેશની સરહદો ઉપર રોજ આટઆટલા જવાનો શહીદ થઈ રહ્યા છે... તો આરપારની લડાઈ માટે આટલો વિલંબ કેમ ?

- આ સવાલ તમને થયો... ભાજપ, કોંગ્રેસ કે અન્ય એકે ય પક્ષને થયો ?
(પ્રતાપ ઠાકોર, ખરેટી- ખેડા)

* સુખી થવા માટે કેવા ગુણો જરૂરી છે ?

- બેન્કમાંથી લોન લઈને વિદેશ ભાગી જતાં આવડવું જોઈએ.
(હર્ષદ વ્યાસ, ભાવનગર)

* ભારતના રાજકારણમાં પ્રવેશવા માટે કઈ લાયકાત જોઈએ ?

- તમારા પોતાના સિવાય બધાને ભાંડવા માંડો... આઈ મીન, મારા સિવાય !
(હિતેશ દેસાઈ, તલીયારા- નવસારી)

* આપને ફિલ્મ 'પદ્માવત'ની ફ્રી ટિકીટ આપવામાં આવે તો જોવા જાઓ ખરા ?

- ફ્રી ટિકીટ મળતી હોય તો હું સીરિયા- બગદાદ પણ જવા તૈયાર છું.
(લખમણ પંપાણીયા, લોઢવા- સુત્રાપાડા) અને (અસગરઅલી નોમાનઅલી, બારીયા)

* હાસ્યલેખકો બ્રાહ્મણ જ કેમ ?

- તમે ખુશ થયા છો કે ધમકાવો છો ?
(દિનેશ મૂલરાજ મર્ચન્ટ, કચ્છ)

* બેસણાંની જા.ખ.માં 'પિયરપક્ષ'નું બેસણું કેમ લખવામાં આવે છે ?

- તમારો ડર વાજબી જણાય છે. હવે પાડોશીઓનું બેસણું પણ - એ લોકો હા પાડે તો રાખી શકાય ! પછી તમારા ફેમિલી- ધોબી માટે, ફેમિલી-સબ્જીવાળા કે જેમની દવાઓ ખાઈ ખાઈને પેલો ટપક્યો હોય, એવા ફેમિલી- ડૉક્ટરોનું બેસણું ભેગાભેગું પતી જાય !
(શ્યામલ ગજ્જર, અમદાવાદ)

* કયા બળને આધારે વિશ્વનો કારભાર નિયમિત ચાલે છે ?

- મોબાઈલ ફોન.
(નૂર ઈબ્રાહિમ સુમરા, મુંબઈ)

* દીકરીઓ થઈ એને લક્ષ્મી કહેવાય છે, તો દીકરા કેવા જોઈએ ?

- હજુ કોઈ કામાકાજ બાકી રહી છે ?
(રક્ષિત ઉષાકર વોરા, ગાંધીનગર)

લશ્કી એક લવસ્ટોરી

March 28, 2018, 6:58 am

≫ Next: 'શ્રીમતીજી' ('૫૨)

≪ Previous: ઍનકાઉન્ટર : 25-03-2018

$

0

0

લશ્કી પોતે ય ડૉક્ટર હતી. પ્રૅક્ટિસ નહોતી કરતી, એનો હસબન્ડ ડૉક્ટર હતો ને પ્રેક્ટિસ પાંચ વર્ષમાં ધારી ન હોય, એટલી છ મહિનામાં થતી હતી. લશ્કીને ખાવા-પીવાનું તો છોડો, દુનિયાભરની કોઈ વાતનું દુ:ખ નહોતું. પૈસો ટ્રકો ભરી ભરીને રોજ ઘરમાં ઠલવાતો હતો, પણ ડૉક્ટરને એ વાપરવાનો ટાઇમ નહોતો ને લશ્કીને 'ક્યાં વાપરવો ?'એની સમજ પડતી નહતી.

ખાવાની સાથે 'પીવાની'એને છૂટ લેવી નહોતી પડી... લઈ લીધી હતી, તે એટલે સુધી કે, 'પીવાની'સાથે 'ખાવું'જરૂરી નહોતું. ઓમી એનો હસબન્ડ તો નવરો પડે તો ઘેર આવીને સાથે પીવા બેસે ને ? ને તો ય, લશ્કીને કંપની આપવા એ ય પીતો.

ઑ મ્મી ગૉડ... બંને વચ્ચે પોલાદી પ્રેમ હતો. લશ્કી ૪૨-ની તો હવે બે-ત્રણ વર્ષ પછી થવાની ને એમાં એને કોઈ ઉતાવળ નહોતી. ગમતા કામોમાં એ આળસ કરી શકતી. હજી પાંચેક વર્ષ પહેલા જ એ ૩૭ની થઈ હતી, પણ આળસુડી એવી કે ૩૩-થી આગળનો કોઈ આંકડો જ નહિ જોઈએ. એની ફેવરમાં એટલું કહી શકાય કે, આજે ૪૨-ની ઉંમરે ય એ સાલી લાગતી તો ૩૩-ની જ હતી... બદનના ગમે તે ભાગમાંથી ફૂટી નીકળતું ધાંયધાંય રૂપ નહિ ગણવાનું ? એક જ નજર પડી ગયા પછી કોઈ પુરુષ આંખનો સંસ્કારી રહી ન શકે. ઘેર જઈને રાત્રે સૂતી વખતે પૂઅર મૅન રિબાય- મચડાય એવું છલકાતું- ઢોળાતું જોબન લશ્કીને મળ્યું હતું અને આ કમાલ તો લશ્કીની પોતાની જ કહેવાય કે,પેટ ઉપર ચરબીની નાની અમથી ય ગોળમટોળ પાળી નહિ. એને સ્લિમ-ફિટ ડ્રેસીઝ પહેરવાનો બેશક હક્ક હતો, જેમાં દરેક અંગનો આકાર જોનારને જુદો પકડાય ! ક્લબમાં જવાનું તો નિયમિત જ, પણ એના લૅવલની એકાદ-બે ફ્રેન્ડઝ સાથે. ઓમીના સાધારણ ઓળખીતા યારદોસ્તો આને તક ગણતા કે, 'હેલ્લો ભાભીઇઇઇ... ઓમી નથી આવ્યો ?'એમ કહીને આગળ વધાય તો ઠીક છે-ના ભ્રમમાં રહેતા. પણ લશ્કી આવાને પેપર નેપકીન સમું પાતળું સ્માઇલે ય ન આપે.

એવા સ્માઇલો આપવાની પ્રેક્ટિસ રાખી હોત તો ચહેરા પર મોટા મોટા ટુવાલો લઈને ફરવું પડત ! આશ્ચર્ય સો ટકાનું કે, આવા ઉઘાડેછોગ નીગ્લૅક્ટ થવા છતાં પુરુષોને એમાં અપમાન ન લાગતું... એ બહાને ય લશ્કી સાથે નજરથી નજર તો મળી ! અને હા... એ બ્રિટિશ- ઍક્સૅન્ટનું ઇંગ્લિશ બોલતી, એમાં તો ક્લબના ભલભલાના રાજીનામા આવી જતા. સન ડે ઑમી ક્લબમાં સવારે ચાલવા આવે ત્યારે પચ્ચા દોસ્તો એક જ વાત કહેનારા મળે, 'ભાભી કાલે ક્લબમાં મળ્યા હતા...'

ઓમી ય પેલાનું ગ્રામર મનમાં સુધારી લેતો, 'સ્ટુપિડ... લશ્કી તને મળી ન હોય.. જોઈ હોય !'

ઓમીને વાઇફના કેરેક્ટર માટે ચિંતા નહોતી, એ પહોંચી વળે એવી હતી.

પણ... લશ્કી ઓમીના કેરેક્ટરને પહોંચી વળે એવી હતી ખરી ? અફ કૉર્સ, ઓમી માટે કોઈ સ્ત્રી તરફથી એને ક્યારેય હિન્ટ મળી નહોતી. આટલી મોટી હૉસ્પિટલમાંથી ટાઇમ નહોતો મળતો, રોજના આટલા ઓપરેશનો, પૅશન્ટોના સગાઓ સાથે રોજના સવાલ-જવાબ (...સૉરી ફક્ત જવાબો જ), તો ક્યારેક ગાંધીનગરના ધક્કા, અને ઓમીની કિલર-પર્સનાલિટી અને સ્ત્રીઓ સામે પડતી આવતી હોવા છતાં એકે ય કિસ્સામાં એ પલળ્યો હોય એવું લશ્કીના ધ્યાન પર આવ્યું નહોતું.

'ઓમીડા... સાલા, તારી ઉપર આટલી સ્ત્રીઓ મરે છે... તને કોઈ લફરૂં- બફરૂં જ નથી ?'આવું તો લશ્કી સામે ચાલીને પૂછતી.

'ઓહ કમ ઑન જાનુ... ઇચ્છા તો ઘણી છે, પણ યૂ નો...પૈસા કમાવામાં નાની લફરી કરવાનો ય ટાઇમ મળતો નથી. કાશ... બે મહિના પૅશન્ટો આવતા સાવ બંધ થઈ જાય.. ને તું છ મહિના માટે તારા પાપાને ઘેર જતી રહે...!'

'નૉનસેન્સ... હું વળી તને ક્યાં વચમાં આવી... ? વાઉ.. મારા ભોળા બલમ. તને મારા આશીર્વાદ છે કે, હમણાં તો તું બિઝી છે, પણ ૭૦- ૭૫નો થાય ત્યારે મિનિમમ ૮- ૧૦ લફરીઓને લઈને ફરતો હોય... !'બન્ને ખૂબ હસ્યા.

પણ ઓમીને ૭૦-ના થવાની જરૂર પડે એમ નહોતું. લશ્કીએ ગમે તેમ તો ય સ્માર્ટ વાઇફ હતી. એમ કાંઈ આવા હૅન્ડસમ હસબન્ડ ઉપર વિશ્વાસ મૂકી દે એમ નહોતી. ઓમીની હૉસ્પિટલની જ ૪- ૫ નર્સો ફોડી રાખી હતી. ઓમીના આખા દિવસનો પૂરો રિપોર્ટ લશ્કીને રોજેરોજ મળે. એટલે સુધી કે ઘેર આવતા ઓમીની ગાડીમાં કયે દિવસે- સૉરી, કઈ રાત્રે કોણ હતી ને બન્ને કેવી રીતે બેઠા હતા, એ જાણવા પ્રાયવેટ માણસો રોકવામાં પૈસાની ખોટ પડે એમ નહોતી.

ઓહ... બધું ટોટલ મારીએ તો ઓમીને ઓછામાં ઓછી ૨૩- ૨૪ સ્ત્રીઓ સાથે કાયમી લફરાં હતા. હૉસ્પિટલમાં નહિ તો બહાર દુનિયા કેટલી વિશાળ છે, જ્યાં ભગવાન તો શું લશ્કીના ચમચાઓ ય પહોંચી ન શકે ?

અહીં લશ્કીનો ઇગો હણાયો, એટલા માટે નહિ કે એનો વર આટલો બધો ફળદ્રુપ હતો... પણ એટલા માટે કે, પોતે આટઆટલું ધ્યાન રાખવા છતાં ઓમીડો સાલો આટલી આસાનીથી એને ઉલ્લુ બનાવતો રહ્યો.

'લશ્કી, માય લવ...! હું તારી સાથે ઝગડવાનો નથી કે તારા ડૅડીને ય કહેવાનો નથી. બસ, એટલું કહે, 'આટલા મોટા બંગલામાં તું આખો દિવસ એકલી કેવી રીતે રહી શકે છે ? સાલા, છાનામાના તને મળવા રૅગ્યુલર આવનારાઓમાં મારો સો-કોલ્ડ જીગરી ડૉ. વિક્રમ... સામેના બંગલાવાળો ગોતી... ડોહો થઈ ગયો છતાં તને બહુ ગમતો સાલો વીરૂકાકો... ઓ મ્માય ગૉડ, લશ્કી, આઇ કાન્ટ બીલિવ ધીસ...!'

'ઇવન, આઇ ડૉન્ટ....!'

... અને બન્ને જણા આજે પણ સુખેથી જીવે છે, પોતપોતાના 'કામો'માં વ્યસ્ત !       

સિક્સર

વીરેન્દ્ર સેહવાગની સિક્સર : રાહુલ ગાંધીને આખી જિંદગીમાં જેટલા ફૅન્સ નથી મળ્યા, એટલા દિનેશ કાર્તિકને ફક્ત આઠ બૉલમાં મળ્યા.

---

'શ્રીમતીજી' ('૫૨)

March 31, 2018, 5:32 am

≫ Next: ઍનકાઉન્ટર : 01-04-2018

≪ Previous: લશ્કી એક લવસ્ટોરી

$

0

0

ફિલ્મ : 'શ્રીમતીજી' ('૫૨) 
નિર્માતા :  ફિલ્મીસ્તાન સ્ટુડિયોઝ

દિગ્દર્શક  : આઈ.એસ. જોહર

સંગીતકારો : એસ. મોહિંદર, જીમ્મી અને બસંત પ્રકાશ

ગીતકાર   : (બૉક્સ મુજબ)

રનિંગ ટાઈમ : ૧૪,૬૦૦ ફૂટ

કલાકારો : આઇ.એસ. જોહર, નાસિર ખાન, શ્યામા, મજનૂ, રામસિંહ, મુરાદ, સેમસન, રામઅવતાર, ઈંદિરા, વિમલા, બંસલ, પ્રભા, બલદેવ મેહતા, મૂલચંદ, યશવંત, આગા મિરાજ, ટુનટુન.

ગીતો
૧.  લિપિસ્ટિક લગાનેવાલે, દિલ કો જલાનેવાલે...    શમશાદ-કોરસ

૨. કભી હમારે ઘર ભી આઓ, ઓ નગદ નારાયણ...    શમશાદ-કોરસ

૩. છોટી બડી સુઇયાં, ઓ બાબુ, ઓ બાબુ...    શમશાદ-કોરસ

૪. ત ર ર રા ર મ... હાય આશિકોં ને હૂસ્ન કો...    કિશોર કુમાર

૫.નૈન મિલા લો, નૈન મિલા લો, પ્યાર કા ડર હૈ...    શમશાદ-કિશોર

૬. દો નૈના તુમ્હારે પ્યારે પ્યારે, ગગન કે દુલારે...    ગીતારૉય-હેમંત

૭. ઝખ્મ વો દિલ પે લગા, તકદીર ને લૂટા...    ગીતા રૉય

૮.  ત ર ર રા ર મ... હાય આશિકોં ને હૂસ્ન કો...    શમશાદ-કોરસ

૯. બરખા કી રાતોં મેં દિલ જલતા હૈ...    આશા ભોંસલે-            કોરસ

૧૦. તેરી બદલી હુઇ ચાહત મેં બલમ પિટ ગયે હમ...    ગીતા રૉય

ગીત નં. ૧, ૨ અને ૬ રાજા મેંહદી અલીખાં - ગીત નં. ૭ હસરત જયપુરી, ગીત નં. ૧૦ શૈલેન્દ્ર. બાકીના ગીતકારોની માહિતી મળી શકેલ નથી.

આઈ.એસ. જોહરનો એક જ પ્રોબ્લેમ હતો. એણે તો ઉઘાડેછોગ કહી દીધું હતું કે, ભારતમાં બે જ પ્રકારની ફિલ્મો બને છે, ફાલતુ અને બહુ ફાલતુ... એમાં હું પહેલા પ્રકારની ફિલ્મો બનાવું છું. આ છુટ પહેરેથી લઈ લીધા પછી, ફિલ્મો તો એણે ફાલતુ જ બનાવી, પણ તો ય એમાં જાડુંજાડું ય હાસ્ય હતું અને તે પણ અનેકવાર ખડખડાટ હસાવે એવું.

પણ એ જ ફિલ્મોમાં (અને આજની 'શ્રીમતીજી'માં તો ખાસ) એણે બુધ્ધિ વગરની એવી સીચ્યૂએશનો આપી છે કે, ખીજ ચઢે કે આમાં હાસ્ય ક્યાં આવ્યું? જોહર બહુ ફાલતુ ફિલ્મો બનાવનારા નિર્માતાઓ જેવો સ્વયં બેવકૂફ નહોતો, પ્રખર બુધ્ધિમાન હતો. એનું હ્યુમર ઊંચી ઔલાદનું હોય! જ્યાં એને દિગ્દર્શક સારા મળ્યા હોય એવી ('જ્હોની મેરા નામ'કે 'સફર'જેવી ફિલ્મોમાં જોહર વર્લ્ડ-ક્લાસ લાગે... અને હતો ય ખરો. પીટર ઑ'ટુલની ફિલ્મ 'લૉરેન્સ ઑફ અરેબિયા'હોય કે હૅરી બ્લેક, નૉર્થ વૅસ્ટ ફ્રન્ટિયર અને ડૅથ ઑન ધ નાઇલ અને 'માયા' (ઈંગ્લિશ)માં ધોળીયા ઍક્ટરો એની દોસ્તી પામવામાં ખુશખુશ હતા. ડૅવિડ લીન જેવો સર્જક કે 'મૅકેનોઝ ગૉલ્ડ'વાળો ઓમર શરીફ જોહરને ખુબ ચાહતો. જોહરને પણ ફિલ્મોમાં પહેલો ચાન્સ રૂપ કે.શોરીએ જ ફિલ્મ 'એક થી લડકી'માં આપ્યો હતો, જેનું 'લારાલપ્પા'ગીત તો મુલ્કમશહુર આજે પણ છે જ, પણ એ ફિલ્મનું સર્વોત્તમ ગીત લતા-રફીનું 'યે શોખ સિતારે...'અને 'ઘિર ઘિર કે આઇ બદરીયા, બાદરવા ના જા...'લતાબાઈનું સર્વાંગ સુંદર ગીત હતું... સંગીતકાર હતા વિનોદ.

આઇ.એસ. જોહર ઉપર હૉલીવૂડના કૉમેડિયન બૉબ હોપનો જંગી પ્રભાવ હતો. 'એ રોડ ટુ...'સીરિઝની ફિલ્મોમાં બૉબની ફિલ્મો જ નહિ, અભિનયની પણ જોહર નકલ કરતો. 'જોહર-મેહમુદ'ની સીરિઝ પહેલા જોહરની જોડી મજનૂ નામના (મૂળ ક્રિશ્ચિયન) કૉમેડિયન સાથે બની,પણ ટિપીકલ જોહરીયન-સ્ટાઇલ મુજબ, જોહરની કોઈ પણ જોડી એકબીજાના કૉમિક નામોથી બોલાવે, 'ક્યું મિસ્ટર ફટાફટ!'જવાબ, 'હાં મિસ્ટર સટાસટ.'લેવા-દેવા વગરના બન્ને ચિત્રવિચિત્ર ચોકડાવાળા કૉટ પહેરે, માથે વિલાયતી ટોપો પહેરે અને મોટા ભાગે એ બન્ને 'કરૂબાજો'ના રોલમાં હોય. આ મજનૂનું સાચું નામ હતું, 'હેરલ્ડ લુઇ'. ફિલ્મ 'એક થી લડકી'વાળા રૂપ કે.શોરીએ ૧૯૩૫-માં બનાવેલી ફિલ્મ 'મજનૂ'નો એ હીરો હોવાથી એ જ નામે કાયમી જાણિતો બની ગયો.

સરપ્રાઇઝિંગલી, આ ફિલ્મનું ત્રણ સંગીતકારોને અપાયું છે. જીમી. એસ. મોહિંદરસિંઘ ('ગૂઝરા હુઆ ઝમાના, આતા નહિ દોબારા, હાફીઝ ખુદા તુમ્હારા...') અને ખેમચંદ પ્રકાશના નાના ભાઈ બસંત પ્રકાશ (આશા ભોંસલે-મહેન્દ્ર કપૂરનું 'રફ્તા રફ્તા વો હમારે, દિલ કે મેહમાં હો ગયે, પહેલે દિલ, ફિર દિલરૂબા, ફિર દિલ કે મેહમાં હો ગયે...''અનારકલી'માં સંગીત તો સી. રામચંદ્રનું હતું,પણ ગીતાદત્તનું એક ગીત, 'આ જાને વફા...'બસંત પ્રકાશે બનાવ્યું હતું... અફ કૉર્સ, ખિજાયેલા અન્ના નિર્માતાને કાંઇ કહી શક્યા નહોતા. સરદાર મોહિંદરસિંઘે અગાઉ રાજ કપૂરની ફિલ્મ 'પાપી', પછી 'શીરિં-ફરહાદ', 'ઝમીન કે તારે', 'ખૂબસુરત ધોખા', 'જય ભવાની'અને 'નાતા'જેવી ફિલ્મોમાં સંગીત આપ્યું હતું.

અલબત્ત, 'શ્રીમતીજી'ના ત્રણે સંગીતકારોમાંથી કોણે કયા ગીતો બનાવ્યા છે, તેની માહિતી મળતી નથી. ૧૯૬૨-ની સાલમાં હિંદી ફિલ્મોમાં એક અનોખો વર્લ્ડ-રેકોર્ડ નોંધાયો હતો. આપણો 'મિન્શિપાલ્ટી'હીરો પ્રેમનાથ અને રાજેશ ખન્નાવાળી મુમતાઝને લઇને એક ફિલ્મ મધુબાલાના ફાધર અતાઉલ્લા ખાને બનાવી, 'પઠાણ', એમાં કોઇ બે-ચાર નહિ, પૂરા ૯-સંગીતકારોએ એક ફિલ્મ માટે સંગીત આપ્યું હતું.

દરેકના ગીતો અલગઅલગ, જેમાં મને ને તમને યાદ રહી ગયા હોય એવા બે જ ગીતો તલત મેહમુદને ગાવા મળ્યા હતા, 'આજા કે બુલાતે હૈં, તુઝે અશ્ક હમારે...' (સંગીતકાર જીમી) અને બીજું, 'ચાંદ મેરા બાદલોં મેં ખો ગયા, મેરી દુનિયા મેં અંધેરા હો ગયા...'આ ગીતની ય આછી નોખી કમાલ હતી કે, આ એક જ ગીતને બે સંગીતકારો લાલા અસર સત્તાર અને ફકીર મુહમ્મદે ભેગા મળીને બનાવ્યું હતું. (આ ૯-સંગીતકારોના નામ હતા, ફકીર મુહમ્મદ, લાલા અસર સત્તાર, જીમી, શંભુ, દત્તરાજ, રાજભૂષણ, ડૅવિડ, બ્રીજભૂષણ અને શ્યામબાબુ પાઠક.)

એ વાત જુદી છે કે, 'શ્રીમતીજી'ના ગીતા-હેમંતને બાદ કરતા કોઇ ગીતો આપણા સુધી પહોંચ્યા નહિ, પણ સાંભળ્યા પછી એક એક ગીત બડું મધૂરૂં-મધુરૂં લાગ્યું છે. એ આ સંગીતકારોની કમનસીબી કે, એ જમાનામાં 'બિનાકા ગીતમાલા'માં આમના જેવા અનેક સંગીતકારોને નામનો ય ચાન્સ ન મળ્યો.

દિલીપ કુમારનો સગો નાનો ભાઈ નાસિર ખાન (જેની ચર્ચા ડીટેઇલમાં ફિલ્મ 'ઝીંદગી ઝીંદગી'ના લેખમાં કરી ચૂક્યા છીએ.) કોઈને યાદ નહિ હોય, નાસિર એની તદ્દન ટૂંકી કારકિર્દી છતાં એક પણ ફિલ્મમાં હસ્યો હોય..! પણ આ તો ઈન્દ્રસેન જોહરની ફિલ્મ અને એનો ય આ હીરો. અહીં એ પહેલી વાર કૉમિક કિરદારમાં છે એટલે બહુ કઢંગો લાગે છે.

લારીમાં ચોળાફળી વેચનારાને મીઠાઈના એરકન્ડિશન્ડ શૉ રૂમની જાહોજલાલીભરી ઑફિસમાં બેસાડયો હોય એવું લાગે. એણે જીવનભર સીરિયસ રોલ જ કર્યા છે ને એમાં ય કદી જામ્યો નહોતો તો અહીં તો જોહરની ફિલ્મમાં રીતસરના ગાન્ડા કાઢવાના છે. સદનસીબે, એ હૅન્ડસમ તો દિલીપ કુમાર જેવો ખૂબ હતો. અવાજ બિલકુલ દિલીપનો લાગે, એવો મીઠો.

શરીર પરના તમામ વાળ ઉતરી જાય, (જેમાં એની આંખોની ભ્રમર પણ ખરી!) એવો કોઈ અજાયબ રોગ થવાથી એની પૂરી પર્સનાલિટી ઉતરી ગઈ હતી, પણ આ ૧૯૫૨-ની ફિલ્મ હતી એટલે આ ફિલ્મ 'શ્રીમતીજી'માં એ સારો દેખાય પણ છે અને સંવાદ બોલવાની ઢબ અનાયાસ પણ દિલીપને મળતી આવતી હોવાથી આ ફિલ્મમાં એ ગમે પણ છે. એનો દીકરો અય્યુબ ખાન આમિર ખાન, સૈફઅલી ખાન અને અક્ષય ખન્ના સામે વિલનમાં ફિલ્મ 'દિલ ચાહતા હૈ'માં આમિર ખાનને હાથે ટીચાઇ જવા આવ્યો હતો.

શ્યામા લાહોર-પાકિસ્તાનથી આવેલી મુસ્લિમ છોકરી 'ખુર્શિદ અખ્તર'હતી. સિંગર-હીરોઇન નૂરજહાં એને જોઈને પોતાની ફિલ્મ 'ઝીનત'ની બહુ ફેમસ કવ્વાલી, 'આહેં ન ભરી શિકવે ન કિયે, કુછ ભી ના ઝુબાં સે કામ લિયા...'માં એના જેવી જ નાની છોકરી શશિકલા સાથે ચમકાવી. સ્વાભાવિક છે, આ કવ્વાલીની મુખ્ય ગાયિકા નૂરજહાં હતી. પણ એ પછી આપણા ગુજરાતી નિર્માતા-દિગ્દર્શક વિજય ભટ્ટે એને એ વખતની ફિલ્મી-સ્ટાઇલ મુજબ હિંદુ નામ 'શ્યામા'આપ્યું. ગુરૂદત્તને ખૂબ ગમી ગઇ એટલે ફિલ્મ 'આરપાર'ની હીરોઈન બનાવી.

મધુશાલા-ભારત ભૂષણની ખૂબ સફળ ફિલ્મ 'બરસાત કી રાત'માં શ્યામાનો કિરદાર ખૂબ જામ્યો. એ જ મધુબાલા અને દિલીપ કુમારની ફિલ્મ 'તરાના'માં શ્યામા વખણાઇ. રાજ કપૂર-મીના કુમારીની ફિલ્મ 'શારદા'માટે તો એને 'સર્વોત્તમ સહાયક અભિનેત્રી'નો ફિલ્મફેર એવોર્ડ પણ મળ્યો, પણ હીરોઇન તરીકે ખૂબ સુંદર અને નામ કમાવા છતાં છોકરીમાં અક્કલ ઓછી હતી અને જે આવે એ ફિલ્મોમાં એ કામ કરવા લાગી,એમાં કૉમેડિયન જ્હૉની વૉકર સાથે જ કોઈ ૪-૫ ફિલ્મોમાં હીરોઈન તરીકે આવી, એમાં સારી ફિલ્મોમાંથી એ ફેંકાઈ ગઈ અને સાઇડના રોલ જ મળવા લાગ્યા. નહિ તો રાજેન્દ્ર કુમાર સામે ફિલ્મ 'દો બહેનેં'માં તો એનો ડબલ-રોલ હતો. વસંત દેસાઈના સંગીતમાં ફક્ત લતા મંગેશકરના ડાય-હાર્ડ ફેન્સે જ સાંભળ્યું હોય એવું સૂરિલું ગીત, 'સૈંયા પ્યારા હૈ અપના મિલન, દૂર તુમ થે કહીં, દૂર હમ થે કહીં'શ્યામા ઉપર ફિલ્માયું હતું. ગુજરાતના પારસી કેમેરામેન અને દેવ આનંદની મોટા ભાગની ફિલ્મો માટે કેમેરા ચલાવનાર ફલી મિસ્ત્રી સાથે શ્યામા પરણી હતી.

શ્યામા એના દબદબાભર્યા દિવસોમાં તો કેવી સુંદર અને 'પતલી કમર'હતી. અભિનયમાં એવરેજ હતી પણ સુંદરતામાં એ સમયની અન્ય અભિનેત્રીઓથી કાચો દોરો ય ઉતરતી નહોતી. અલબત્ત, જમાનો પૂરો થવા આવ્યો, એમાં પહેલેથી ખાવા-પીવાની ધોધમાર શોખિન હતી, એમાં શરીર મુંબઇની ભૂગોળ મુજબ-વિરારથી ચર્ચગેટ જેવું લાંબુ ન થયું, ગુજરાતના ગાંધીનગર જેવું ચારેબાજુથી વધારે પડતું તંદુરસ્ત થઈ ગયું, કમરની સાઇઝમાં તો ટાઉન હૉલનો પડદો બનાવી શકાય.

મુંબઈમાં એના ઘરમાં રોજ ટીવી ચાલુ હોય, એમાં કોક વાર એની જૂની ફિલ્મ દર્શાવાતી હોય ત્યારે અચાનક એની મરાઠી બાઇ ગભરાયા જેવી થઈ જઈને મોંઢે હાથ મૂકીને શ્યામા-શેઠાણીને જ પૂછે, ''હાય રામ... સેઠાનીજી, તમે કેવા સુંદર હતા અને આજે કેવા થઇ ગયા...?''પરપુરૂષો સાથેના વધુ પડતા સંબંધોએ એને એના સંતાનોથી ય નોખી કરી નાંખી. ફિલ્મનગરીમાં એની એક માત્ર ખાસ સખી 'તુમ સા નહિ દેખા'વાળી અમિતા હતી... પણ એ તો સ્ત્રી હતી...!!!

આ ફિલ્મ 'શ્રીમતીજી'માં શ્યામાની કડકી ત્રણ રૂપ-પાર્ટનર્સમાંની એક ઈંદિરા બંસલ વધુ જાડી થઈને કૉમેડિયન તરીકે ઘણી ફિલ્મોમાં આવી હતી. બીજી પ્રભા અને વિમલા છે. '૫૦-ની બ્લેક-એન્ડ-વ્હાઈટ ફિલ્મોના ઑલમોસ્ટ કાયમી કોમેડિયનો પૉલસન, મૂલચંદ, આગા મિરાજકર (જે લગભગ બધી ફિલ્મોમાં સાઉથ-ઈન્ડિયન ઉચ્ચારો સાથેનું હિંદી બોલે છે. બર્માના કર્નલના રોલમાં સૅમસન છે. રામસિંહ 'લૉયન'વાળા વિલન અજીત જેવો ઊંચો-પહોળો અને દેખાવડો પણ હતો. એની હાઇટ-બૉડી જોઈને દિગ્દર્શકો એને કાયમી શૂટ જ પહેરાવતા.

આઇ.એસ. જોહરે બનાવેલી ફિલ્મોની વાર્તા તો ઠીક, એના અંશો લખવા ય કઠિન હોય. કોઇ સાંધાસલાડાનો મેળ પડતો ન હોય. ફિલ્મ ચાલતી જાય, એમ એમ આપણને સૂઝ એવી વાર્તા ઉમેરતા જવાની. તમે જોહર કરતા ય વધારે ખરાબ લખતા હો તો ચિંતા નહિ કરવાની... જોહરની ફિલ્મોની વાર્તા ય તમારું શું તોડી શકે છે? આ ફિલ્મમાં શ્યામા નોકરીની તલાશમાં મુંબઇ આવે છે અને એના જેવી જ બેકાર ત્રણ સખીઓ સાથે ભાડે મકાનમાં રહે છે,પણ બજારની જેમ ઘરમાલિક સાથે ય કડદા કરવાને કારણે ચારે ય ને નાસતા ફરવું પડે છે, એમાં એમાં શ્યામા નોકરીના ચક્કરમાં ત્રણ મોટા બદમાશો (જોહર, મજનૂ અને રામસિંહ)ના ફંદામાં ફસાયા કરે છે. આ ચારે ય જણીઓને એક એક જોડી અપાવા જોહરે એવા જ ચાર કડકાઓ (નાસિર ખાન, રામઅવતાર, બલદેવ મેહતા અને યશવંતને બેવકૂફ બનાવ્યા છે - એટલે કે આપણને! વિલનોથી છુટવા હવાતીયાં મારતી એ ચારે જણીઓને આ ચાર જણાઓ બચાવે છે.

દરમ્યાનમાં ફિલ્મનો સમય વધતો હોય છે, એટલે શ્યામા-નાસિર ખાનને પ્રેમમાં પાડી દેવામાં આવે છે અને પ્રેક્ષકોને ગીતાદત્ત-હેમંત કુમારના કંઠે એક મધુરૂં ગીત સાંભળવા મળે છે, 'દો નૈના તુમ્હારે પ્યારે પ્યારે, ગગન કે દુલારે...'નાસિર વાસ્તવમાં કરોડપતિ બાપ મુરાદનો પુત્ર હોય છે અને શ્યામા સાથેના લગ્ન પહેલા વિલનો શ્યામાને ખુલ્લી પાડવામાં સફળ થાય છે. આ 'ફિલ્મીસ્તાન સ્ટુડિયો'માં બનેલી ફિલ્મ હતી.

શશધર મુકર્જી, અશોક કુમાર, રાયબહાદુર ચુનીલાલ (મદન મોહનના પિતા), જ્ઞાાન મુકર્જી વગેરે ભાગીદારોએ હિમાંશુ રૉયના અવસાન પછી ન્યૂ થીયેટર્સ છોડીને મુંબઇમાં ગોરેગાંવમાં ફિલ્મીસ્તાન સ્ટુડિયોની સ્થાપના કરી. કોઇ અણબનાવ પછી શશધર મુકર્જી અને અશોક કુમાર (સાળો-બનેવી) એમાંથી છુટા થઇ ગયા અને 'ફિલ્માલય સ્ટુડિયો'બનાવ્યો. ફિલ્મીસ્તાન તોલારામ જાલન નામના એક વેપારીને વેચી દેવામાં આવ્યો, એ પહેલાં ત્યાં છેલ્લી ફિલ્મ બી.સરોજાદેવી-ભારત ભૂષણની ફિલ્મ 'દૂજ કા ચાંદ'છેલ્લી બની હતી. આ સ્ટુડિયો હજી ચાલે છે.

ફિલ્મના પ્રારંભના દ્રષ્યોમાં મુંબઇના 'પ્લાઝા'સિનેમામાં ફિલ્મ 'બસંત'ચાલતું દર્શાવાય છે, જેમાં મધુબાલાએ બેબી મુમતાઝના નામે બાળકલાકારનો રોલ કર્યો હતો.

આ આખી ફિલ્મ મારા હાસ્યલેખો જેવી નીકળી... આખી જોવા છતાં એકે ય વાર હસવું ન આવ્યું!

ઍનકાઉન્ટર : 01-04-2018

April 1, 2018, 12:37 am

≫ Next: કોઇ નિશાની રહેવી ન જોઇએ...!

≪ Previous: 'શ્રીમતીજી' ('૫૨)

$

0

0

* ચીને પાંચમી પેઢીનું વિમાન બનાવ્યું, પણ ભારતને માલ્યા કે મોદી જેવા વિક્રમી કૌભાંડો કરનારાને આંબી શકશે ?

- આટલા કૌભાંડો પછી ય ભારત ટકી રહે છે... અને હજી નવા નવા લોહીઓને ચાન્સ મળતા રહે છે, એ વિક્રમ છે !
(જી.એન.પરીખ, વડોદરા)

* ભક્તિરસને બદલે ફિલ્મ- સંગીતનો રસ કેમ વધુ સ્વીકાર્ય બન્યો છે ?

- મેહનત અને પૈસા ફિલ્મી સંગીતમાં વધુ રોકાય છે.
(અસગરઅલી નોમાનઅલી, બારીયા)

* આખું જૂનાગઢ ફર્યો પણ ક્યાંય 'અશોક દવેના શિલાલેખો'ન મળ્યા.. !

- આધાર- કાર્ડ સાથે રાખ્યું'તું ?
(મણીલાલ રૂઘાણી, રાણાવાવ)

* ચોરની ચાર આંખો ને કોટવાલની બે જ કેમ ?

- સર્જીકલ- ડીફેક્ટ !
(અનિલ દેસાઈ, નિયોલ- સુરત)

* ધૂળેટીમાં તમને રંગવાની ગમ્મત પડે કે રંગાવાની ?

- એમાં પાર્ટીનો પોતાનો કલર કેવો છે, એ જોવું પડે !
(મોઈન અસલમભાઈ મેમણ, નડિયાદ)

* લગ્નનો એક એક ફેરો પૂરો થાય, ત્યારે ટકોરા કેમ વગાડવામાં આવતા નથી ? શ્રી સત્યનારાયણની કથામાં દરેક અધ્યાય પછી ટકોરા પડે છે !

- લગ્નમાં તો બધા જાગતા હોય ને !
(કિરીટ જે. તલાટી, રાણાવાવ)

* દુબઈમાં કાયદા કડક છે અને ગૂન્હાઓ ઓછા થાય છે... આપણે ત્યાં ?

- હા, પણ જસ્ટ, એટલા માટે વારંવાર દુબાઈ જવું તો ન ફાવે ને ?
(મનુભાઈ શાહ, અમદાવાદ)

* આડંબર વિનાનું જીવન કેમ જીવી શકાતું નથી ?

- ના ના... અમને તો ફાવી ગયું છે !
(લિન્યસ પેલમોર, અમદાવાદ)

* આજકાલ યુવાનો દાઢી- મૂછ રાખતા કેમ થઈ ગયા છે ?

- ભલે ને રાખે ! આપણા બન્નેના ધંધાને વાંધો આવે એમ નથી.
(ચતુરભાઈ પોસ્ટમેન, અંકલેશ્વર)

* ભાગવત- સપ્તાહોમાં ફિલ્મી ધૂનો પર ભજનો ગવાય છે, તો રાષ્ટ્રગીત ગાવામાં શું વાંધો છે ?

- ના. હવે સમાચાર આવવા માંડયા છે કે, ઘણી ભાગવત- સપ્તાહોમાં રાષ્ટ્રગીત શરૂ થયું છે.
(રોહિત આઈ.દવે, હાલોલ)

* હવેની લોકસભાની ચૂંટણીઓમાં શ્રી.નરેન્દ્ર મોદીની હાલત સ્વ.ઇંદિરા ગાંધી જેવી નહિ
થાય ને ?

- એ હવે એમને જોવાનું છે !
(મનહર શેઠ, વડોદરા)

* લોકમાતા સાબરમતિ નદીની રેતીની ય લોકો ચોરી કરી જાય છે... શું કરવું ?

- 'આ જગ્યાએ પહેલા નદી હતી', એવું હજી કહેવાતું નથી, ત્યાં સુધી ચલાવી લો.
(જીતેન્દ્રસિંહ રાઠોડ, પ્રાંતિજ)

* ન્યાયની દેવીની આંખો ઉપર પાટો ક્યારે હટશે ? શું ન્યાય આંધળો છે ?

- ૫૦ ટકા ખરો ! કેસ જીતનારને આંધળો નથી લાગતો.
(ફિઝ્ઝા આરસીવાલા, મુંબઈ)

* 'વાયરલ'અને 'વાયરસ'વચ્ચે શું ફરક ?

- 'વાયગ્રા'અને 'વાડીલાલ'જેટલો !
(સુરેન્દ્ર પારેખ, વલસાડ)

* માલ્યા, નીરવ, લલિત, ચોકસી... 'ઉચાપત કલબ'...?

- કાશ... એક નામ ઓર હોત...'અશોક દવે'!
(રમેશ એમ.પટેલ, નડિયાદ)

* તમે કહો છો, 'મુહમ્મદ રફી એટલે શિવલિંગ ઉપર દૂધની ધારા..'તો મૂકેશ ?

- 'ઓઉમ'નો નાભિમાંથી ઉચ્ચાર !
(મહેશ એમ.મહેરિયા, અમદાવાદ)

* રોકેટયાનમાં મોદીજી અને રાહુલજી સાથે તમને બેસવાનો ચાન્સ મળે તો સ્વીકારો ખરા ?

- આવો ચાન્સ એ બન્નેને મળ્યો કહેવાય !
(કાજલ હરકાંત ત્રિવેદી, રાજકોટ)

* તમે ભાજપ કે કોંગ્રેસ.. કોને માનો છો ?

- ફ્રેન્કલી.. બે માંથી એકે ય ને નહિ. રોજ આપણા જવાનો શહિદ થાય છે, આતંકવાદીઓ તગડા થતા જાય છે ને આ લોકોનું એક નિવેદન પણ આવતું નથી ! સામો પ્રહાર કરવાની વાત તો બહુ દૂરની છે.
( માલિની સ્વરાજ પટેલ, વડોદરા)

* શું દેશપ્રેમની સાથે માનવપ્રેમ પણ હોવો જોઈએ ?

- બન્ને ધોધમાર હોવા જોઈએ.
(નૂર ઇબ્રાહિમ સુમરા, મુંબઈ)

* ટ્રાફિક- પોલીસ હજી સિસોટી વગાડીને વાહનો રોકે છે.. એમાં આધુનિકરણ ક્યારે આવશે ?

- સિતાર વગાડીને વાહનો ઉભા રાખવા અંગેની વાટાઘાટો ચાલે છે.
(ખૂશ્બુ માલવ મારૂ, રાજકોટ)

* 'સ્વચ્છતા અભિયાન'... એટલે શું ?

- ટાઈમપાસ.
(એહમદઅલી અલવી, વડોદરા)

* ભારત સિવાય ક્યા દેશમાં આટલી બધી રજાઓ હોય છે ?

- સોમવારે પૂછજો. આજે રવિવારે મારે રજા છે.
(અનિલ દેસાઈ, ઉમરેઠ)

* સંસદમાં કોંગ્રેસના રેણુકા ચૌધરીએ ખડખડાટ હસીને મર્યાદા ઓળંગી...

- પક્ષનો આદેશ હોત તો એ ભેંકડો પણ તાણત... !
(જીતેન્દ્ર રામાભાઈ પટેલ, ઊંઝા)

કોઇ નિશાની રહેવી ન જોઇએ...!

April 3, 2018, 10:28 pm

≫ Next: 'રાની રુપમતિ'('૫૭)

≪ Previous: ઍનકાઉન્ટર : 01-04-2018

$

0

0

એ પારસી તો નહોતો, પણ 'રૂસ્તમ'નામ એને બહુ ગમતું. નામ પ્રમાણે ગુણ હોવા જરૂરી નથી, એની એને ખબર. નામ પ્રમાણે બૉડી પણ હોવું જોઇએ, એ ડ્રીમ હોઈ શકે, વાસ્તવિકતા નહિ. મોંઢે મુઠ્ઠી રાખીને નાનકડો ખોંખારો ખાઈને આડું જોઇને એ કબુલ કરતો કે એનું સાચું નામ તો 'રમેશ'હતું, પણ ઓહ... રમેશ કેવું આઉટ ડૅટેડ નામ ! સાલું મિનિમમ'૫૦-ની સાલ પછી કોઈ ફોઇએ આ નામ પાડયું પણ નથી.

બોલવા-બોલાવવામાં થોડું ય રૉમેન્ટિક લાગે ? જાણે સવારે દૂધની કોથળીવાળાને બોલાવતા હોઈએ એવું લાગે. એને બદલે જરા ટંકાર કરી જુઓ, 'રૂસ્તમ..''ઓહ, આહ અને ત્રીજું ઇહ...'આપણી જ નહિ, આપણને બોલાવનારાની ય પર્સનાલિટી પડે. એ વાત જુદી છે કે, બોલાવ્યા પછી આપણને જુએ તો ખચ્ચક ખાઈ જાય કે, 'રૂસ્તમો સાવ આવા હશે ?'પારસીઓ પાસેથી સાંભળ્યું હશે, એટલે રૂસ્તમનું કોઈ 'રૂસી'કહે તો ય ગમે... સાલું, ક્યાં રમેશ ને ક્યાં રૂસી સુધી વાત પહોંચી ?

પણ રૂસ્તમના વખાણે ય કરવા પડે, એવી એક ચીજ એની પાસે હતી, એની છ-ફૂટની ગુલાબી પર્સનાલિટીની હેન્ડસમ ખાસ નહિ, પણ ચાર્મિંગ તો લાગે.

પદ્મિનીને તો રૂસ્તમ પહેલી નજરે જ ચાર્મિંગ લાગી ગયો હતો, એ જ મિલ્કત ઉપર એણે પરણી નાંખ્યું હતું. નામનોઇગો તો પદ્મિનીને ય હતો, પણ સાલા ગુજરાતીઓ પદ્મિનીનું 'પદુ'કરી નાંખે, એમાં એ સાઉથ ઇન્ડિયન બહુ અકળાતી. આખું ન ફાવતું હોય તો 'પદ'કાઢી નાંખીને ફક્ત 'મીની'થી બોલાવો, પણ આ શું...પદુ'... હાઉ દેસી ઇટ સાઉન્ડસ...?

બન્ને વચ્ચે સારૂં બનતું હતું. ખોટી ગરબડ નહિ પણ પદુ...સૉરી, પદ્મિની પઝેસિવ ખરી... ઘણી શંકાશીલ ! આમ એને કારણે બન્ને વચ્ચે મુસિબતો કદી ય ન થાય, પણ નથી થતી, એટલેજ રૂસ્તમ વધારે ઍલર્ટ રહેતો. એને ઍલર્ટ રહેવા જેવું ય હતું. એક નાનકડું પણ સૉલ્લિડ મૂડીરોકાણ થતા થઇ ગયું હતું, ઑફિસની જ 'બન્ની'સાથે. નામ તો એનું ય 'ગોમડીયું' - 'બિના'હતું. સાલું બિના તે કોઈ નામ છે કે કોઈ ગામના પાનવાળાની દુકાનનું નામ છે ! ખીજાઈને એણે પોતે જ બિનાનું બન્ની કરી નાંખ્યું, જે રૂસ્તમને એના રૂસીને બહુ ગમતું. બન્ને વચ્ચે છેલ્લા અઢાર મહિનાથી 'પેલુંપેલું'હતું...પેલું શું કહેવાય...? હા, 'પેલું'હતું.રૂસી પોતે તો રહેતો પણ બન્નીને ય મર્યાદામાં રાખતો.

ચાલુ ઓફિસે કોઈ આંખમટક્કા નહિ. કોઇને ખબર તો ન જ પડવી જોઇએ નહિ તો પદુડી-આઈ મીન, પદ્મિની ઓફિસે આવીને બન્નીને ફટકારે એવી તોખાર છે... બાકી આપણા ઘરે શું થયું, એ તો ઑફિસમાં ક્યાં કોઇને ખબર પડવાની હોય ! ભલે હસબન્ડ-વાઇફ નહોતા. પણ બન્ને વચ્ચે ઘણી સિમિલરિટી. બન્ને ક્યાંય ભૂલ ન કરે. ઓફિસના ૩૪ વર્ષનો રેકોર્ડ હશે કે, આ બન્નેમાંથી કોઇએ ક્યાંય કશી ભૂલ કરી હોય !

આજે થઇ ગઈ.

રૂસ્તમ અને બન્ની ઑબ્વિયસલી, બન્ને મોકા શોધતા હોય કે ક્યાંક મળાય.કોઈ જોઈ ન જાય, એ તો પૂર્વ શરત હોય, એટલે પકડાઈ જવાય એવા નાનકડા ચાન્સો તો એ બન્ને જતા કરે. આવા પકડાઈ ન જવાય એવા પ્રેમોમાં તો નાનકડા જ નહિ, મોટકડા ચાન્સો ય અનેકવાર જતા કરતા ને પછી બબ્બે દિવસ એના જીવો બળે કે, 'સાલી, હાથમાં આવેલી પપ્પી ય જવા દેવી પડી'તી !'રૂસીને ગ્રામરનું જ્ઞાન ખરૂં, એટલે પોતે ને પોતે ભૂલ સુધારે, 'પપ્પીઓ હાથમાં ન આવે, યૂ સ્ટુપિડ !'

પણ આજે ઓફિસના સ્ટોરરૂમમાં અનાયાસ ચાન્સ મળી ગયો ને બન્ને---ઓહ બુલશીટ... બધું લખવાનું હોય...વાચકો આવું બધું વર્ષો પહેલા કરી ચૂક્યા હોય !

એમ તો રાઇટ ટાઈમે છુટા ય પડી ગયા, પણ રૂસી થોડો નહિ, જરા ફફડી ગયો, ઘેર જતા પહેલા દર વખતે એ પોતાની જાતને પૂરેપૂરી તપાસી લે. કોઈ સબૂત રહી જવો ન જોઇએ. ખાસ કરીને, લિપસ્ટિકના ડાઘા બહુ ડેન્જરસ હોય છે. આપણું ધ્યાન ન હોય ને ઘેર ગયા પછી પ્રગટે ! (કરેકશન : આ વાક્યમાં 'આપણું'શબ્દ સુધારીને 'તમારૂં'કરી નાંખવું...હું એવો નથી..ભૂલચૂક લેવીદેવી.)

હજી ગ્રાઉન્ડ-ફ્લોર પર જ રૂસી હતો ને અચાનક ઝટકા સાથે એને યાદ આવ્યું, 'ઓ મ્મી ગૉડ... કાંઈ રહી ગયું તો નથી ને ? લિફ્ટમાં બેસતા પહેલા દબાવેલું બટન તો પાછું ખેંચાય નહિ ને લિફ્ટ આવી જાય તો પોતાની જાતને તપાસવાની માંડ કોઈ આઠ-દસ સૅકન્ડસ મળે... ભલે ફ્લેટ તો આઠમા માળે હતો, એટલે પહેલા-બીજા કરતા આઠમા સુધી સુધારવાનો ચાન્સ વધુ મળે.'

ને તો ય, એણે લિફ્ટ જવા દીધી. કોઇએ ઉપર બોલાવી લીધી હશે. ત્યાં સુધીમાં એ ખૂબ ઝડપ-ઝડપથી પોતાની પૂરી જાતને ખંખેરવા માંડયો. ગૂન્હાખોરીની દુનિયાનો પહેલો નિયમ. કોઈ સબૂત મત છોડો. આગળનું તો બધું દેખાય પણ કોઈ ડાઘ પાછળ-બાછળ રહી ગયો ન હોય. આગળથી નીચા વળવું સહેલું છે, પાછળ ઝૂકવું તો કેવી રીતે ફાવે ? જીન્સનો નાનામાં નાનો દોરો ય નજરથી છટકવો ન જોઇએ, નહિ તો પેલીની નજર બિલાડી જેવી છે. જ્યાં ભૂલ થઇ હોય ત્યાં જ નજર પડે ! એક ઢીંચણ ઊંચો કરીને શૂઝ અને મોજાં જોઈ લીધા-કેમ જાણે પદ્મિની બૂટમાં બચકું ભરી ગઇ હોય ! સઉન્ડસ ઓકે...! જીન્સની બન્ને બાંયની ઊલટતપાસ થઇ ગઇ. 'એ વખતે'શર્ટ તો કાઢ્યુંનહોતું છતાં ય, ભ'ઇ... મરવાના થયા હોઈએ ત્યારે દૂંટીમાંથી ય કોઈ સુરાગ નીકળે !

રૂસ્તમ ભારે ચોક્કસ માણસ હતો અને એ બાતમી એની પોતાની પાસે ય હતી (કે એ, 'ચોક્કસ માણસ'છે !) હવે જલ્દી કરવું પડે એમ હતું. લિફ્ટ નીચે આવવા નીકળી ચૂકી હતી. રૂસી થોડો પેનિકમાં તો આવી ગયો, છતાં જેટલી સેકન્ડો બચતી હતી, એમાં શરીરની પૂર્ણ તપાસ થઇ ચૂકી હતી ને ઓફિસમાં કોઈ નિશાની છોડી ન આવ્યો હોય એ માટે પોતાના બધા પોકેટ્સ તપાસી લીધા, મોબાઈલ પણ સલામત !

લિફ્ટ ગ્રાઉન્ડ-ફ્લોર પર આવી ગઈ... ઓહ ન્નો !નો...નો...નો ! પદ્મિનીનો ગોરધન હતો, પિયૂષીયો સાલો...! રૂસીને જોવા છતાં જાણે ઓળખતો જ નથી, એવો ગભરાઈને ભાગતો ગૅટની બહાર નીકળી ગયો. રૂસી જોતો જ રહ્યો. બન્ની કરતાં તો આનાથી વધારે સાચવવાનું હોય, પણ... એ અમારા ફ્લેટસમાં શેનો આયો હશે ? લિફ્ટમાં જતા રૂસી પોતે થથરી ગયો. પિયુષીયો અહીં કેમ ? આ ફ્લેટમાં તો પદ્મિની કહેતી હતી, એ લોકોનું કોઈ ઓળખિતું નથી...! કોઈ નવો લોચો તો નહિ હોય ને?

ઘરમાં ગયા પછી રૂસ્તમનો પહેલો સવાલ બન્નીને, 'પિયુષ કેમ અહીં આવ્યો હતો ?'

'પિયુષ...? કોણ પિયુષ...?? આઈ ડોન્ટ નો સમવન...વ્હોટ ડીડ યૂ સે, 'પિયુષ...'? સોરી ડાર્લિંગ...હું કોઈ પિયુષ-ફિયુષને ઓળખતી નથી... !'એ વાત જુદી છે કે, બન્ની રૂસ્તમની આંખોમાં આંખ મિલાવીને વાત નહોતી કરતી.

ને અચાનક કોઈ અજાણ્યા સૅલફોનની રિંગ વાગી. ઘરમાં જ કોઈ અનઆઈડૅન્ટિફાઇડ ફોન પડયો હતો, જે વાગ્યો. બન્ની ઝડપથી લેવા ગઈ,પણ એ પહેલા રૂસ્તમે ઉપાડી લીધો. રૂસીએ ઉપાડયો પણ બોલ્યો નહિ. સામેથી આવેલો અવાજ ભારે ગભરાયેલો હતો.

'બન્ની...બન્ની ડાર્લિંગ... તારો હસબન્ડ આવી ગયો લાગે છે... ને હું મારો ફોન તારા કિચનના ટૅબલ પર ભૂલી ગયો છું... જલ્દી---' 

સિક્સર
ખુમારી માટે આનાથી બીજો કોઈ ઉત્તમ શૅ'ર તમે સાંભળ્યો છે ? પાકિસ્તાનના હરદિલ અઝીઝ મરહૂમ શાયર, કવિ અને દાર્શનિક જનાબ જૉન ઍલિયાનો એક તગડો શૅ'ર છે :

'મૈં જો હૂં, જૉન એલિયા હું જનાબ,

મેરા બેહદ લિહાઝ કીજિયેગા.'

આવું રાહુલબાબા પોતાના માટે દેશને કહી શકે એમ છે ?

'રાની રુપમતિ'('૫૭)

April 5, 2018, 10:57 pm

≫ Next: ઍનકાઉન્ટર : 08-04-2018

≪ Previous: કોઇ નિશાની રહેવી ન જોઇએ...!

$

0

0

ફિલ્મ : 'રાની રુપમતિ'('૫૭)

નિર્માતા : રવિ કલાચિત્ર

દિગ્દર્શક - સંગીત : શ્રીનાથ ત્રિપાઠી

ગીતકાર    : ભરત વ્યાસ

રનિંગ ટાઇમ :૧૫ રીલ્સ, ૧૪૮ મિનિટ્સ

કલાકારો    :ભારત ભૂષણ, નિરૂપા રોય, અરવિંદ પંડયા, ઉલ્હાસ, નલિની ચોણકર, બાબુ રાજે, બી. એમ. વ્યાસ, રત્ના ભૂષણ (ભારત ભૂષણના પત્ની), કૃષ્ણારાવ ચોણકર

ગીતો

૧.બાટ ચલત નઈ ચૂનરી રંગ ડારી    કૃષ્ણરાવ ચોણકર-     મુહમ્મદ રફી

૨.ફૂલ બગીયા મેં બુલબુલ બોલે, ડાલ પે    લતા મંગેશકર-     મુહમ્મદ રફી

૩.રાત સુહાની ઝૂમે જવાની, દિન હૈ દીવાના હાય    લતા મંગેશકર

૪.જીવન કી બીના કા તાર બોલે, આંખો મેં    લતા મંગેશકર

૫.આ લૌટ કે આજા મેરે મિત, તુઝે મેરે    લતા મંગેશકર

૬.આ લૌટ કે આજા મેરે મિત, તુઝે મેરે    મૂકેશ

૭.ઊડ જા ભંવર માયા કમલ કા આજ બંધન તોડ કે    મન્ના ડે

૮.આજા ભંવર સૂની પડી હૈ ડગર (ભાગ-૨)    લતા- મન્ના ડે

૯.અમિય હલાહલ મદભરે.. ઝનનન ઝન બાજે    લતા- રફી

૧૦ઇતિહાસ અગર લિખના ચાહો.. હર હર મહાદેવ    ?

૧૧આંખો મેં સુરમા ડાલ કે જબ આયેગી દુલ્હનિયા    ઉષા મંગેશકર

હિંદુસ્તાન ઉપર જ્યારે શહેનશાહ અકબરનું રાજ હતું, તે સમયમાં મોગલો અને પઠાણો વચ્ચે બાપના માર્યા વેર હતા. આ કારણે માળવાના સુલતાન સુજાતખાન અને અકબર વચ્ચે યુદ્ધની ઘડીઓ ગણાઈ રહી હતી. પણ સુજાતનો પુત્ર વાજીદ (ભારત ભૂષણ) પ્રેમ અને શાંતિનો ચાહક હતો. એણે માંડવગઢની હિંદુ ક્ષત્રીય રાજકુમારી રૂપમતિ (નિરૂપા રોય) સાથે સંગીતના કૉમન-ગ્રાઉન્ડ પર દોસ્તી બાંધી. મહેલમાં રાણી સાહેબા- રાજા સા'બ અને એના મંગેતર બલદેવસિંહના સખ્ત વિરોધ છતાં રૂપમતિ મંડવા આવી, જ્યાંથી તે પોતાની વહાલી નર્મદા નદીને જોઈ શકે.

(રોજ સવારે માતા નર્મદાના દર્શન કર્યા વિના અન્નનો દાણો નહિ ખાવાની એની પ્રતિજ્ઞા બાળપણની હતી.) એ માટે વાજીદખાને એક કિલ્લા સાથે ઊંચો મીનારો બાંધી આપ્યો. રૂપમતિએ સફળતાપૂર્વક નર્મદાના પાણી પોતાના પ્રદેશ તરફ વાળ્યા, જ્યાં દુકાળને કારણે પાણીની અછત હતી. સુજાતખાનના મૃત્યુ બાદ વાજીદ સુલતાન બને છે અને હવે તે 'બાજ બહાદુર'ના નામે ઓળખાયો. શહેનશાહ અકબરને આની ખબર પડતા પોતાના નવ પૈકીના એક રત્ન સંગીત સમ્રાટ તાનસેનને રૂપમતિના સંગીતની બોલબાલા તપાસવા મોકલે છે,જેથી ખબર પડે કે બાજ બહાદુરને યુદ્ધ જોઈએ છે કે શાંતિ ! તાનસેનનું સ્વાગત તો ભવ્ય થાય છે પણ બાજ બહાદુરનો સુબેદાર હાફિઝ ખાન (ઉલ્હાસ) તાનસેનની ધરપકડ કરીને દુશ્મની બાંધે છે. ગુસ્સાથી ઘૂંઘવાયેલા અકબર એના સેનાપતિ આદમખાન (બી.એમ. વ્યાસ)ને માળવાને ધમરોળીને તાનસેનને છોડાવવા સેના સાથે મોકલે છે. દરમ્યાનમાં હાફિઝ ખાનની પુત્રી ભા.ભૂ.ના પ્રેમમાં પડેલી હમિદા (નલિની ચોણકર) રૂપમતિનું ખૂન કરવા મહેલમાં જાય છે. પણ રૂપમતિ એનું દિલ જીતી લઈ એને પોતાની સખી બનાવી દે છે.

થોડા ઘણા નાટકીય વળાંકો પછી પઠાણો અને હિંદુ લશ્કરના સાથીઓ 'હર હર મહાદેવ'અને 'અલ્લાહુ અકબર'ના ગગનભેદી નારાઓ સાથે અકબરના સૈન્યનો સામનો કરે છે અને રૂપમતિ પણ બાપથી દગો ખાઈ ચૂકેલી હમિદા સાથે મળીને હામિદખાનને મારી નાખે છે. રૂપમતિના રૂપથી મોહાંધ બનેલા શહેનશાહ અકબરે કોઈ પણ ભોગે રૂપમતિ પામવી હતી, એટલે એણે બાજ બહાદુરને પત્ર લખી રૂપમતિને મોકલી દેવા હુકમ કર્યો. વળતો હુમલો કરતા બાજ બહાદુર બાજ બહાદુરે અકબરને એની રાણી બાજ પાસે મોકલવા ઑફર કરી,જેનાથી છંછેડાયેલા અકબરે એના સેનાપતિ આદમ ખાનને માળવા ઉપર ચઢાઈ કરી બાજ બહાદુરને કેદ કર્યો. પરાજયથી હતાશ થઈ ગયેલી રૂપમતિ જાણતી હતી કે હવે અકબર એને છોડશે નહિ, એટલે એણે સાચો હીરો ગળી જઈને આત્મહત્યા કરી. (અહીં ફિલ્મમાં મૂળ વાર્તામાંથી વિવાદો ટાળવા શહેનશાહ અકબરને બદલે સેનાપતિ આઝમખાનને રૂપમતિ પાછળ પાગલ બનાવે છે. મૂળ વાર્તામાં આવું નથી.) અકબરે આ સમાચાર જાણ્યા પછી ખૂબ પસ્તાવો કર્યો,પણ ત્યારે ખૂબ મોડું થઈ ગયું હતું. ભારે પસ્તાવાથી વિફળ અકબરે બાજ બહાદુરને મુક્ત કર્યો, જે રૂપમતિની સમાધિ ઉપર માથુ પટકી પટકીને આહૂતિ આપી દીધી. પશ્ચાતાપની આગમાં જલતા અકબરે ઇ.સ. ૧૫૬૮માં મ.પ્ર.ના સારંગપુરમાં બાજ બહાદુરનો મકબરો અને રૂપમતિની સમાધિ બનાવડાવી. મધ્યપ્રદેશના માંડુમાં બાજ બહાદુરે બનાવેલો મહેલ આજે પણ જર્જરિત દશામાં પ્રવાસીઓનું મનોરંજન કરવા ટકી રહ્યો છે.

ભારત ભૂષણ ઘણો નહિ, ઘણો જ નબળો એક્ટર... એટલે સુધી કે એને 'એક્ટર'પણ ન કહી શકો. ચેહરા ઉપર હાવભાવની તો એને જાણકારી પણ નહતી.લાશની એક્ટિંગ કરવાની હોય ત્યારે જીવિત કિરદારમાં એ પરફેક્ટ એક્ટિંગ કરી શકતો.

કૉમિકની વાત એ છે કે, દિલીપકુમારની સાથે જેમિની મદ્રાસની ફિલ્મ 'ઇન્સાનિયત'માં કામ કરવાની એણે એટલે ના પાડી હતી કે, એ રોલમાં એક્ટિંગનો કોઈ સ્કૉપ જ નથી, એવો એણે દાવો કર્યો હતો. આ રોલ પછી દેવઆનંદને સોંપાયો હતો. હિંદી ગીતો ને એમાંય ખાસ મુહમ્મદ રફીના ચાહકોને સહેજ પણ ગળે ન ઉતરે એવી વાત એ હતી કે, રફીના અનેક મધુરા ગીતો પરદા ઉપર ભા.ભૂ.ને ગાતા આપણે જોવા પડયા છે. પ્રદીપકુમાર, મનોજકુમાર કે શેખર કે ઇવન ગુરૂદત્ત જેવા અનેક અનામી હીરાઓને રફીના ગીતો ગાવા મળ્યા છે.

અત્યારે યુ-ટયુબ પર એ ગીતો જોઈએ, તો જીવ બળી જાય કે, 'દિલ કી તમન્ના થી મસ્તી મેં, મંઝિલ સે ભી દૂર નીકલતે..'ગીત ભા.ભૂ પર ફિલ્માયું હતું ? ઇવન, આજની ફિલ્મમાં જ, મુકેશના કેવા સૂરીલા ગીત 'આ લૌટ કે આજા મેરે મિત'દરમ્યાન હરામ છે જો ભા.ભૂ.એ એક પણ વાર ચેહરા ઉપર હોઠ હલાવવા સિવાય એક નાનકડો ય હાવભાવ આપ્યો હોય ! કેમેરો હાલે છે. ભા.ભૂ. નહિ !

અંગત રીતે આ ભારત ભૂષણ ખૂબ ભલો માણસ હતો. વિદ્વાન અને બહુશ્રુત તો ખરો જ. એના જેટલી વિરાટ લાયબ્રેરી ફિલ્મનગરીમાં ફક્ત 'જાની'રાજકુમારના ઘેર હતી. રાજેશ ખન્ના છેલ્લે જે બંગલામાં રહેતો હતો, તે એણે રાજેન્દ્રકુમાર પાસેથી અને રાજેન્દ્રએ ભા.ભૂ. પાસેથી ખરીદ્યો હતો. સાહિત્ય અને કલાના શોખિન ભા.ભૂ. પોતાને ત્યાં શાસ્ત્રીય સંગીતના જલસા કે મુશાયરાઓ રાખતો, જેમાં નુસરત ફત્તેહઅલીખાનના વાલિદ (પિતા) જેવા અનેક નામી ગાયકોની મહેફીલ થતી. રાજ કપુર, દિલીપકુમાર કે દેવ આનંદ સરીખા મોટા માણસો પણ એ મહેફીલમાં આમંત્રણ મેળવવા રીતસરની લાગવગો દોડાવવી પડતી.

ભારત ભૂષણ બહુ મોટું નામ હતું. રામ જાણે કયો ગ્રહ નડી ગયો કે આશા પારેખ- શશિ કપૂરની ફિલ્મ 'પ્યાર કા મૌસમ'માં કામ કર્યા પછી એના બહુ ખરાબ દિવસો આવ્યા. પૈસે ટકે તો વગર પીધે બર્બાદ થઈ ગયો. છેલ્લે છેલ્લે તો આજીજી કરીને ફાલતુ ફિલ્મોના પાર્ટી-ગીતના શુટિંગમાં મેહમાન બનીને ઊભા રહેવાના ફક્ત રૂ. ૧૦૦/- એને મળતા.. એ ય બંધ થઈ ગયા.

તમારામાંથી ઘણાંને આ 'વધારીને'કીધેલી વાત લાગશે, પણ જે સ્ટુડિયોમાં દાખલ થતા વૉચમેનો તો ઠીક, ફિલ્મના નિર્માતાઓ ઊભા થઈને એનો આદર કરતા, એ જ સ્ટુડિયોમાં છેલ્લે છેલ્લે એને 'વૉચમેન'ની નોકરી કરવી પડી... બસ, એના આઘાતમાં ભારત ભૂષણ મૃત્યુ પામ્યો. જુગારની લત અને મીનાકુમારી સાથેના લફરાંને એ સાચો પ્રેમ માની બેઠેલો, એ બન્ને કારણોએ પણ એનું જીવન ટૂંકાવવામાં ઝડપ કરી.

અશોક કુમારની જેમ નિરૂપા રૉયનો પણ 'ચીઝેલ'ચેહરો હતો. એટલે કે ગાલપચોળીયા થયા હોય એમ પાછલા ગાલ ટેકરાવાળા લાગે અને દાઢી અણીયાળી થઈને નીચે આવે. અભિનયમાં એ કાંઈ ઉકાળી શકી નહોતી, હીરોઇન હતી ત્યારે કે મા (ફિલ્મી) બની ત્યારે પણ. એ જમાનામાં ઘણાં હીરોએ પોતાની ફિલ્મી માઓ વહેંચી લીધી હતી. દેવ આનંદને લીલા ચીટણીસ અથવા પ્રોતિમાદેવી જોઈએ. મનોજકુમારને કામિની કૌશલ જોઈએ અને અમિતાભ બચ્ચનને નિરૂપા રોય. એ વાત જુદી છેકે, બચ્ચન એ સ્તર પર હતો કે, એને પડી નહોતી કે એના બાપ તરીકે કે મા તરીકે કોણ આવે છે !

નિરૂપા રૉય એની વહુઓને દહેજ માટે પ્રચંડ ત્રાસ આપે છે, મારઝૂડ કરે છે, એવા સમાચારો વહેતા થયા હતા. એના ગૂજરી ગયા પછી નિરૂપાના બંગલાનો એક રૂમ પોતાનો કરવા બન્ને ભાઈઓ સદીઓથી અદાલતમાં ઝઘડે છે, એના અવસાન પછી પણ અદાલતો ચાલુ છે.

વ્હી. શાંતારામની ફિલ્મ 'નવરંગ'થી વધુ જામેલો ચરીત્ર અભિનેતા ઉલ્હાસ પાસે ઍક્ટિંગને બદલે ધૂમધડાકા જોવા સાંભળવા મળે ! કેટલાક માણસો જન્મથી જ ગુસ્સામાં હોય છે, એનો એક દાખલો ઉલ્હાસ.

કેટલાક સંગીતકારો 'ધી ગ્રેટ'થવા સર્જાયા તો હતા, પણ એમની કદર જ ન થઈ, એમાંનું એક નામ શ્રીનાથ ત્રિપાઠીનું. એમના બહુ નહિ, બે-ચાર અમર ગીતો યાદ કરીએ તો મ્હોમાંથી 'હેં ?...- આ ગીત એસ.એન. ત્રિપાઠીએ બનાવ્યું હતું ?'એ ઉદ્ગારો નીકળ્યા વિના ન રહે.

જેમ કે, કોઈ સંગીતપ્રેમી એવો નથી જેણે મુહમ્મદ રફીના કંઠે ફિલ્મ 'લાલ કિલ્લા'ના બે મશહૂર ગીતો 'લગતા નહિ હૈ દિલ મેરા, ઉજડે દયાર મેં' (રાગ : યમન) અને 'ન કિસી કી આંખ કા નૂર હું...' (રાગ : શિવરંજની) ન સાંભળ્યા હોય ! મૂકેશબાબાનું ફિલ્મ : 'સંગીત સમ્રાટ તાનસેન'નું 'ઝૂમતી ચલી હવા, યાદ આ ગયા કોઈ' (રાગ: સોહની) કે પછી 'જરા સામને તો આઓ છલીયે.', મૂકેશનું ફિલ્મ 'ચંદ્રમુખી'નું 'નૈન કા ચૈન ચુરાકર લે ગઈ, કર ગઈ નીંદ હરામ'કે આપણા બધાનું સહિયારૂં લતાએ ગાયેલું સુંદર ગીત 'ઓ પવનવેગ સે ઉડને વાલે ઘોડે' (જય ચિત્તોડ).

પણ આ લખનાર માટે ત્રિપાઠીજીનું સર્વોત્તમ ગીત એમના ચેલાની જેમ બનેલું મધુરૂ યુગલ ગીત 'અદા સે ઝૂમતે હુએ, દિલો કો ચુમતે હુએ, યે કૌન મુસ્કુરા દિયા' (શમશાદ- રફી ફિલ્મ 'સિનબાદ, ધ સેલર')નું હતું. શમશાદ બેગમ મુહમ્મદ રફીથી એક દોરો ય કમ મીઠડી નથી લાગતી.. એનો અવાજ આ ગીતમાં તો ખૂબ મીઠો લાગે છે.

આ ગીતમાં હીરોઇન નસિમ સાથે 'સિનબાદ..'નો હીરો પટ્ટાબાજ રંજન હતો (આ બન્ને ફિલ્મોમાં ત્રિપાઠી કે ચિત્રગુપ્તના સહાયક તરીકે આપણા 'તારી આંખનો અફીણી'વાળા સ્વ દિલીપ ધોળકીયા હતા. હિંદીમાં 'ળ'અક્ષર ન હોવાથી એમને ઓળખનાર બધા 'ઢોલકીયા'કહેતા, જે નહોતું ગમતું માટે 'ડૉ. દિલીપ'નામ રાખ્યું.) સાઉથની ફિલ્મોમાં રંજન એક મોટું નામ હતો, પણ હિન્દીમાં બહુ ચાલ્યો નહિ, 'મૈં હૂ દિવાના, બડા મસ્તાના, દુનિયા મુઝે કુછ ભી કહે..'એ ફિલ્મ 'હક્કદાર'માં બુલો સી રાનીના સંગીતમાં મૂકેશે ગાયેલું ગીત રંજન ઉપર ચિત્રાંક્તિ થયું હતું. ઉપરાંત તલવારબાજી માટે બનતી ઘણી બધી ફિલ્મોમાં રંજન આવ્યો,પણ આખરી દિવસોમાં શરાબની લત અને પૈસાનું દેવું - બન્ને એક સાથે વધી જતા આ હીરોએ મુંબઈમાં પોતાના ફ્લેટની બાલ્કનીમાં દોડી સીધી રોડ ઉપર છલાંગ મારી દીધી અને મૃત્યુ પામ્યો. અને એમના ચેલા એટલે ચિત્રગુપ્તનું 'એય સબા ઉનસે કહે જરા, ક્યું હમે બેકરાર કર દિયા' (આશા- રફી ફિલ્મ : 'અલીબાબા ૪૦ ચોર'- મહિપાલ અને શકીલા) પણ અમને એટલું જ ગમે. બહુ ઓછા સંગીતચાહકો આ સુધી આ બંને યુગલ ગીતો પહોંચ્યા છે.

લતા મંગેશકર જ નહિ, ફિલ્મી ગીતોથી બેહદ પ્રભાવિત થયેલા કોઈ શોખિન માટે લતાનું આ ફિલ્મનું 'રાત સુહાની, ઝૂમે જવાની દિલ હૈ દીવાના હાય તેરે લિયે...'ગીત ફિલ્મમાં નિરૂપાએ નહિ, નલિનીએ ગાયેલું છે. તમારા પોતાના લતાએ ગાયેલા શ્રેષ્ઠ ૧૦- ગીતોમાં આરામથી આ ગીત મૂકી શકશો.

વધારે સન્માન તો મુહમ્મદ રફી માટે થાય છે કે, કૃષ્ણરાવ ચોણકર સાથે 'બાટ ચલત નઈ ચૂનરી રંગ ડારી...'જુગલબંધીમાં રફી કેવી નિપૂણતાથી શાસ્ત્રોક્ત હરીફાઈમાં ઇક્વલી સફળ થાય છે ! ઘણી અઘરી તાનો મારવાની હતી. આ ગીતમાં રફી અને ચોણકર જેવા સિદ્ધહસ્ત ગાયકથી એક દોરો ય ઉતરતા નથી. આવું જ શાસ્ત્રોક્ત સ્તરે ઊંચા આસમાનો સર કરતું લતા- મન્ના ડેનું 'ઊડ જા ભંવર માયાનગર કા'ગીત છે. ત્રિપાઠીજીને સલામ કે આ ફિલ્મના એક એક ગીત માટે વિસ્તારથી લખું તો ય ઓછું પડે એમ છે.

પણ, આપણા જમાનાની બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ હિંદી ગીતોનો મોટો પ્રોબ્લેમ એ હતો કે, દિગ્દર્શકો પોતાને જે કોઈ રીતે મહાન ગણતા હોય, મોટા ભાગના દ્રષ્યો રાતના લેવાતા. શૂટિંગ ઘર કે મહેલમાં કર્યું હોય તો પણ કોઈ ગ્રેટ શૉટ લેવાઈ રહ્યો હોય એમ દ્રષ્યના પાત્રોના ચહેરા ઉપર થોડું ઘણું લાઇટ આવે, એટલે પત્યું ! પણ આપણે ફિલ્મ આખી કાળી ધબ્બ ફિલ્મ જોવી પડે ને ? આ ફિલ્મમાં મહેલના અંધારાના દ્રષ્યોમાં પણ લાઇટ તો કેવળ પાત્રના શરીર પર માંડ પડતું દેખાય ! કમનસીબે, આવી બેવકૂફી ઓલમોસ્ટ હર એક હિંદી ફિલ્મમાં નોંધાવાતી. થેન્ક ગૉડ... આ લોકો સૂર્યના દ્રષ્યો પણ દીવાના અજવાળે નહોતા લેતા !

ફિલ્મનો કચરો કરાવવામાં આઠેક આના બાકી રહી ગયા હશે કે ફિલ્મના સંગીતની સાથે દિગ્દર્શન પણ ત્રિપાઠીજીએ પોતાની પાસે રાખ્યું. એમણે ખૂબ સહેલાઈથી સાબિત કરી આપ્યું કે, જેટલા ઊંચા ગજાના એ સંગીતકાર હતા, એટલા જ ફાલતુ દિગ્દર્શક હતા. કાઠિયાવાડના કૂકરવાડાની ભાગોળે આવેલી કોઈ બે ઝૂંપડીઓમાં 'રાની રૂપમતિ'બનાવ્યું હોય તો આનાથી વધારે સારું બન્યું હોત. યુદ્ધના દ્રષ્યો તો કેવા ખૂંખાર લાગવા જોઈએ, એને બદલે મોગલો અને પઠાણો સામસામે દાંડિયા-રાસ રમતા હોય એવું લાગે છે. જાતે યુદ્ધ કરવા જતા ભા.ભૂ.એ પોલાદી બખ્તરને બદલે કોઈના ભીનાં લટકતાં લેંઘા ઓઢી લીધા હોય એવા લાગે છે. નિરૂપા રૉય સાથેના પ્રેમદ્રષ્યો હોય કે મૈદાન-એ- જંગમાં તલવારબાજી કરતો હોય. બન્નેના હાવભાવમાં કોઈ ફરક પડે નહિ.

એ જમાનાની ધાર્મિક અને સ્ટન્ટ ફિલ્મોમાં વિલન તરીકે આવતો લમ્બુ કલાકાર બી. એમ. વ્યાસ છે, જે આ ફિલ્મના સંગીતકાર ભરત વ્યાસનો ભાઈ હતો. આ લોકો રાજસ્થાનના હતા. સંગીત સમ્રાટ તાનસેનના કિરદારમાં આપણી જૂની ગુજરાતી ફિલ્મોના સન્માનનીય કલાકાર અરવિંદ પંડયા છે, જેમની દીકરી ન્યુજર્સી- અમેરિકામાં રહે છે, જેમની સાથે આ લખનારની મુલાકાત થઈ છે. રદ્દી કોમેડી પણ આપણા ગુજરાતી કલાકાર બાબુ રાજેએ કરી છે.

આપણા જમાનાની મોટા ભાગની ફિલ્મોની કમનસીબી એ હતી કે, ઉત્તમ ગીતો જોવા/ સાંભળવા હોય તો આવી થર્ડ-ક્લાસ ફિલ્મ પણ જોવી પડે. જે ફિલ્મના હીરો ભા.ભૂ. હોય ને નિરૂપા રૉય.. એથી મોટી નિરાશા એના જેવી મોટા ભાગની ફિલ્મોમાં જોવા મળતી.., પછી એ ફિલ્મ 'સંગીત સમ્રાટ તાનસેન'હોય, 'જનમ જનમ કે ફેરે'હોય, 'ચંદ્રમુખી'કે 'કવિ કાલીદાસ'હોય, બધા સારા... પૂરી ફિલ્મ જોતાં ભલભલો દર્શક ગુસ્સાથી લાલચોળ થઈ જાય... સદ્નસીબ, ગણીએ તો સર્વોત્તમ હિંદી ફિલ્મ સંગીતનો આ જ એક જમાનો હતો '૫૦થી ૭૦ના દાયકાનો !

ઍનકાઉન્ટર : 08-04-2018

April 8, 2018, 3:03 am

≫ Next: દેશમાં કોઈ ઘટના સારી બનતી જ નથી?

≪ Previous: 'રાની રુપમતિ'('૫૭)

$

0

0

* કોંગ્રેસ ભાજપની કોઈ પણ મુદ્દે ટીકાઓ જ કરે છે...

- હા, ભાજપથી એમ પણ ન કહેવાય, 'મેરા ભારત મહાન.'
(માવજી એમ.દેસાઈ, મુંબઈ)

* 'કર્મ'નો હિસાબ કઈ રીતે લખાય છે ?

- ડાબા હાથે.
(પ્રાપ્તિ ઉર્મિશ રીંડાણી, રાજકોટ)

* તમારા ઘરમાં કોનું ચાલે છે ?

- અમારા મહારાજનું, નોકરનું... અને કામવાળીનું.
(ભરત અંજારીયા, રાજકોટ)

* શિવસેના, બીજેપી અને વિશ્વ હિંદુ પરિષદ... ત્રણે ય ને એકબીજા સાથે બનતું નથી, એમાં હિંદુ એકતા ક્યાંથી આવે ?

- હા... એમાં રાષ્ટ્રિય એકતાનો તો છેદ જ ઊડી ગયો !
(પુષ્પેન્દ્ર નાણાવટી, ગાંધીનગર)

* તમને સંગીતનું આટલું ઊંડું નોલેજ છે, તો સફળ સંગીતકાર બની શક્યા હોત... હાસ્યલેખક કેવી રીતે બની ગયા ?

- હાસ્યનું ય પૂરૂં નોલેજ નથી... રામ જાણે હવે શું બનીશ !
(વિભૂતિ રમેશ જોશી, ઓલપાડ)

* કાળું નાણું બહાર આવશે તો દરેકના ખાતામાં રૂ. ૧૫-  લાખ જમા થશે... પણ મારા ખાતામાં ફૂટી કોડી ય જમા થઈ નથી !

- મારા આવશે તો તમને આપી દઈશ... લહેર કરો !
(પી.એચ.પટેલ, ફત્તેપુરા-  કપડવંજ)

* ભાજપશાસિત રાજ્યોએ ફિલ્મ 'પદ્માવત'પર પ્રતિબંધ મૂક્યો...

- આમ ને આમ ચાલશે તો પ્રજા ભાજપ ઉપર પ્રતિબંધ મૂકી દેશે.
(અબ્બાસભાઈ કૌકાવાલા, સુરત)

* મારા ગોરધન આખી રાત નસકોરાં બોલાવે છે... શું કરવું ?

- નસકોરાં કે ગોરધન... બેમાંથી એકે ય બદલાવી શકાય નહિ... બન્નેના સૂવાના ટાઈમો બદલાવો.
(વનિષા આર. પ્રજાપતિ, પાટણ)

* વિધાતાના લેખ બ્રાહ્મણોને જ લખવાના હોત, તો તમે કેવા લખત ?

- પૈસા કેટલા મળે છે, એના ઉપર આધાર !
(હરિભાઈ બકરાણીયા, અમદાવાદ)

* માતા-  પિતાને ઘરડાઘરમાં મૂકી આવનારાઓ માટે કોઈ સંદેશ ?

- અમેરિકામાં મેં નજરે જોયું છે, ત્યાંના 'સેન્ટરો' (ઘરડાઘર)માં વડીલોને પૂરા જતન અને વહાલથી રખાય છે... ને અહીં ય જોયું છે, કેટલાકમાં વડીલો હડધૂત થાય છે.
(ફિઝઝા આરસીવાલા, મુંબઈ)

* દૂધ અને અન્ય ખાદ્યપદાર્થોની ભેળસેળ પકડાય છતાં દાખલો બેસે એવી સજા કોઈને થતી સાંભળી નથી...

- શેખ આદમ આબુવાલાનું નિરીક્ષણ હતું : 'લાંચ લેતે પકડા ગયા ? લાંચ દેકે છૂટ જા.'
(હરીશ મણિયાર, જેતપુર)

* બેન્કોનું કરી જનારાઓ સામે વડાપ્રધાન ચૂપ કેમ છે ?

- 'મન કી બાત.'
(મણીબેન પટેલ, ઊંટડી)

* આમ આદમી પાર્ટીમાં મહિલાઓનું શું કામ છે ?

- એ... શું કોઈ ચાની લારીવાળાનું નામ છે ?
(કિરણ એસ.પારેખ, પાલઘર)

* શું જૂનાં ગીતોનો જમાનો પૂરો થઈ ગયો છે ?

- લગભગ...!
(હારૂન ખત્રી, જામખંભાળીયા)

* સવારનું છાપું સાંજે પસ્તી કેમ થઈ જાય છે ?

- સવારે મૂકેલી ચા સાંજે પિવાય છે ?
(કનૈયાલાલ ભાવસાર, વડનગર)

* મફતિયા પ્રધાનોના ભાડાંભથ્થામાં કાપ મૂકીને એટલા પૈસા સંરક્ષણ પાછળ ખર્ચાય તો?

- તો એ લોકો સંરક્ષણ-  બજેટમાંથી ય ભાડાંભથ્થાં લેશે !
( ઝંખના અંધારીયા, ભાવનગર)

* લગ્ન લાભ-  શુભ ચોઘડિયામાં લેવાય છે, છતાં છૂટાછેડા કેમ થાય છે ?

- કેટલાક કિસ્સામાં લગ્ન કરતાં છુટાછેડા વધુ શુભદાયી હોય છે.
(બાબુભાઈ પટેલ, શંકરપુરા-ખેડા)

* વડીલો માટે દીર્ઘાયુ એ વરદાન નહિ, શ્રાપ કેમ બને છે ?

- તમને શ્રાપ આપું કે વરદાન ?
(નૈષધ દૈરાશ્રી, જામનગર)

* હવે પછી સવાલ પૂછનારાના મોબાઈલ નંબર, સરનામા ઉપરાંત આધાર- કાર્ડ પણ માંગશો ?

- તમે તો નમ્ર છો. ઘણા તો આ બધું મારી પાસે માંગે છે.
(ખુશ્બૂ માલબ મારૂ, રાજકોટ)

* મેડમ તુસાડ્ઝના મ્યૂઝિયમમાં આપનું પૂતળું મુકાવવા આપની ફેન કલબે ભલામણ કરી છે...

- એટલી બધી મહેનત કરવાની જરૂર નથી. હાલમાં જે પૂતળા છે (પુરૂષના), એની નીચે આપણા નામની પટ્ટી મૂકાવી દેવાની .... ખર્ચો વહેંચી લેજો.
(યુનુસ મર્ચન્ટ, મુંબઈ)

* તમારી દ્રષ્ટિએ પૂર્ણપણે નિ:સ્વાર્થ કથાકીર્તન કરતા કયા મહારાજ છે ?

- એક માત્ર, સ્વ.ડોગરેજી મહારાજ. આજના કથાકારો તો રાષ્ટ્રગીતે ય ગવડાવતા નથી.
(અસગરઅલી નોમાનઅલી, બારીયા)

* આજના સમયમાં બધે અસમાનતા કેમ દેખાય છે ?

- ભ'ઇ.. કોઈને હાઇટ-બોડી નાના મળ્યા હોય !
(મયંક આચાર્ય, જામનગર)

* લોકો લગ્નની કંકોત્રીમાં ભોજનનો સમય જ કેમ જોઈ લેતા હોય છે ?

-  હા, તે એમ કાંઈ હસ્તમેળાપમાં તો બેસી ન જવાય ને !
(ઓમકાર, જોશી, ગોધરા)

* 'પ્રવાસ'કોને કહેવાય ? 'યાત્રા'કોને કહેવાય ?

- નહાવા ગયેલા માટે, 'એ તો યાત્રાએ ગયા છે'કે ટ્રેનના ઉપરના ટીયર પર સૂતેલો 'યાત્રા'એ ગયો છે, એમ ન કહેવાય !
(ઇશ્વર બી.પરમાર, અમદાવાદ)

દેશમાં કોઈ ઘટના સારી બનતી જ નથી?

April 11, 2018, 3:05 am

≫ Next: Article 0

≪ Previous: ઍનકાઉન્ટર : 08-04-2018

$

0

0

પાકિસ્તાનવાળા ક્રિકેટમાં ઈન્ડિયા સામે હારે, ત્યારે પોતપોતાના ટીવીઓ હથોડા મારી મારીને તોડી નાંખે છે. કહે છે કે, હવે તો 'ભારત'સામે હાર્યા પછી તોડવા માટેના ખાસ ટીવીઓનું નવું માર્કેટ પાકિસ્તાનમાં ઊભું થયું છે અને ભારત-પાકિસ્તાન સીરિઝ પહેલા એવા ટીવીઓના બ્લૅકના ભાવો બોલાય છે. ભારત સામેની હારથી મોંઘુ તો કોઇ ટીવી હોઈ ન શકે ને? એટલે ભૂક્કા બોલાવી દેવાના. બદલામાં આપણે જીત્યા, એટલે પાકિસ્તાન જઈને એમના ટીવીઓ તોડવાની જરૂર પડતી નથી.

ટીવી પરના સમાચારો જોઈને આપણે એવું કરવા જઈએ તો વાંચી લીધેલા છાપાંઓ ઉપરે ય હથોડા મારવા પડે. ક્રોધ વ્યક્ત કરવા કશાનું તૂટવું-ફૂટવું જરૂરી છે. બેસ્ટ રસ્તો 'ભારત બંધ'નું એલાન આપી દેવાનું! સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ થઈ ત્યારથી આજ સુધી 'અમેરિકા બંધ, 'ઈંગ્લૅન્ડ બંધ'કે 'ચીન-રશિયા બંધ'ના એલાનો સાંભળ્યા નથી. દેશને નુકસાન થાય એવું કરવું એ લોકોને ફાવતું જ નથી, પછી એવા દેશો ક્યાંથી આગળ આવે?

આપણે ત્યાં, સવારે છાપું લઈને ટૉયલેટ જવાની પરંપરા છે.... તો જ સરખું ઉતરે! કવિ-લેખકો ટૉયલેટમાં જઈને લખતા હોય, તો જ એમને 'સૂઝે', એવું સાંભળ્યું નથી પણ સામાન્ય માણસ પણ વાચન-વૈભવ તો આ જ ઘટનાસ્થળે સમૃધ્ધ કરે છે.

ઘણા પોતાની વૈભવી લાઇફ-સ્ટાઈલ બતાવવા આપણને ખાસ એમના ટૉયલેટમાં લઈ જાય છે, જ્યાં ગૌરવપૂર્વક એમની સમૃધ્ધ લાયબ્રેરી બતાવે છે... કેવો મનોહર વિચાર છે કે એક જ ટૉયલેટમાં એક બાજુ શૅક્સપિયર પડયો હોય, બીજા ખૂણે બર્નાર્ડ શૉ હોય, વૉશ-બેઝિન નીચેના રૅકમાં સીડની શૅલ્ડન પલળતો હોય... પણ એક જ ટૉયલેટમાં આ બધા સાહિત્યકારો એકબીજાના ટાંટીયા ખેંચ્યા વિના શાંતિથી પડયા હોય..! જો કે,આવા શોખિન બંગલા-માલિક માટે માન ઉપજે કે, આવા મહાન સાહિત્યકારોની ખાંભી કે પૂતળાં બનાવવાને બદલે, ટૉયલેટમાં ગોઠવી દેવાથી ઍટ લીસ્ટ, લોકો (લાગી હોય ત્યારે) એમને વાંચી શકે. મારિયો પૂઝો જેવા લેખક તો વાંચનારને આંચકા આપી શકે અને પેટ સાફ આવવાને આંચકાની પણ જરૂર પડે છે. આંચકો જેટલો તોતિંગ, એટલું પેટ સાફ જલ્દી આવે. આ જ કારણે, છાપું અંદર લઇ ગયા પછી લોકો બેસણાંની જાહેરખબરો પહેલા વાંચી લે છે. ''હેં..? આ ગયા...??''બસ, આટલો ઝટકો કાફી છે, પાંજરામાંથી સિંહોને બહાર લાવવા માટે..!

અલબત્ત, રોજ સવારે છાપું ટૉયલેટમાં લઈ જવાય, ટીવી ના લઈ જવાય! બા ખીજાય! જો કે, કેટલાક ટૉયલેટ-વિચારકો માને છે કે, ભલે ટીવી અંદર લઈ ન જવાય, પણ એમાં પર્મેનેન્ટ એક ટીવી મૂકાવવામાં વાંધો શું? છાપું તો બન્ને હાથમાં પકડવું પડે, જ્યારે યુધ્ધવિરામ દરમ્યાન સેનાપતિ પોતાના તંબૂની બહાર અદબ વાળીને નિરાંતે બેઠો હોય, એમ અહીં તંબૂની અંદર અદબ વાળીને કેવી શાન અને પ્રસન્નતાથી બેસીને ટીવી-ન્યુસ જોઇ શકાય?

સઘળું સરળતાથી પતતું રહે. જો કે, વિઘ્ન ત્યારે આવે કે, ટીવી પર કોઈ સમાચાર એવા જોવાઈ જાય કે, છુટકારો આવતા પહેલા જ બંધ થઈ જાય! છાપાંમાં એ પ્રોબ્લેમ થતો નથી. ઈચ્છા મુજબ, બેસણાંની જા.ખ.માં કોઈ 'સારા'સમાચાર હજી ન આવ્યા હોય અથવા તો કોઇના અણધાર્યા સમાચાર આવે, તો ખુલાસામાં મોટો ફેર પડી જાય છે. આ તો એક વાત થાય છે.

પણ બધી ટીવી-ન્યુસચેનલો હવે ફાટીને ધૂમાડે ગઈ છે. સનસનાટી વિનાના કોઈ સમાચાર જ નહિ. લોકોને ફફડતા રાખો, સન્નાટામાં રાખો અને બીવડાવતા રહો તો જ બીજી ચેનલો કરતાં આપણી ડીમાન્ડ વધશે. હાલની કોઇ પણ ચેનલ જુઓ, તો ચોંકી જવાશે કે, ૧૪૦-કરોડની વસ્તીમાં પૂરા દિવસમાં કોઈ સારી ઘટના બનતી જ નથી? બધે ખૂનખરાબા, આતંકવાદ, બળાત્કાર, અબજો રૂપિયાના કૌભાંડો, વિધાનસભામાં મારામારી, રોડ પરના સીસીટીવી-કૅમેરામાં ઝડપાયેલા કોઈ ખૌફજદા ઍક્સિડેન્ટના લાઇવ દ્રષ્યો... સાલું, આ લખતા જ નહિ, તમને વાંચતા ય ટેન્શનો ઊભા થઇ જાય કે, ૨૪-કલાક દેશમાં આવી જ ઘટનાઓ બને છે? કોઈ સારા સમાચાર બનતા જ નથી? ટીવી-સીરિયલો ય ઘરમાં ઝગડા કરાવે, એવી કૌટુંબિક રાજકારણથી ભરપુર હોય છે,માટે જ હું 'કપિલ શર્મા'ના શો કે 'તારક મેહતા કા ઊલટા ચશ્મા'જેવી હળવી સીરિયલો ક્યારેક જોઉં છું... આ લખનારના મતે તો સર્વોત્તમ ચૅનલો ટ્રાવેલ-એક્સપી, એનિમલ પ્લૅનેટ કે નેટ-જીઓ છે... આપણા દેશના જાનવરો જોવા કરતા જંગલના જોવાથી કંઈક શીખવા તો મળે! હવે હું ઘરમાં ઘુરકીયાં કરી શકું છું, પત્ની ખીજાય ત્યારે કોબ્રાની માફક જીભ બહાર કાઢીને અમને બધાને ચૂપ કરી શકે છે... ગેલેરીમાં વાંદરા ઉતારી આવે, તો સેલ્ફી લેવા પડાપડી થાય. કમ-સે-કમ, ટેન્શનો તો નહિ લેવાના !

કોઇને રાતોરાત ચમકાવી દેવા માટે ટીવી-ન્યુસ પર્યાત છે. આમ તમે દેશનું કે કોઇનું કાંઇ સારૂં બોલો,ન્યુસવાળા તમારી સામે પણ નહિ જુએ, પણ જાહેરમાં ઊભા રહી એક જ નિવેદન આપો, 'જવાહરલાલ નેહરૂએ દેશને બર્બાદ કરી નાંખ્યો હતો...!'ઇનફ...છાપાથી માંડીને ટીવીવાળાનો તમારા ઘેર ધામો. કેજરીવાલ, માયાવતિ, ઓવૈસી, લાલુપ્રસાદ કે મુલાયમ જેવાઓ ટીવીની પેદાશ છે. આ લોકો ઘૂ્રણાસ્પદ અને બેશરમ કોઈ પણ વાત કરે, એટલે ટીવી- ન્યૂસ ચેનલો એમને રાતોરાત હીરો બનાવી દે. બદનામ હોંગે , તો ક્યા નામ ન હોગા ?

ન્યુસ-ચેનલોવાળાની ભિખારાવૃત્તિ ક્યારેય સમજમાંઆવતી નથી. બે બદામના નેતાનો ઇન્ટરવ્યૂ લેવા એની કાર પાછળ આ લોકો કેમેરા લઈને દોડે, પેલો ભિખારીને આઘો હડસેલતો હોય એમ જવાબ પણ ન આપે. બરોબર આવા દ્રષ્યો રોજ આ આપણા ટ્રાફિક- સિગ્નલો ઉપર જોવા મળે છે.

ભિખારણ ડોસી દયામણાં મોંઢે કારની બારીના કાચ પાછળથી ગરીબડું મોઢું કરીને એક એક રૂપિયાની ભીખ માટે યાચનાઓ કરતી હોય છે, એમાં અને, 'સર..સર..પ્લીઝ..એક સવાલ... પ્લીઝ..ની ભીખ માંગતા ટીવી- પત્રકારો વચ્ચે ફર્ક શું ? યાર, તમે જર્નાલિસ્ટ છો. જરૂરત નેતાઓને તમારી પડે છે અને પડતી રહેવાની છે, ભીખ માંગવી પડે તો એ લોકોએ તમારી માંગવાની હોય ઇ.સ.૨૦૧૯ની ચૂંટણીઓ નજીકમાં છે.

એક નવાઈ તો લાગવાની. રસ્તા ઉપરથી કોઈ પોકેટમાર કે સ્ત્રીઓના ગળામાંથી ચેઈન ખેંચીને ભાગનાર ચોર ઉચક્કાને પોલીસ લઈ જતી હોય, ત્યારે એનું મોઢું ઝાંખું (Blurred) કરી દેવામાં આવે છે. એ તો મહિના- બે મહિનામાં છુટી જવાનો છે, તો પ્રજા ઓળખી કેવી રીતે શકે કે, આનાથી ચેતવાનું છે ? ચોખ્ખું થોબડું નહિ બતાવવાના કાયદાકીય કારણો હશે, પણ તો પછી આવા થોબડાં બતાવો કે ન બતાવો... દર્શકોને શું ફેર પડે છે ?

અધૂરામાં પૂરું. આપણી ન્યુસ- ચેનલો પર કોઈ સેન્સરશીપ હોવાનું જણાતું નથી. જેને જે સનસનાટી ઉભી મચાવવી હોય, પ્રજાને સળગતી રાખવી હોય કે પોતાની કમાણી વધારવા હોય, એના કરતા ય જંગી સાઈઝની સનસનાટીના સમાચારો ફેલાવે... કોઈ પૂછનાર નહિ. સીધી વાત છે. દેશના લોકો એકબીજા સાથે મારામારી કે તોફાનો કરે, તો લોકો સમાચારો જોવા ટીવી સામે બેસી જવાના છે અને જેટલા વધુ દર્શકો આવા સમાચારો જુએ,એ સમાચારોની આગળ-પાછળ એડવર્ટાઈઝ તોતિંગ સંખ્યામાં વધવાની છે. એમાં ય, ન્યુસ-ચેનલો છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી નવું તૂત લઈ આવ્યા છે. ક્યા.. આજ રાત કો અહેમદાબાદ મેં પાગલ હાથી દૌડેગા..? ક્યા લાખોં અહેમદાબાદીયોં કી જાન ખતરે મેં હૈ ? દેખીયે, આજ રાત ૯ બજે.. સિર્ફ હમારી ચેનલ પર. લોકો ભયના માર્યા વહેલા ઘરભેગા થઈ જાય ને ટીવી સામે આ સમાચાર જોવા બેસી જાય.

સરસ.સ્સ..સોરી, લેખ પડતો મૂકવો પડશે, ટીવી પર ન્યૂસ આવ્યા છે કે, 'નોર્થ કોરિઆનો પાગલ તાનાશાહ કિમ ઉન જોંગ અમદાવાદના નારણપુરા ઉપર પરમાણુ બોમ્બ ઝીંકવાનો છે...!'

સિક્સર
- આંધ્રપ્રદેશને વિશેષ રાજ્યનો દરજ્જો મળે, એ માટે ત્યાં આંદોલન ચાલી રહ્યું છે.

- કાંઈ ખોટું નથી. એ પછી નારણપુરા... પછી શ્રેનિક સોસાયટી અને છેલ્લે ભૂમિદીપ ફલેટ્સને જ નહિ, એના ચોથા માળને પણ વિશેષાધિકાર મળવા માટે અમે આંદોલન ચલાવવાના છીએ.

Article 0

April 13, 2018, 11:46 pm

≫ Next: ઍનકાઉન્ટર : 16-04-2018

≪ Previous: દેશમાં કોઈ ઘટના સારી બનતી જ નથી?

$

0

0

ફિલ્મ : 'સંગદિલ'('૫૨)

નિર્માતા  દિગ્દર્શક : આર.સી. તલવાર

સંગીત    : સજ્જાદ હુસેન

ગીતકાર    : રાજીન્દર કિશન

રનિંગ ટાઇમ : ૧૫ રીલ્સ : ૧૫૦ મિનિટ્સ

કલાકારો    : દિલીપ કુમાર, મધુબાલા, લીલા ચીટણીસ, પ્રોતિમાદેવી, શમ્મી, દારાસિંઘ, રામઅવતાર, અનવર હૂસેન, કુલદીપ કૌર, બૅબી રોશની અને સુરેન્દ્ર જુનિયર.           

ગીતો

૧.ધરતી સે દૂર ગોરે બાદલોં કે પાર આજા... આશા ભોંસલે-ગીતા રૉય

૨. દર્શન પ્યાસી આઇ દાસી, જગમગ દીપ જલાયે... ગીતા રૉય

૩. દર્દભરી કિસી કી યાદ, દિલ મેં લગા રહી  હૈ આગ.. આશા ભોંસલે

૪.યે હવા યે રાત યે ચાંદની, તેરી એક અદા પે નિસાર...તલદ મેહમુદ

૫. વો તો ચલે ગયે અય દિલ, યાદ સે ઉનકી પ્યાર કર..લતા મંગેશકર

૬. દિલ મેં સમા ગયે સજન, ફૂલ ખીલે ચમન ચમન...લતા-તલત

૭. કહાં હો કહાં મેરે જીવન સહારે... તલત મેહમુદ

૮. લે ચલ વહાં પિયા જહાં તેરા મેરા જિયા... શમશાદ બેગમ

૯. દર્દભરી કિસી કી યાદ... આશા ભોંસલે

ગીત નં. ૮ અને ૯ ફિલ્મમાં લેવાયા નથી.

અમારા કૉલેજકાળ વખતે આવા ફાંકા મારવાનો વિનય ઘણામાં છલકાતો હતો, ''બર્નાર્ડ શૉ પાછળ તો હું મારી મિલ્કત લૂંટાવી દઉં, એટલો ગમે ! રોજ શૉ ને એક વાર વાંચવાનો તો ખરો જ !''તો બીજો કહે, ''એં... જેમ સાયગલની પાસે કોઇના ક્લાસ નહિ, એમ શૅક્સપિયરથી મોટો તો એ પોતે ય નહિ...''છેલ્લે, દાંત ખોતરતો પેલો ઠંડકથી કહેશે, ''હંહ.. તમારામાંથી કોઇએ શાર્લોટ બ્રૉન્ટી (charlotte bronte)ની 'જૅન આયર' (jane lyer) વાંચી છે...? ભ'ઇ, મારા ફાધર અને મારી દ્રષ્ટિએ તો આનાથી મોટો કોઇ સર્જક જ થયો નથી...''આવા આવા ફાંકાઓ પડે. રૉમભ'ઇને ખબરે ય ન હોય કે શાર્લોટ (અથવા કેટલાક દેશોમાં ઉચ્ચાર ''શાર્લોટી''થાય છે.) લેખક નહિ, લેખિકાનું નામ છે.

ઇ.સ. ૧૯૧૦ થી માંડીને વિશ્વભરમાં શાર્લોટની આ નૉવેલ પરથી એક, બે, ત્રણ નહિ, પૂરી દસ ફિલ્મો બની છે, જેમાંથી ૭ના તો નામો પણ 'જૅન આયર'રાખવામાં આવ્યા હતા... એ ઉપરાંતનું એક 'સંગદિલ.'

'સંગ'એટલે પથ્થર. સંગતરાશ એટલે શિલ્પી, જે કિરદાર 'મુગલ-એ-આઝમ'માં ચરીત્ર અભિનેતા કુમારે નિભાવ્યો હતો... સ્વાભાવિક છે, 'સંગદિલ'એટલે.. ''પથ્થર કે સનમ'' ! આ જ દિલીપની સામે આવી જ સંગદિલ વહિદા રહેમાન ફિલ્મ 'દિલ દિયા, દર્દ લિયા'માં બને છે.. 'હમકો ન યે ગૂમાન થા, ઓ સંગદિલ સનમ...'પણ અહીંના પાપ અહીં જ ધોવા પડે છે, એ ન્યાયે દિલીપ મધુ સામે આ ફિલ્મમાં પથ્થરનો ખડક બની ગયો હતો, એનું એને 'દિલ દિયા...'માં ભોગવવું પડે છે.

દિલીપ કુમાર હોય એટલે ફિલ્મ સારી જ હોય, એવું ન બોલાય... બોલવું હોય તો એમ બોલાય કે, દિલીપ જેવો સિધ્ધહસ્ત હીરો આવી સામાન્ય ફિલ્મમાં ક્યાં ભરાઇ ગયો...? ફિલ્મમાં દિલીપ ગમે છે. કિંમત દિલીપની પર્સનાલિટી અનેઅભિનયની છે કે, સામે છેડે મધુબાલા હોવા છતાં તમે દિલીપને જ જોયે રાખો. સવાલ એની પર્સનાલિટીથી અંજાવાનો નથી... સ્ક્રીન ઉપર એની હાજરી તમને જકડી લેવા આવે. મધુબાલાને વધુ પડતી ગંભીર બનાવી દેવાઇ છે, કારણ કે ફિલ્મની મૂળ વાર્તાની હીરોઇન (જૅન આયર) પણ એ જ વ્યક્તિત્વ માંગે છે.

પણ એ આ ફિલ્મ ઉતારનાર આર.સી. તલવારને ઝાઝી ખબર પડી નહિ હોય, નહિ તો નિબંધ 'તાજમહલ'વિશે લખવાનો હોય ને ભ'ઇ 'બચુભ'ઇ મુન્નાભ'ઇ'ના ગૅરેજ વિશે લખી લાવે, એવી સામાન્ય ફિલ્મ 'સંગદિલ'ઉતારી છે.

જુની બ્લૅક-ઍન્ડ-વ્હાઇટ ફિલ્મોનું મોટું પાપ એ કે, બધા દિગ્દર્શકો અને કૅમેરામૅનો ૯૦ ટકા ફિલ્મો તો અંધારામાં ઉતારે. જેટલો પાર્ટ તેજસ્વી હોય, એટલા પૂરતું જ લાઇટ મૂકે. આ આર.સી. તલવારે શમ્મી કપૂરવાળી ફિલ્મ 'મૅમસા'બ'અને રાજ કપૂરવાળી 'એક દિલ સૌ અફસાને'. આ સિવાય 'સાકી'અને 'ખીલાડી'પણ  'તલવાર'બાજીનું પરિણામ !

પૂરી ૧૬ મિનિટ રાહો જોવડાવ્યા પછી પરદા ઉપર મધુબાલાનું પ્રાગટય થાય છે. એ ભોળીનો એટલો જ ગૂન્હો કે નાનપણમાં દિલીપ કુમારની સાથે એક કમ્પાઉન્ડમાં રમીને-દિલીપને પ્રેમો કરી કરીને યુવાનીની પહેલી બારી ખોલે છે ને ત્યારે આપણે એને જોઇ શકીએ છીએ. પણ એ આવે ત્યાં સુધી આંખોમાંથી આંસુઓની ધાર ચાલી જાય અને મગજમાં ધારદાર ગુસ્સા ફાટી નીકળે, એવા ત્રણને એ ૧૬ મિનીટ સુધી જોયે રાખવાના.

એમાંના બે-એટલે બારમાસી રોતડ ક્લબના લાઇફ મેમ્બર્સ લીલા ચીટણીસ અને જીવતે જીવતા હરદમ મરેલો લાગતો ઍક્ટર 'શિવરાજ'થી આપણે મોંઢા સિનેમા-હૉલમાં સંતાડવાના... નહિ તો બા ખીજાય ! પણ આ ફિલ્મમાં અને ખરેખરી ખીજકણી અમીરબાનુ છે. જ્યારે જુઓ ત્યારે નાનકડી મધુબાલા (બૅબી રોશની)ને પિટતી જ હોય અને નાનો દિલીપ કુમાર (સુરેન્દ્ર જુનિયર) ઊભો ઊભો જોયા કરતો હોય. (સરપ્રાઇઝિંગલી... સુરેન્દ્ર ક્યાંક ક્યાંક દિલીપ કુમાર જેવો લાગે પણ છે !)

બચપણમાં એકબીજાને પ્રેમ કરતા રહીને મોટા થઇને વિખૂટા પડી ગયેલા દિલીપ-મધુ મોટા થયા પછી જુદા પડી જાય છે. મધુ કોક મંદિરમાં પૂજારણ બને છે અને દિલીપ રઇસ ખાનદાનનો વંઠેલો દીકરો તુંડમિજાજી અને સ્ત્રીઓનો શોખિન. પોતાને થયેલા અન્યાયો માટે એ જગત સાથે લડી લેવા માંગે છે.

નાટકીય ઘટનાઓ પછી સિનેમાના પ્રેક્ષકોને ય ઘેર જવાનું હોય ને, એ દયા રાખીને બરોબર ૧૫૦મી મિનીટે ફિલ્મ પૂરી કરવામાં આવે છે. એ દરમ્યાનમાં લીલા ચીટણીસ, પ્રોતિમાદેવી, શમ્મી, દારાસિંઘ, રામઅવતાર, અનવર હૂસેન અને કુલદીપ કૌર ડૉકિયા કરવા આવતા-જતા રહે છે. આમે ય, ફિલ્મ દિલીપની હોય ત્યારે બાકીના કલાકારો એ ઍક્ટિંગ નહિ, ડોકીયાં કરવાના હોય !

જો કે, એમાં... હમણાં જ ગૂજરી ગયેલી પારસી શમ્મીને સૅકન્ડ હીરોઇનનો (વૅમ્પનો) રોલ મળ્યો છે. '૬૫થી '૮૦ના દાયકાઓમાં ફિલ્મોમાં ડ્રેસ-ડીઝાઇનરનું કામ કરતી શમ્મીની સગી બહેન 'મની રાબાડી'એ પોતાનું નામ હૉલીવૂડની ફિલ્મોમાં પણ રોશન કર્યું હતું. પણ આપણા ગુજરાતીઓને તો જે કામ ઘર જેવું લાગે, એ ઉઠાવી લેવાનું, એ હિસાબે 'મણીબેન રબારી'કરી નાંખ્યું હતું.

એમ તો શમ્મીએ બે-ચાર જાણિતી ફિલ્મોમાં હીરોઇન તરીકે કામ કર્યું હતું. એનું સાચું નામ 'નરગીસ રબાડી'હતું. ગાયક મૂકેશ સાથે એ હીરોઇન હોવાને કારણે એ બન્નેની ફિલ્મ 'મલ્હાર'માં મૂકેશ સાથે મધુરા ગીતો ગાવા મળ્યા હતા. ('કહાં હો તુમ જરા આવાઝ દો હમ યાદ કરતે હૈં...') આશા પારેખની એ જીગરજાન દોસ્ત. બન્ને હરદમ સાથે જ હોય ! ફિલ્મ 'દિલ અપના ઔર પ્રિત પરાઇ'માં શમ્મીનો રોલ થોડોઘણો વખણાયો હતો.

બ્લૅઝર્સ તો દિલીપ કુમાર કદાચ 'માર્ક્સ ઍન્ડ સ્પૅન્સર્સ'ના પહેરતો હશે, પણ અહીં પૂરી ફિલ્મમાં એ કડક શૂટ-ટાઈમાં ફરતો રહે છે. ગામ બખોલ જેટલું નાનું છે, એનો બિઝનૅસ શું છે, એ કોઇને ખબર નથી, ઘરમાં ય શૂટ શેને માટે પહેરી રાખવો પડે, એની તો સાયરા બાનુને ય ખબર પડી નહિ હોય ! અમથું ય, ભારતના હવામાનને કારણે હવે તો ચુસ્ત ઍક્ઝિક્યુટીવ શર્ટ સાથે ટાઇ પહેરવાની પણ બંધ થવા માંડી છે. ભૂલ્યા વગર લાયન્સ-રોટરીવાળાઓ એક જમાનામાં દરેક કાર્યક્રમમાં સફારી પહેરીને આવતા ને ખિસ્સા ઉપર બિલ્લો ચોંટાડયો હોય. હવે તો એ લોકોને ય સમજ આવી ગઇ છે કે, સફારી સિવાય બીજા કપડાં ય સારા લાગે !

કાંઇ બાકી રહી ન જાય, એટલે ફિલ્મનું એકોએક પાત્ર-દિલીપથી લઇને ડોસી પ્રોતિમાદેવી એક જ લયથી-એક જ શિથિલ ગતિથી... અરે, એક જ હાવભાવથી ઍક્ટિંગો કરે જાય છે. દ્રષ્ય કરૂણ હોય કે તોડફોડનું, વિવેક બધા જાળવે છે. જે લયમાં મરેલો શિવરાજ બોલે, એ જ લયમાં દિલીપ કુમાર કે મધુબાલા કે બાકીના તમામ પાત્રો બોલે. ઍક્ટિંગ કરતી વખતે જગ્યા ઉપરથી ખસવાનું પણ નક્કી કરેલી એક જ ધીમી ગતિએ. પૂરી ફિલ્મમાં ક્યાંય તમને સ્ફૂર્તિ ન દેખાય.

શિવરાજ નામનો બીજો એક બારમાસી રોતડો ગયા જનમનો રડતો રડતો અહીં આવી પહોંચ્યો હશે. મરવાનો એને અભિનય જ કરવો પડે એમ નથી... એ ખોટી દોણીઓ ઉચકાવે છે. એની સ્મશાનયાત્રામાં સદીઓ જૂના અનુભવી ડાઘુઓ નાના પળશીકર, નઝીર હૂસેન, મનમોહનકૃષ્ણ, સુલોચના, દીના પાઠક, નિમ્મી, લીલાબાઇ ચીટણીસ... આ બધી ડાઘુ-ઈલેવનો એક પછી બીજી ફિલ્મમાં હોય જ ! (ભા.ભૂ. એટલે કે ભારત ભૂષણ અને પ્રદીપ કુમાર બેસણાના માનદ કલાકારો !.... હવેના ફિલ્મ-ઍક્ટરો તો કાળા ધબ્બ ગૉગલ્સો પહેરીને બેસણાઓમાં આવે છે.)

પણ એક જબરદસ્ત હીરોઇન હતી આ ફિલ્મ 'સંગદિલ'માં, કુલદીપ કૌર. પ્રાણે જીવનમાં એક જ વખત લફરૂં કર્યું હતું અને એ પણ આવી બાઇ સાથે ! જેને, તોફાની અને બાગી લેખક-પત્રકાર સઆદત હસન મન્ટોએ મુંબઇના પરાંની ટ્રેનના ફર્સ્ટ-ક્લાસના ખાલી ડબ્બામાં જે.નખ્શબ સાથે આખી સુહાગરાત ઉજવેલી જોઇ છે.... અને એ બધું અક્ષરસ: લખી પણ માર્યું છે.

(નખ્શબ નાદિરાનો 'વન ઑફ ધ પતિઝ'હતો), જેણે લતાના 'મુશ્કિલ હૈ બહોત મુશ્કિલ ચાહત કો ભૂલા દેના...'અને 'આયેગા, આનેવાલા, આયેગા...'જેવા ઑલટાઇમ ગ્રેટ ગીતો ખેમચંદ પ્રકાશના સંગીતમાં ફિલ્મ 'મહલ'માં લખી આપ્યા હતા... અને લતાનું પોતાનું નામ કોતરેલી પૅન લતા પાસેથી આંચકી લઇને ભાગી ગયો અને છેવટે આખી ફિલ્મ-ઈન્ડસ્ટ્રીમાં એને બદનામ કરી કે, 'જુઓ... હું અને લતા એકબીજાના પ્રેમમાં છીએ...!'ડઘાઇ અને ડરી ગયેલી લતા ઘરમાંથી બે મહિના બહાર નીકળી શકી નહોતી.

પણ જે કામ હોય તે બધું હેઠે નાંખી દઇ, કેવળ સજ્જાદ હૂસેનના આ ફિલ્મના ગીતો શણગારી રાખવા જેવા છે. તલતનું, 'યે હવા યે ચાંદ યે રાત હૈ, તેરી એક અદા પે નિસાર હૈ...''દિલ મેં સમા ગયે સજન, ફુલ ખીલે ચમન ચમન...''કહાં હો કહાં મેરે જીવન સહારે'અને હજી એક આશા-ગીતાનું, 'ધરતી સે દૂર ગોરે, બાદલોં કે પાર આજા...'સોહામણું ગીત બન્યું છે.

જે લોકો મારા-તમારા કરતા હિંદી ગીતોનું જ્ઞાન વધારે ધરાવતા હશે, એવા આઠેક લાખ વાચકોના પત્રો આવવાના કે 'સજ્જાદ જરા તોછડો હતો, તેનાથી એના સંગીતને જોડવાની ક્યાં જરૂર છે ? દિલીપ કુમાર-મહામેહનતે સજ્જાદે બનાવેલી ધૂનમાં સજ્જાદને પૂછ્યા વગર સીધી ફિલ્મ 'હલચલ'ના દિગ્દર્શક કે.આસિફ પાસે લાલચોળ થતો પહોંચ્યો, 'યે... ઐસી ક્યા કોઇ ધૂન હોતી હૈ...? નીકાલ દો, મેરે ગાનોં મેં સે...!'ખબર પડી એટલે સજ્જાદ આસિફને પૂછ્યા વિના સીધો પાર્ટી પાસે પહોંચ્યો, 'યુસુફ... મેં તુમ્હેં ઍક્ટિંગ સીખાને આતા હૂં...?..... નહિ, ના ? તો આજ પછી મારા સંગીતમાં તું માથું ન મારતો....'

ધી ગ્રેટ નૌશાદને એ ખૂબ ધિક્કારતો ને પોતે જી-જાનથી ધિક્કારે છે, એ બતાવવા સજ્જાદે પોતાના પાળેલા કૂતરાનું નામ 'નૌશાદ'રાખ્યું હતું, 'ચલ નૌશુ બેટે.. મેરે જૂતે ચાટ લે...'

કિશોર કુમારને એ જોકર કહેતો, એના મરહૂમ પિતાજીનો ય છૂટકો ન રહ્યો ત્યારે સજ્જાદે મુહમ્મદ રફી પાસે થોડાઘણા ગીતો ગવડાવ્યા. 'મૂકેશ તો નાકથી ગાય છે', એવું બેધડક કહી દેતો. એ પૂજારી થઇ ગયો એક માત્ર લતા મંગેશકરના મંદિરનો. મૅટ્રિક-પાસ છોકરાને તો આવડે ય નહિ, એવી સુંદર ભાષામાં એણે લતાના કંઠને સજાવ્યો છે. કહે છે : Lata sang and others made miserable efforts..

જેને સંગીતની સમજ છે, એ બધા જાણકારો કહેશે, 'સજ્જાદ, ઘનચક્કર દેખીતો હતો જ, પણ એનું અલૌકીક સંગીત કદાચ આ ગ્રહ માટે બન્યું જ નહોતું.'

સજ્જાદ હૂસેન એક માત્ર ફિલ્મી વ્યક્તિને એ જીવ્યો ત્યાં સુધી 'પ્રભુ કુંજ'-મુંબઇ  એટલે કે લતાના ઘરે ગમે ત્યારે આવવા જવાની છુટ હતી.

લતા મંગેશકર અને નૂરજહાં સિવાય એ કોઇને ગાયિકા પણ માનતો નહોતો. કોઇકેસજ્જાદ હૂસેનનું ધ્યાન દોર્યું, ''અભી કલકત્તે સે કોઇ સંધ્યા મુકર્જી આઇ હૈ...!'' (સંધ્યા ગાયિકા હતી.) જવાબમાં સજ્જાદે કીધું, ''ભ'ઇ, હમ સંધ્યા-સુબહા નહિ જાનતે... હમ તો સિર્ફ લતા કો જાનતે હૈ...!'' 

સજ્જાદ હૂસેન બેનમૂન સંગીતકાર હતો, પણ તર્જ બેસાડવા માટે એ પોતાના ઘણાં ગીતોમાં એક શબ્દ રીપિટ કરાવે. 'કહાં હો, કહાં  મેરે'.... 'માજંદરા, માજંદરા', 'ભૂલ ખીલે ચમન-ચમન', અને ધી ઓલ ટાઇમ ગ્રેટ (સંગીતથી) ફિલ્મ 'સૈંયા'નું  'કાલી કાલી રાત રે, દિલ બડા સતાયે રે'....      

યસ. પહેલવાન-હીરો દારાસિંઘની આ સૌથી પહેલી ફિલ્મ હતી. એકાદ ટચુકડા દ્રષ્યમાં એ દેખાય છે. 

---

ઍનકાઉન્ટર : 16-04-2018

April 17, 2018, 12:39 am

≫ Next: તમે આ ત્રણ સવાલના સાચા જવાબ આપશો ?

≪ Previous: Article 0

$

0

0

* બહુ મોંઘી કારના માલિકો સમાજને શું સંદેશો આપે છે ?

- એ જ કે, અમારી સમૃધ્ધિ ફક્ત 'બુગાટી'ખરીદવા પૂરતી જ છે. (આ 'બુગાટી'રૂ. ૧૨-કરોડની આવે છે, જેમાં પહેલું ઑઇલ બદલવાના જ રૂ. ૨૧-લાખ થાય છે.) 'દુબાઇ'માં આ કાર પોલીસો વાપરે છે.
(દિલીપ એસ. પ્રજાપતિ, અમદાવાદ)

* 'ગુરૂ પૂર્ણિમા'ના પર્વે તમારા ચેલાઓ તરફથી શું શું ગિફ્ટ્સ મળી ?

- ઘણા ચેલાઓ પોતાના બાળકો રમાડવા મૂકી ગયા છે... હજી પાછા લેવા આવ્યા નથી.
(કમલ ધોળકીયા, સુરેન્દ્રનગર)

* શું તમે અક્ષયકુમારની ફિલ્મ 'પૅડમેન'જોઈ ?

- ના. પણ અજય દેવગણની બેહતરીન ફિલ્મ 'રૅઇડ'જોઇ. સહુએ જોવા જેવી ફિલ્મ છે.
(પૃથ્વીરાજ કોરડીયા, અમદાવાદ)

* કોઇ વાર કૂતરૂં પાછળ પડે તો શું કરો ?

- એ શું કરવા માંગે છે, એ જોવા ઊભો ન રહું.
(નીલ કાલરીયા, જૂનાગઢ)

* દવે સાહેબ. વંદે માતરમ. અને જયહિંદ.

- તમે ખૂબ ગમી ગયા.
(મહેશ એમ. પરમાર, અમદાવાદ)

* આજના સમયે 'મેરા ભારત મહાન'કેવી રીતે કહેવું ?

- આજથી હજારો વર્ષ પહેલા ય કહેવાતું અને હજારો વર્ષ પછી ય કહેવાશે, 'મેરા ભારત મહાન'.
(ચેતન પટેલ, નાસિક)

* જો ઉત્ક્રાંતિવાદ પાછો આવે તો માણસ આદિમાનવ બને ખરો ?

- તમે બહુ કંટાળ્યા લાગો છો...
(જગજીવન મેતલીયા, ભાવનગર)

* પ્રિયા પ્રકાશની જેમ તમને કોઇએ આંખ મારી છે ?

- કોઇ હાથ તો અડાડે..! આઈ મીન, કોઇ આંખ તો અડાડે...!!
(ડૉ. નીલેશ ત્રિપાઠી, અમદાવાદ)

* બ્લડ-ગ્રૂપ પ્રમાણે લોહીના રંગ અલગ અલગ હોત તો ?

- તો ભારતીયોમાં ત્રણ રંગોનું લોહી મળત...કેસરી, સફેદ અને લીલો.
(જીતેન્દ્ર કેલા, મોરબી)

* મોંઘવારી ઘટાડવા સરકારે શું કરવું જોઈએ ?

- મોંઘવારી કેવળ ભારતમાં જ નથી... સર્વત્ર છે, દસે દિશામાં છે. સૂચનો બધા પાસે છે, ઉપાય કોઇની પાસે નથી.
(મહેશ ધાબલીયા, મુંબઇ)

* જે રોડ ઉપર કોઇ બૅન્ક હોય, ત્યાંથી પસાર થતા બીક લાગે છે... શું કરવું ?

- શક્ય હોય તો તમારી અટક માલ્યા, મોદી કે ચોક્સી રાખી દેવી.
(મહેશ સી. પટેલ, અમદાવાદ)

* તમારા ગુજરાતી પૅપરમાં ઘણી કૉલમોના નામ ઇંગ્લિશમાં છે, 'ઍનકાઉન્ટર,સ્પેકટ્રોમીટર, હોરાઇઝન'... આવું કેમ ?

- ઈઝ ધૅટ સો...???
(આશા મહેતા, વડોદરા)

* તમે અને મોદી આપવડાઈ કરવાનું ક્યારે છોડશો ?

- ખોટી લઘુતાગ્રંથિ રાખો છો....ગ્રો અપ, મૅન !
(હિતેશ પારેખ, વાપી)

* ઘણા પુરૂષ પત્નીથી કેમ ડરે છે ?

- તમે ભાંગી ન પડતા. અમારા બધાની જેમ હિંમત રાખજો.
(કેતન ફળદુ, રાજકોટ)

* તમને અત્યાર સુધીનો વાહિયાત સવાલ કયો લાગ્યો ?

- તમે તો ઇન્ટેલિજન્ટ સવાલ પૂછ્યો છે...
(ધવલ પોન્ડા, ભાવનગર)

* 'વૉટ્સઍપ'થી ક્યારે સવાલ પૂછાશે ?

- તમે તો રીક્ષામાં જતા હો, ત્યારે પણ પૂછી શકો.
(વૉલ્શ ક્રિશ્ચિયન, મેહમદાવાદ)

* તમે ચીફ મિનિસ્ટરના ભાઇ છો, એવી ખબર પડે તો ?

- બસ. પછી તો ચીફ મિનિસ્ટરને ખબર પડવી જોઈએ.
(દીક્ષિત પટેલ, વડોદરા)

* ખોટું બોલવું સાચું કે સાચું બોલવું ખોટું ?

- તમે અત્યારે સાચું બોલ્યા.
(અજય જોશી, નાસિક)

* તમારા જવાબો પરથી છેલ્લા કેટલાક સમયથી લાગે છે કે, તમને ય હવે મોદી પર ભરોસો રહ્યો નથી !

- જ્યાં સુધી ભારતના વડાપ્રધાન બનવા માટે બીજો કોઇ લાયક માણસ નહિ મળે, ત્યાં સુધી મોદી

એમના સ્થાને બરોબર છે.
(નીતિન પટેલ, અમદાવાદ)

* અનામત મુદ્દે કેમ કોઇ પણ પક્ષ કાંઇ બોલતો નથી ?

- તમે મતદાર હો તો અત્યારથી નક્કી કરી લો, આવતી લોકસભાની ચુંટણીમાં ભાજપ-કૉંગ્રેસની શું હાલત કરવી !
(પ્રભુતા રાકેશ પંડયા, સુરત)

* બૅન્કમાંથી અબજો રૂપિયાની લોન લઇને પરદેશ રફુચક્કર થઇ જવાનો કોઇ ઉપાય...?

- હું લંડન પહોંચું, પછી મને ફોન કરજો.
(સાબિર દાહોદવાલા, પેટલાદ)

* હમણાંથી દીકરીના જન્મનું પ્રમાણ ઘટી રહ્યું છે...

- અમારે તો સરકારી-સૅટ પૂરો થઈ ગયો !
(મનિષ રામાવત, દ્વારકા)

* દેશમાં 'નીરવ'શાંતિ ક્યારે સ્થપાશે ?

- જ્યારે કોઇ મેહૂલનો માલ્યા.... આઇ મીન, વિજય થશે !
(ફિરોઝ હાફેઝી, બિલિમોરા)

તમે આ ત્રણ સવાલના સાચા જવાબ આપશો ?

April 18, 2018, 12:34 am

≫ Next: 'પહેલી ઝલક'('૫૫)

≪ Previous: ઍનકાઉન્ટર : 16-04-2018

$

0

0

'તમે ડ્રિન્ક્સ લો છો ?'

'તમને પારકી (પણ સુંદર) સ્ત્રીઓ ગમે છે ?

'....ગાળો બોલો છો ?'

આમાંનો એક એક જવાબ તમે સાચો જ આપવાના છો-મનમાં, અને બધાનો જવાબ 'હા'માં આવવાનો ! પહેલો સવાલ ઑપ્શનમાં છોડી શકાશે, પણ બાકીના બેમાં ક્યાંથી છટકવાના... ? ઍક્સક્યૂઝ મી...તમે પીતા હો તો, બહાર બધાને કહી દેવાથી આબરૂ વધવાની નથી અને 'નથી પીતા'એવું સાચું બોલવાથી આબરૂ વધી ય જવાની નથી.

(... લોકો આમ તો પાછા તમને ઓળખતા હોય ને...? આ તો એક વાત થાય છે !) 'નહિ પીનારાઓ'ના મનમાં ઠસી જાય છે કે, દારૂ પીનારા બધા આવા લફંગાઓ જ હશે ! નહિ પીનારાઓ એવી હવા ઊડાડે છે કે, દારૂએ લાખોની જીંદગી બર્બાદ કરી નાંખી....ઉફ, એક તો બતાવો ! હોય એમ તો...નફ્ફટની માફક ચિક્કાર દૂધ પીધે રાખે તો એમાં ય મરવાનો છે અને ત્યારે કોઇ પોસ્ટરમાં એવું લખેલું નહિ આવે, 'દૂધીયો દૂધને શું પીવાનો....? દૂધ જ દૂધીયાને પી જાય છે.'

આમાં તો, કોઇની પાસે કબુલ કરાવવાની જરૂરત નથી, પણ સારા ઘરના, ખૂબ શિક્ષિત અને ધૂમધામ પૈસાવાળા મોટા ભાગના ગુજ્જુઓ દારૂ પીએ છે. બધાને પોતાની મર્યાદા ખબર હોય, એટલે ફિલ્મોના દારૂડીયા જેવી વાત અહીં ક્યારેય ન બને. કમાલ કરે છે ગુજ્જુ સ્ત્રીઓ. પીવાનો હવે એમને માટે સ્ટેટસ-સીમ્બૉલ બની ગયો છે.

એમને પીતા ખાસ આવડતું નથી, પણ હવે આ લૅટેસ્ટ ટ્રૅન્ડ બની ગયો હોવાથી, '...ક્યારેક લઇએ વળી ! આમ હૅબિટ-બૅબિટ નહિ !'બે-ચાર ફૅમિલી ભેગા થયા હોય ત્યારે ગુજ્જુ સ્ત્રીઓ પૂરા ઠાઠમાઠવાળા કપડાં પહેરે છે. કપડાં... વૉ'ડી યૂ મીન...? સાડી...? આમ પીવા બેસવું અને આમ સાડી પહેરવી એટલે મણીબેનને ફાઇવ-સ્ટાર હૉટેલના ઍક્ઝિક્યુટિવ-સ્યૂટમાં ઉતાર્યા હોય એવું લાગે. ભ'ઇ, આમાં તો...સૉરી, બેન આમાં તો જીન્સ અને ટૉપ જ હોય ! સ્ત્રીઓ માટે ડ્રાયવિંગ અને ડ્રિન્ક્સ, બંને 'ફાવે તો ફાવે'વાળો મામલો છે !

બીજો સવાલ સુંદર સ્ત્રીઓને મનભરીને જોવાનો છે. એવું ખૂબ ગમે, એમાં તો કોઇ ના પાડી શકે એમ નથી. (ના પાડવા જાય તો સમાજમાં ખોટી શંકાઓ ઊભી થાય.) અફ કૉર્સ, મનભરીને તો ક્યારેય કોઇ સુંદરી જોઇ શકાતી નથી. આખરે, આપણે આબરૂ સાચવીને નાના નાના ગૂન્હાઓ કરવાના છે. એવું ઊભડક જોઇ લેવામાં ય કેટલી બધી શરતો પાળવી પડે છે !

એક તો, વાઇફ બાજુમાં ન હોવી જોઇએ. બીજું, આપણે પેલીને જોઇએ છીએ, એની સમાજને ખબર પડવી ન જોઇએ. ત્રીજું, એના ગયા પછી બીજી આવતી જ હોય છે, એટલે ગૂમાવ્યાનો જીવ બાળવો મૂર્ખામી છે. સુંદર સ્ત્રીને ટગરટગર જોતી વખતે એક આકરી શરત એ પણ પાળવી પડે છે, કે એને ટગરટગર જોઇ શકાતી નથી. એમાં ય, આપણે એને જોઇએ છીએ, એ કમસેકમ એ જોતી હોવી ન જોઇએ, નહિ તો એની બા ય ખીજાય !

બહુ અઘરી શરત તો એ પણ છે કે, વાઇફ ભલે આપણી સાથે હોય ,એ ખાસ કાંઇ નડવાની નથી. એ બાજુમાં ચાલતી હોય ને ! આપણું લશ્કર ક્યાં લડે છે, એની સેનાપત્નીને ખબર ન પડે, પણ પેલીનો ગોરધન વીસ-પચ્ચીસ માઇલ દૂર હોવો જોઇએ. એ આપણને જોઇ જવો ન જોઇએ. વાઇફની માફક એને આપણી બાજુમાં ચાલવાની ઑફર કરી શકાતી નથી. આપણે આવી સુંદરતા જોતા હોઇએ, ત્યારે એ આપણી સામે ઘુરતો હોય...સાલો કદરદાનીનો જમાનો જ રહ્યો નથી કોઇ પંખો ચાલુ કરો !

પ્રકૃતિની આ એક મનમોહક રચના છે કે, આજના ત્રણે પ્રશ્નપત્રોમાં ઉંમરનો કોઇ બાધ નથી. ૭૦-૭૫ ઉપર પહોંચેલો સમાજ માટે નકામો થઇ ગયો હોઇ શકે, પણ સ્ત્રીઓ માટે એ કદી નકામો હોતો નથી. આ ન'કામો'શબ્દનો ઍક્ઝૅક્ટ શબ્દાર્થ લેવાનો નથી. ૭૫-૮૦ વાળાય લાંબુ ચાલે એવા હોય છે, પણ 'એ કાકા...હવે તમે ડોહા થયા...'એવા એવા તાના મારીને બિચારાને ગાર્ડનના બાંકડે ફિટ કરાવી દે છે.

અને છેલ્લો સવાલ. તમે ગાળો બોલો છો ?

કોઇ આ સવાલ મને પૂછે તો હું તરત ઉમળકાભેર 'હા'પાડી દઉં છું. મને ગાળો સંભળવી નહિ, બોલવી બહુ ગમે. અને એ પણ ગમે ત્યાં વેડફી ન નાંખુ. લાઇફમાં કદી એક વાર પણ 'સાલો'જેવી ગાળ નહિ બોલેલા, બહુ દૂધે ધોયેલા હોય છે ને મા-બેનની નઠારી ગાળો બોલનારા પાપીઓ છે, એની તો હું ગાળ બોલીને ય હા ન પાડું. કહેવાય છે કે, ગાળ એ ગુસ્સાની વૉમિટ છે.

જ્યાં તમે છુટા હાથની મારામારી કરી શક્તા નથી, જ્યાં કોઇને મારવા જઇએ ત્યાં આપણને વાગે એવું વધારે હોય છે ને જ્યાં રોજના પચાસ સાથે હાથોહાથની ફાઇટિંગ કરવી ફાવે એવું ન હોય ત્યારે ગાળો બોલી નાંખવાથી આપણી ઉત્તેજના શાંત થાય છે, મન હળવું થાય છે, બદલો લીધાનો સંતોષ થાય છે અને દુશ્મન આપણું કાંઇ બગાડી શક્તો નથી, કારણ કે આવી ગાળો કાચ બંધ કરીને ચાલુ ગાડીએ નફ્ફટ ટ્રાફિક-નૉનસૅન્સિયાઓને દેવાની હોય છે.

કાચ ખોલીએ તો પેલો મારવા આવે ને ? વળી આવી મા-બેનની ગાળો મનમાં બોલી નાંખવાની હોય છે તેથી કારમાં બાજુમાં ફાધર બેઠા હોય તો ય ચિંતા કરવી ન પડે. શહેરના લોકોની ટ્રાફિક-સૅન્સ જોયા પછી રોજની પચાસ મારામારીઓ કરો ત્યારે મન હળવું થાય...તનના ઠેકાણાં ન રહે ! સુઉં કિયો છો ? મૅનેજમૅન્ટ કે મૅડિકલનું ભણતી છોકરીઓ કે ઉચ્ચ ખાનદાનની સન્માન્નીય સ્ત્રીઓને પણ બેફામ નઠારી મા-બેનની ગાળો દેતા જોઇ છે (મને નહિ...) ભલે બોલતી. ગંદી ગાળો બોલવાથી કોઇનું ખાનદાન નીચું આવી જતું નથી...

.... અને નહિ બોલવાથી સંસ્કારો આવી જતા નથી.

સિક્સર
ટીવી-ચૅનલોની ડીબેટોમાં એકબીજાની સાથે બેફામ ઘાંટાઘાંટ કરીને ઝગડતી ભાજપની પ્રવક્તા નૂપુર શર્મા, કૉંગ્રેસની પ્રવક્તા પ્રિયંકા ચતુર્વેદી અને 'આમ આદમી'વાળી અલકા લામ્બા, રામ જાણે કોના પૈસે દોહા-કતારના કરાના બીચ ઉપર એકબીજા સાથે ધીંગામસ્તી કરતી એક ફોટામાં જોવા મળી છે....

આપણે ભાજપ અને કૉંગ્રેસ માટે ઝગડી મરીએ છીએ.

અને તમે ભાજપના હો કે કૉંગ્રેસ તરફી, આટલા અમનચમન કરતા આપણા ધારાસભ્યોએ હજી પોતાના પગાર-ભથ્થાં વધારવાની માંગણી કરી છે. દરેકે સહિઓ કરી છે.

...અને અનામતના મુદ્દે દેશનો એક પણ નેતા સવર્ણો કે ઓબીસી માટે એક અક્ષરે ય બોલ્યો નથી...ભલેને સંપૂર્ણ એકતરફી દલિતો માટે બોલે, પણ કંઇક તો બોલે ! કેવી રમતો રમાય છે આ દુષ્ટ લોકો દ્વારા...! આવાને ઇ.સ. ૨૦૧૯-ની ચુંટણીમાં વોટ અપાય ?

'પહેલી ઝલક'('૫૫)

April 20, 2018, 2:43 am

≫ Next: ઍનકાઉન્ટર : 22-04-2018

≪ Previous: તમે આ ત્રણ સવાલના સાચા જવાબ આપશો ?

$

0

0

ફિલ્મ : 'પહેલી ઝલક'('૫૫)

નિર્માતા : સેઠ જગતનારાયણ

દિગ્દર્શક  : એમ.વી.રમણ

સંગીતકાર : સી. રામચંદ્ર

ગીતકાર: રાજીન્દર કિશન

રનિંગ ટાઈમ    :૧૭ રીલ્સ-૧૫૬ મિનિટ્સ

કલાકારો : કિશોર કુમાર, વૈજ્યંતિમાલા, પ્રાણ, ઓમપ્રકાશ, શમ્મી, જવાહર કૌલ, શિવરાજ, રૂપા વર્મણ, કમલાકાંત, નંદકિશોર, બેગમ પારા, રણધિર, કુમકુમ, હૅલન, રતન ગૌરાંગ, સી.એ.દૂબે, ટુનટુન અને 'દારાસિંઘ'.

ગીતો

૧.ઝમીં ચલ રહી, આસમાં ચલ રહા હૈ-૧...    હેમંત કુમાર

૨.ઝમીં ચલ રહી, આસમાં ચલ રહા હૈ-૨...    હેમંત કુમાર

૩.મુહબ્બત ને મુઝે મારા મેરી...    આશા  - કોરસ

૪.ઉંચી ઉંચી દુકાન, મીઠા મીઠા પકવાન...    લતા મંગેશકર

૫.કૈસે ભાયે સખી રૂત સાવન કી...    લતા મંગેશકર

૬.ના મારો નજરીયાકે બાન, અકેલી આઈ...    લતા મંગેશકર

૭.ચરણદાસ કો પીને કી જો આદત ન હોતી...    કિશોર કુમાર

૮.છોડો જી છોડો કલાઈ, ઓ પ્યાર કી દુહાઈ...    લતા મંગેશકર

૯.દેખ કે મેરા ગોરા મુખડા...ગલી મેં આના...    લતા મંગેશકર

૧૦.જમાને સે નિરાલા હૈ મેરી ઉલ્ફત કા ફસાના...    લતા મંગેશકર

૧૧.આતા હૈ પૈસા, જાતા હૈ પૈસા, દાંવ લગાને મેં...    શમશાદ બેગમ

આવી બહુ ઓછી સફળ અને જાણિતી થયેલી ફિલ્મોને આપણે ખાસ તો હીરો-હીરોઇન કે ફિલ્મના ગીતો ઉપરથી નિર્ણય બાંધીને જોઈએ છીએ કે, 'ચલો... કિશોર કુમાર છે... મઝા આવશે'... 'અરે, કોઇ નહિ ને આપણી વૈજુ તો છે ને ? અડધા પૈસા તો એના ડાન્સમાં જ વસૂલ છે, બૉસ !'

પણ મારો તો આ ફિલ્મ જોવા પાછળનો જાનદાર હેતુ મારા ખૂબ લાડીલા વિલન 'પ્રાણ'ને જોવાનો હતો અને લૂક ઍટ માય નિર્ણય...! પૂરી ફિલ્મમાં પ્રાણ જ છવાઈ ગયો છે... બાકીના એકે ય (કિશોર, વૈજુ કે સી.રામચંદ્ર)એ પૈસા-વસૂલ કામ કર્યું હોય એવું લાગ્યું નહિ. પ્રાણ એક તો બારમાસી વિલન હોવા છતાં મોટા ભાગની ફિલ્મોમાં હીરો કરતા ય વધુ હૅન્ડસમ લાગતો હોય, પોતાનો રોલ એણે જ નિભાવ્યો હોય અને ફિલ્મ કોઇ પણ વર્ષમાં બની હોય... પરફેક્ટ કપડાં પ્રાણ જ પહેરતો. એનું ફિઝિક એવું હતું કે, કોઈ પણ કપડામાં એ શોભી ઉઠે.

ભૂલ્યા વગર બધી ફિલ્મોમાં રાડારાડ કરતો રહેતો ઓમપ્રકાશ જીવનભર કોઈ નવીનતા લાવી ન શક્યો, એમાં પ્રેક્ષકોને મનોરંજન કરતા બૉર વધુ કરવા લાગ્યો. ઓમે પોતાની એક્ટિંગ સ્ટાઇલ કદી બદલી જ નહિ. સ્ક્રીન પર એ રડે ત્યારે મૅક્સિમમ બૉર કરી શક્તો. અફ કોર્સ, થોડાઘણા કિસ્સામાં ઋષિકેશ મુકર્જી જેવા કાબિલ દિગ્દર્શકના હથ્થે ચઢી ગયો હોય ત્યારે લાઇફ-ટાઈમની સુપર્બ એક્ટિંગ પણ એ જ કરી શક્તો.

આ ફિલ્મની સૅકન્ડ હીરોઇન રૂપા વર્મણ (બર્મન) ખૂબસુરત અભિનેત્રી હોવા છતાં આ ફિલ્મ પછી દેવ આનંદની 'બાઝી'માં અને છેલ્લે 'મલ્લિકા સલોની' ('૫૩)માં આવી, એ પછી એનું શું થયું, એ ખબર ના પડી ! અહીં એ વિલન પ્રાણની બેસહારા પત્ની બને છે. પહેલવાન દારાસિંઘને આમ તો હીરો તરીકે પહેલીવાર આપણા ગુજરાતી દિગ્દર્શક-નિર્માતા અને કૅમેરાના જાદુગર કહેવાતા બાબુભાઈ મિસ્ત્રીએ ફિલ્મ 'કિંગકોંગ'માં ('૬૨) ચમકાવ્યો, પણ એ પહેલા દિલીપકુમાર-મધુબાલાની ફિલ્મ 'સંગદિલ' ('૫૨) અને આજની ફિલ્મમાં એ પહેલવાન તરીકે આવી ચૂક્યો હતો. ઓમપ્રકાશ એક્ટિંગમાં એ દારાસિંઘ ફિલ્મી કુશ્તીમાં એકના એક જ રહ્યા.

પહેલવાને એના દાવામાં નવી કરામતો ઉમેરી નહિ. બધાને ખબર પડી જતી કે, દરેક ફિલ્મમાં એનો એક દાવ કૉમન હોય, પોતાના ખભા પાછળથી સામેના પહેલવાનના માથાને બન્ને હાથી પકડીને આખી ગુલાંટ ખવડાવીને પછાડવાનો. ચોક્કસપણે કુશ્તીની દુનિયામાં આ કોઈ અજાયબ દાવ હશે, પણ એની દરેક ફિલ્મમાં આ એકનો એક દાવ કેટલી વાર જોયે રાખવાનો ?

બારમાસી રોતડો શિવરાજ અહીં પણ ટપક્યો છે. એ તો ઓમપ્રકાશ કતા ય વધુ દર્દનાકભર્યું રડી શક્તો. આપણે બધાએ ભેગા મળીને દિગ્દર્શક એમ.વી.રમણનું ચોક્કસ કાંઈ બગાડયું હશે કે, એને ગરીબ ભિખારી બતાવવા જીંથરા જેવા ગુંચળા બાલ-દાઢી ઉપર જાણે કોઇએ ઍંઠવાડ ઢોળ્યો હોય, એમ આપણે એની સામે જોઇ ન શકીએ ને તો ય રમણે એની પાસે હેમંત કુમારનું આખું ગીત 'ઝમીં ચલ રહી હૈ...'ફિલ્મમાં કોઈ લેવાદેવા વગરનું ગવડાવ્યું છે !

હજી કાંઈ બાકી રહી જતું હોય ને એ હિંદી ફિલ્મનો ઘણો મોટો કલાકાર હોય એમ ફિલ્મની વાર્તાનો સસ્પૅન્સ એના નામે રખાવ્યો છે, એટલે ફિલ્મના અંત સુધી એને જોયે/સાંભળે રાખવાનો ! તારી ભલી થાય ચમના... આપણને કિશોર કુમાર ઉપરથી માન ઉતરી જાય, એમ અહીં એને કિશોરના 'ખોવાયેલા બાપ'તરીકે બતાવ્યો છે ! અરે ભ'ઇ... ખોવા માટે કોઈ સારો બાપ લઇ આવવો હતો...! આ તો એક વાત થાય છે !

વૈજ્યંતિમાલાના નૃત્યો શાસ્ત્રોક્ત તો અપેક્ષિત હોય, પણ આ ફિલ્મમાં એ સમયના પોતપોતાના ક્લાસમાં નંબર-વન ગણાતા નૃત્ય-નિર્દેષકો હીરાલાલ, બદ્રીપ્રસાદ અને સાઉથનું મોટું નામ, દંડયુધ્ધપાણીને કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું. પણ ફિલ્મના દરેક નૃત્ય ગીતો બહુ સામાન્ય કક્ષાના હતા. અહીં લતાના અવાજમાં સી.રામચંદ્રએ મહારાષ્ટ્રની પારંપરિક લાવણીનું નૃત્ય-ગીત, 'દેખકે મેરા ગોરા મુખડા...'બનાવ્યું છે, એ પણ અતિસામાન્ય કક્ષાનું છે.

ફિલ્મોમાં આજ સુધી આવેલી તમામ લાવણીમાં કદાચ સર્વોત્તમ તો રિમા લાગૂએ ફિલ્મ 'આક્રોશ'માં પેશ કરી હતી. પોતપોતાના જમાનાની વાત છે. લતા મંગેશકર પાસે હિંદી ફિલ્મોમાં તેનું સર્વપ્રથમ ગીત ગવડાવનાર સંગીતકાર દત્તા દાવજેકરના એ દિવસો આવ્યા કે, ઈવન આ ફિલ્મમાં આસિસ્ટન્ટ સંગીતકારનો નોકરો કરવો પડયો. ('તિરૂ લીલ્લા...તિરૂ લીલ્લા...ગાયે લતા, ગાયે લતા'ગવડાવનાર કે.દત્તા જુદા. એ દત્તા કોરગાંવકર)

સવાલ આટલા ગ્રેટ સંગીતકાર અન્ના (ચિતલકર રામચંદ્ર)ના કમિટમૅન્ટ માટે થાય કે, જીવનભર... સૉરી, કરિયર-ભર એમણે એકલી લતાને જ પોતાનો ઓક્સિજન સમજ્યો, એમાં બાકીના હરકોઈ ગાયકને હડસેલે રાખ્યા. પરિણામે, એક વાર લતા સાથે સંબંધો પૂરા થઇ ગયા, પછી અન્નાનું કોઈ ન રહ્યું. આપણે વાત 'કમિટમૅન્ટ'થી શરૂ કરી હતી કે શંકર-જયકિશન કે નૌશાદની માફક અન્નાએ પૂરી ફિલ્મોના ગીતો સુપરહિટ બનાવ્યા હોય એવા દાખલા કેમ બે, ત્રણ કે ચાર જ છે ?

આ બંને સંગીતકારોનો સ્ટ્રાઇક-રૅટ કેટલો ઊંચો હતો કે, ફિલ્મમાં દસ ગીતો હોય તો દસે દસ હિટ હોય અને એવી તો એમની આગળપાછળની મોટા ભાગની ફિલ્મો હોય ! અન્નાએ એવી મેહનત કરી લાગતી નથી. આજની ફિલ્મનો જ દાખલો લઇએ. કયું ગીત તમને યાદ છે ? એમની સરિયામ હિટ ફિલ્મો અનારકલી, સરગમ, પતંગા, શેહનાઈ, અલબેલા, નવરંગ કે થોડાઘણા 'પરછાંઇ'અને આઝાદને બાદ કતા બહુ ઓછી ફિલ્મોના સળંગ ગીતો હિટ થયા હોય.યસ.

દરેક ફિલ્મમાંથી એક એક હિટ ગીત લેવું હોય તો અન્નાની માસ્ટરી સામે આવે, 'તુમ ક્યા જાનો, તુમ્હારી યાદ મેં હમ કિતના રોયેં' (ફિલ્મ 'શીન શીનાકી બુબલા બૂ'... જે કદી સિનેમાઓમાં રીલિઝ જ થઇ શકી નહોતી !) પણ એ જ ફિલ્મના બાકીના ગીતો કયા ? નહિ તો એક એક ફિલ્મનું એક ગીત (અને એ ય લતાનું જ હોય !) તો અન્ના જેવી મજા ભાગ્યે જ કોઈ સંગીતકારે કરાવી છે !

'અય આંખ અબ ન રોના, રોના તો ઉમ્રભર હૈ...' (સિપહીયા), 'તેરે ફૂલોં સે ભી પ્યાર, તેરે કાંટો સે ભી પ્યાર' (નાસ્તિક), 'અય ચાંદ પ્યાર મેરા, મુઝ સે યે કહ રહા હૈ' (ખઝાના), મુઝ પે ઇલ્ઝામે બેવફાઇ હૈ' (યાસ્મિન) અને સ્ત્રી (કૌન કો તુમ કૌન હો... ફોર ઍ ચૅઇન્જ, મહેન્દ્ર કપૂર...ઉપરાંત લતાનું 'ઓ નિર્દયી પ્રિતમ)'આંખ રોઈ મગર, મુસ્કુરાના પડા (૨૬-જનવરી), કૈસે આઉં જમુના કે તીર (દેવતા), 'ભીની ભીની હૈ, મીઠી મીઠી હૈ'અને રફીનું 'યે હસરતથી કે ઇસ દુનિયા મેં કોઈ કામ કર જાયેં' (નૌશેરવાને આદિલ),મેરે જીવન મેં કિરન બન કે બિખરનેવાલે(આશા-મન્ના ડે : તલાક) અને માસ્ટરનો છેલ્લો ક્લાસ શૉટ, 'મૈં જાગું સારી રૈન, સજન તુમ સો જાઓ' (બહુરાની) એક અનિલ બિશ્વાસને બાદ કરતા સી. રામચંદ્ર જેવો 'સર્જક'સંગીતકાર આપણે ત્યાં ભાગ્યે જ થયો છે. ખુદ શંકર (જયકિશન)ના કહેવા મુજબ, 'અનિલ દા અને અન્ના જેટલા ઓરિજીનલ ધૂનો પેશ કરનારા તો અમે ય નહિ. ખુદ નૌશાદ પણ ક્યાંકથી તૈયાર બંદિશ ઉઠાવીને પોતાના સંગીતમાં લઇ લેતા.'

અન્નાના પતનનું બીજું પણ એક કારણ જાણકારો કહે છે કે, રિધમ-સૅકશનમાં એમના સંગીત ઉપર મહારાષ્ટ્રના લોકસંગીતનો વધુ પડતો પ્રભાવ હતો - ખાસ કરીને લાવણીની રિધમ. આ જ તકલીફે ગુજરાતી સંગીતકારો કલ્યાણજી-આણંદજી પાસેથી ખાસ કોઈ વિશેષ કઢાવ્યું નહિ!

ઘણા વાચકો ફરિયાદ કરે છે કે, ઘણીવાર આ કૉલમમાં ફિલ્મની વાર્તા જણાવાતી જ નથી. એમને જણાવવાનું એટલે કે, જે તે ફિલ્મમાં વાર્તા જેવું કાંઈ પડયું હોયતો જણાવીએ. જેમ કે, આ ફિલ્મમાં તમે વાર્તા શોધવા જાઓ તો 'ચિત્રલોક'ને બદલે 'ઝગમગ'ના લેખક થઇ જાઓ. બાળવાર્તા ય આનાથી સારી હોય. સારી કે ખરાબ તો પછીની વાત છે. ફિલ્મ જોનારને વાર્તાનો કોઈ તાળો તો મળવો જોઇએ ને ? છતાં, ચલો... એક ટ્રાય કરીએ.

એ જમાનો હતો જ્યારે વિવાહ પહેલા વહુનું મોઢું જોવાનો રિવાજ નહતો. રિવાજ જ નહિ, એ બદતમીઝ રિવાજ હતો. ઓમપ્રકાશના દીકરા (જવાહર કૌલ) સાથે દીકરીને પરણાવવા આવેલો પિતા કેદારનાથ (કમલકાંત) એ જમાનાના નવા પવન મુજબ, વરઘોડા વખતે જ જીદ કરે છે કે, કન્યાનું મોંઢુ જોયા સિવાય હું લગ્ન નહિ કરૂં. વિવાહ પહેલા કન્યાનું મોંઢું જોવાતું/બતાવાતું જ નહિ.

એ તો પાપ ગણાતું. 'કન્યાનું મોંઢું જોયા વિના હું લગ્ન નહિ કરૂં !'મૂરતીયાની એ જીદ સામે એના પિતા અને ભાવિ સસુરજી તાબે થાય છે અને લગ્ન પહેલા કન્યાને મોઢું બતાવવા લઇ આવે છે. કન્યા (વૈજ્યંતિમાલા) તો રૂપરૂપનો અંબાર જોઇને મુરતીયો કાચી સેકન્ડમાં રાજી થઇ જાય છે,પણ કન્યા બેધડક આવાને પરણવાનો ઇન્કાર કરી દે છે. કરોડપતિ (હા.... એ જમાનામાં કરોડપતિ એટલે બહુ પૈસાવાળો કહેવાતો...!) બાપનો ઉચ્છંગલ નબીરો પ્રાણ એની પત્ની (રૂપા વર્મણ)ને ઠુકરાવીને અન્ય સ્ત્રીઓ સાથે રંગરેલીયા મનાવતો રહે છે.) તમારા બધાની વાત સાચી પડી...'પ્રાણ પહેલેથી જ બદમાશ હતો !...ફિલ્મોમાં) જેલમાંથી છુટીને રસ્તા ઉપર આવારાગર્દી કરતા કિશોર કુમાર જેના માથેથી ટોપી કાઢી લે છે,એ મોટરસાયકલવાળો કલાકાર (ચીની મોંઢાવાળો બટકો) 'રતન ગૌરાંગ'છે જે જન્મે નેપાળી હતો.કિશોર પાસે નોકરી ધંધો છે નહિ, એટલે જુગાર રમે જાય છે. આ બાજુ, ગરીબ સ્ત્રીઓનું આધાર-કાર્ડ બનીને વૈજ્યંતિમાલા નૃત્યના શો કરે છે, પણ એ પહેલાં લગ્નમંડપમાંથી પાછી ફરીને એ પિતા કેદારનાથનું ઘર છોડી દે છે, જસ્ટ ગરીબોની સેવા માટે ! ત્યાં એ પતિદેવ પ્રાણના ત્રાસથી કંટાળીને નદીમાં ભૂસકો મારવા આવેલી રૂપા બર્મનને બચાવી એની સાથે દોસ્તી કરી લે છે અને રૂપાને પોતાને ઘેર લાવે છે.

'ખાવા-પીવા-રહેવાનું ફ્રી.'નદીમાં ભૂસકા મારવા જતી અન્ય અબળાઓને આનો ખ્યાલ નહિ હોય નહિ તો રોજના છવ્વીસ ભૂસકાઓ નદીમાં એ બધીઓ મારતી હોત ! આ બાજુ, ઓમપ્રકાશનો છોકરો જવાહરકૌલ અને ફૅશનેબલ અને બદતમીઝ છોકરી શમ્મીને પરણીને પસ્તાય છે. પ્રાણ અહીં આવીને પણ કોઈ હાંધા-હલાડા કરતો રહે છે અને ગળાનો નૅકલેસ ચોરી લે છે.

ફિલ્મના અંત સુધી એ ખબર પડતી નથી કે, ઑરિજીનલી એ કોના ગળાનો નૅકલેસ છે. આ બાજુ, પ્રાણ જવાહરને એક ડાયરી બતાવીને બ્લેકમૅઇલ કરતો રહે છે ને પેલો શેના માટે ડરતો રહે છે, એ આજે આ ફિલ્મના ૬૩ વર્ષ પછી ય કોઇને ખબર પડી નથી. બસ, ફિલ્મના અંતે બધાએ સુખેથી ભેગા કરવા પડે, એ મુદ્દો ધ્યાનમાં રાખીને જવાહર કૌલને શિવરાજનો દીકરો અને કિશોરને ઓમપ્રકાશનો દીકરો પુરવાર કરીને પ્રેક્ષકોને છોડી મૂકવામાં આવે છે.'

વૈજ્યંતિમાલા તમિલનાડુમાં વસુંધરાદેવી (જે પોતે પણ ૪૦-ના દાયકાની તમીલ હીરોઇન હતી) અને પિતા એમ.ડી.રમણને ત્યાં જન્મી હતી. આ નામની સિમિલરીટીને કારણે ઘણાને ભૂલ થઇ જાય છે કે, આ ફિલ્મ 'પહેલી ઝલક'બનાવનાર દિગ્દર્શક એમ.વી.રમણ એના પિતા છે. અફ કોર્સ, રમણ માટે એ લાડકી અને ભાગ્યવાન હીરોઇન હતી અને વૈજુને એની પહેલી હિંદી ફિલ્મ 'બહાર'માં હીરોઇન બનાવી. વૈજ્યંતિ ૧૩ august 1936 ના રોજ જન્મી હતી, એટલે વિચાર કરો કે, આજે ૮૨ વર્ષની ઉંમરે ય એ તરોતાઝા રહે છે. પસંદગીના કાર્યક્રમોમાં નૃત્યના શો પણ કરે છે.

પહેલી ફિલ્મથી જ કિશોર વૈજ્યંતિમાલાનો ખાસ હીરો બની ગયો હતો. નિમ્મી અને મીનાકુમારી પણ એની પાસે એકદમ કમ્ફર્ટેબલ. વહિદા રહેમાને ઈવન હમણાં હમણાંના ઇન્ટરવ્યૂઝમાં કિશોરના બેતહાશા વખાણો કર્યા છે કે, 'કિશોર દા સૅટ પર અમારી સાથે હોય એટલે બધો થાક ઉતરી જાય. એ ખૂબ હસાવતા રહે. શૂટિંગ વખતે એમનો શોટ હોય કે ન હોય, દૂર ખુરશીમાં બેઠા બેઠા કોઈ ચાળા કરીને અમને હસાવે ! હું એમની સાથે માંડ એકાદ-બે ફિલ્મોમાં આવી છું, પણ એ ફિલ્મો કિશોર દાને કારણે વહાલી થઇ ગઇ છે. મીના કુમારીને ય કિશોર ખૂમ ગમતો. અલબત્ત, ચચ્ચાર વખત પૈણી-પૈણીને તૂટી ગયેલો કિશોર હવે વધારે તૂટવા માંગતો નહોતો, એટલે આમાંની એકે ય સાથે એનું કોઈ લફરૂં નહોતું.'

તમે આ ફિલ્મ જોઈ હોય તો તમારો વાંક નથી અને હવે જોવાના હો તો ભોગ તમારા...!

ઍનકાઉન્ટર : 22-04-2018

April 21, 2018, 11:33 pm

≫ Next: ઊંઘની ગોળી

≪ Previous: 'પહેલી ઝલક'('૫૫)

$

0

0

* બેન્કોનું કરી નાંખવામાં નીરવ મોદી તો માલ્યાનો ય બાપ નીકળ્યો. સજા તો બેન્કના અધિકારીઓને પણ થવી જોઈએ ને ?

- ખિસ્સામાં કરોડ-કરોડ પડયા હોય પછી એકાદ વર્ષની સજા ય... તોડે છે !
(મલખાનસિંહ ચૌહાણ, અમદાવાદ) અને (મહેશ એમ.પરમાર, અમદાવાદ)

* માત્ર વોટ માંગવા મોદી સવર્ણો સાથે આવો ખેલ ખેલી શકે ?

-  સવર્ણો કે ઓબીસીના વોટ્સની ચિંતા મોદીને કે કોંગ્રેસને છે ?
(કલ્પના જયરામ પટેલ, સુરત)

* નરેન્દ્ર મોદી તમને રસ્તામાં મળે તો શું પૂછો ?

-  ક્યાં ખોવાઈ ગયા છો ?
(નવલ મોદી, અમદાવાદ)

* બેન્કોના આટઆટલા કૌભાંડો જોઈને શું થાય છે ?

-  આપણે બસ... જોયા જ કરવાનું ?
( મધુકર મેહતા, વિસનગર)

* ભ્રષ્ટાચાર દૂર કરવા શું કરવું જોઈએ ?

-  કાંઈ નહિ !
(મયૂર ભોગાયતા, ભરૂચ)

* પહેલા મોદી-મોદી ચાલ્યું, પછી માલ્યા-માલ્યા ને પાછું મોદી-મોદી ! હવે શું ?

-  કંઈક 'કરી બતાવો'.. તો 'મહેન્દ્ર-મહેન્દ્ર'થાય !
(ડો.મહેન્દ્ર મેસુરીયા, અમદાવાદ)

* છોકરાને ઠરીઠામ કરવા બહુ ભણાવીને વિદેશ મોકલવો કે બેન્કમાંથી લોન લઈને વિદેશ મોકલી દેવો ?
-  ભાજપ અને કોંગ્રેસમાં ઓળખાણો વધારો.
(ડો. શૈલજા એ.ઠક્કર, અમદાવાદ)

* 'ઓહ.. તમે છો ?'ના કેટલા અર્થો કાઢવા ?

-  વચમાં 'ય'મૂકી દો.
(રવિ ઘાડવે, સુરત)

* મંત્રી બનતા પહેલા કમ-સે-કમ 'સિવિલ સર્વિસ પરીક્ષા પાસ કરી હોવી જોઈએ, એ પૂર્વશરત ?

-  એટલે બધે દૂર જવાની જરૂર નથી. 'સિવિલ સર્વિસ'નો અર્થ શું થાય, એટલો જવાબ આપે તો ય ચાલે.
(રૂતુલ રાજ, વ.વિદ્યાનગર) અને (અશ્વિન મોરે, સુરત)

* સ્વ.ગુણવંત છો. શાહ જેવી હિંમતથી લખનારા બીજા ક્યારે આવશે ?

-  એમનું 'નેટવર્ક'વાંચીને સ્વર્ગમાં 'ઘૂસેલાઓ'ય ફફડે છે..
(રામ આહિર, અમદાવાદ)

* આપે ક્યારે ય કોલેજમાં રેગ્યૂલર લેકચરો એટેન્ડ કર્યા હતા ?

-  હું કોલેજ સુધી તો ભણ્યો હોઈશ.. એ વિશ્વાસ બેઠો લાગે છે !
(હર્ષાલી ત્રિવેદી, જૂનાગઢ)

* બનાવટી ડિગ્રીથી તમે બી.કોમ થયા.. કેટલા આપવા પડયા ?

-  પાસ થવા માટે એ લોકો મને વર્ષે દસ-પંદર લાખ રૂપિયા આપતા હતા.
(અશ્વિન મોરે, સુરત)

* તમારા 'બુધવારના'અનુસંધાનમાં, શું રાષ્ટ્રગીતો હવે હન્ટર વીંઝીને ગવડાવવા પડશે ?

-  સામાન્ય નાગરિકને સરહદ પર જવાનું હોતું નથી, પહાડો ચઢવાના હોતા નથી, દાન દેવાના નથી...એક રાષ્ટ્રગીત ગાવા માટે ય કહેવું પડે ? સાધુમહારાજો જીદ પર આવી ગયા છે કે, કોઈ કહે ને અમે ગાઈએ..? ને આપણા જેવાઓને જયહિંદ બોલવાની ભાવના ય થતી નથી... ધર્મગુરુઓ વાત હવે ઇગો પર લઈ ગયા છે કે, 'કોઈ કહે ને અમે શેના ગાઈએ?        
(કૃષ્ણનાથ જીવાજી, અમદાવાદ)

* પૈસાને મૂકવા ક્યાં ? બેન્ક પર તો ભરોસો રહ્યો નથી !

-  મારા ઘરે આપી જાઓ. ૨૦-૨૫ વર્ષ સુધી કોઈ તમારી પાસે માંગવા આવે તો નામ આપણું દેજો.  
(નીલેશવાળા, સરખડી-કોડિનાર)

* પેલી પ્રિયા પ્રકાશે આંખોના લટકા કરી કરીને આખું ગામ ગાંડુ કરી નાખ્યું હતું... તમે કાંઈ ન બોલ્યા ?           
-  એની મમ્મીએ કર્યા હોત તો મારા કોઈ કામમાં ય આવત !

* 'પાસપોર્ટ'ની શી જરૂર છે ?

-  પોર્ટ પર જવા માટે પાસ થવું પડે.

* વહેમની કોઈ દવા કેમ શોધતું નથી ?

-  મારી પાસે પડી છે, પણ મને વહેમ છે કે, એ નહિ કામમાં આવે.
(ધવલ જે.સોની. ગોધરા)

* તમે કેટલું કમાઓ છો ?

-  બસ... આ ઝકરબર્ગ ઢીલો પડે, તો એનું 'ફેસબુક'ખરીદી લેવું છે.
(જયમીન દરજી, વડોદરા)

* રાહુલ ગાંધીને લઈને ફિલ્મ બનાવવાની હોય તો ફિલ્મનું નામ શું રાખો ?

-  'બાહુમોદીને રાહુલપ્પા કો ક્યું મારા ?'
(શૈલેષ દરજી, અમદાવાદ)

* પૂરા દેશમાં હડતાલ, બંધ. દેખાવો કે રસ્તા રોકો જેવાં કોઈ આંદોલનો જ ન હોય, એવો દિવસ ક્યારે આવશે ?

-  તમને ખબર છે ? એ પણ રોજગારી છે. એના રોકડા પૈસા મળે છે.
(પ્રફૂલ્લ કોઠારી, જૂનાગઢ)

* સીરિયસ પેશન્ટને બચાવી ન શકાય તો દર્દીના સગા જાનલેવા હુમલો કરે છે...

-  ભારતભરના મેડિકલ કાયદા ડોક્ટરોની ફેવરમાં છે.
(ડો. તૈય્યબ સાહેરવાલા, ગોધરા)

* સુપરમેન, સ્પાઈડરમેન કે બેટમેન જેવી ફિલ્મો હિટ જાય છે, પણ 'પેડમેન 'જેવી નહિ !

-  હવે તમને લાગે છે ને કે, પુરુષોનો બધામાં વાંક હોતો નથી !
(નીલમ પ્રતિક વ્યાસ, સુરેન્દ્રનગર)

* નેતાઓ માટે નિવૃત્તિની ઉંમર કોઈ નહિ ?

-  એમના તો અવસાનની ય નથી નીકળતી !
( શશીકાંત દેસલે, સુરત)

* મારા સવાલનો જવાબ છાપશો કે 'એનકાઉન્ટર'કરી નાંખશો ?

-  જોઈ જુઓ. હજી ઓક્સિજન પર છે.
(વસંત મોરથાનીયા, મુંબઈ)

* તમે રાહુલ ગાંધી હો તો શું કરો ?

-  બકવાસ.
(ધ્રૂવિત પટેલ, બોડેલી)

ઊંઘની ગોળી

April 24, 2018, 9:21 pm

≫ Next: Article 0

≪ Previous: ઍનકાઉન્ટર : 22-04-2018

$

0

0

ઘર આખું ઘસઘસાટ સુતું હોય એટલે જે કાંઈ કરવાનું, એ બધું છાનુંમાનું કરવાનું. 'જે'કાંઈ કરવામાં ફક્ત ઊંઘની ગોળીઓ શોધવાની હતી. રોજ તો ૧૧-૧૨ વાગે ગોળીઓ ગળી જઈએ. આજે રહી ગઈ હતી એટલે ઊંઘ આવતી નહોતી. અડધી રાતના પોણા ત્રણ વાગ્યા હતા. આ તો વળી આપણો સ્વભાવ સારો કે, આપણે કામે વળગ્યા હોઈએ તો બીજાની ઊંઘો ના બગાડવી ! પ્રથા એવી પડી ગઈ હતી કે, ગોળીઓ લીધા વિના ઊંઘ ન આવે.

રાત્રે જ નહિ, સવારના છ- છ વાગ્યા સુધી નીંદરૂં નો આવે ! પડખા બદલી બદલીને કેટલા બદલો ? પથારીની બાઉન્ડરી બહાર પડાય નહિ, નહિ તો ભમ્મ થઈ જઈએ. આમાં તો વાઈફ સતિ સીતા જેવી હોય તો પણ હડફ કરતી ઉભી થઈ જઈને ભડકીને ઘાંટો પાડે, 'આ સું માઈન્ડુ છે અડધી રાતું માં ? પોતે ઘોંટતા નથી ને બીજાઉંને ઘોંટવા દેતા નથી.'બહુ ઓછી વાઈફોને ખબર હોય છે કે, એના ગોરધનને ઊંઘો નહિ આવવા માટે જવાબદાર એ લોકો હોય છે.. આપણે બીજા તો કોનાથી ડરવાનું ?

આમાં પાછી એવી રીકવેસ્ટો ન કરાય કે, હમણાં કલાક- બે કલાક મારા બદલે તું પડખાં બદલી આપ ને ! બદલી બદલીને મારા ખભા દુખી ગયા છે. ગોળી તો રોજ બે લેવી પડે. એ વિના ઊંઘ આવવી શક્ય નથી. આમાં વૈકલ્પિ વ્યવસ્થાઓ વિચારાઈ નથી કે, તમારા ઘેર ઊંઘ ન આવે, તો બાજુવાળાને ઘેર જઈ આવો. પડોસી ગમે તેટલા સહકારની ભાવનાવાળા હોય, ઇમરજન્સી હોય તો પણ નહાયા પછી બે ઘડી એમનો ટુવાલ માંગવા જવાય નહિ. એમે ય ન કહેવાય કે, મને નીંદર નથી આવતી તો આવો ને આપણે તીનપત્તી રમવા બેસીએ !

એટ ધ મોસ્ટ, ગ્રાઉન્ડ- ફલોરે જઈ શકો. ત્યાં પાર્કિંગમાં કૂતરા સુતા હોય, ગાયો ઉભી હોય ને બીક લાગે એવા લાંબા કોટ અને હાથમાં મોટી ટોર્ચવાળો વોચમેન દર ત્રીસમી સેકન્ડે સોસાયટીમાં ચાલતા ડંડા પછાડતો હોય. વોચમેનની જેલસી થાય કે, એ ધારે ત્યારે ઘસઘસાટ ઊંઘી શક્તો. સુતેલો વોચમેન પણ કાંઈ શીખવી શકે, એ ધોરણે એને સૂતેલો જોઈ આવ્યો, ત્યારે ખબર પડી કે, ઊંઘ ન આવતી હોય તો લોખંડની ખુરશી પર માથું ટેકવી, પગની આંટી મારી, બન્ને હાથ પેટ પર રાખીને સુઈ જાઓ તો ઊંઘ જલ્દી આવે. નીચે ગયો જ હતો, તો મેં'કુ...લાય, ભેગાભેગું ગાય- કૂતરાની સુવાની સ્ટાઈલો ય જોઈ લઈએ. ગાય સુધી બધું બરોબર હતું.

પણ કૂતરાની માફક આખી રાત જીભ બહાર કાઢીને ન સુવાય. માણસ સિવાયના કોઈ જાનવરને ઊંઘવા માટે ગોળીઓ લેવી પડતી નથી, એની આપણને ખબર.. પહેલા થયું કે વોચમેનને જગાડીને પૂછી જોઉં કે, 'તમે આમ ઘસઘસાટ સુવા માટે કઈ ગોળીઓ લો છો ?'પણ એ કોઈના ધંધા ઉપર લાત મારવા જેવું થયું, એટલે તમને આટલી સરસ ઊંઘો આવે છે તો મને તમારી જગ્યાએ સુવા દો અને તમે ઉપર... !!!

નિરાશ થઈને ઉપર પાછો આવ્યો. ઘરમાં ક્યાંક તો ગોળીઓ પડી હશે. એ આશાએ ફરી એકવાર જોબ પર લાગી ગયો. પત્ની પોતાની કોઈ મહેનત કે આવડત વગર ઘસઘસાટ ઊંઘતી હતી. એ જાગી ન જાય, એમ એનું ઓશિકું ઊંચુ કરી જોયું.

કબાટો ફરી ફેંદ્યા. ફ્રીજની બધી ભરેલી બોટલો ઊંધી વાળી જોઈ... કદાચ ગળતા પહેલા ગોળીઓ બોટલમાં પડી ગઈ હોય. દવાઓના બોક્સને ફરી ફરી ઊલટાવી- પુલટાવી જોયું. એની તકેદારી રાખવાની. આપણાથી ખખડાટ જરીક અમથો આવે, પણ પેલીનો ઘાંટો છત ફાંડી નાંખનારો આવે..'ભ'ઇ, સુવા દો ને ! પોતે ઘોંટાતા નથી ને મને ઘોંટાવા દેતા નથી. કે'દુ ના ખટખટખટખટ કર્યા કરો છો, તી...?

વાઈફો જયારે એની બંધ આંખોએ ધમકાવતી હોય ત્યારે વધુ ડેન્જરસ લાગે છે. હું નર્વસ થતો જતો હતો ને એમાં ય, અમારા બેડની ઉપર જોયું તો એક ગરોળી ચીપકેલી હતી. મને બહુ બીક ન લાગે, પણ આ સૂતેલીને સહેજ પણ ગંધ આવી ગઈ કે માથે ગરોળી છે, તો ડરેલી ગરોળીને પોતાને ગરોળી હોવાનો પસ્તાવો થઈ જાય ! એમાં ય, ડીમ- લાઈટવાળી અંધારી છતનો કલર બહુ બીવડાવનારો હોય છે. સિંધીઓ બેડરૂમની છતો ઉપર ફૂલ- સાઈઝના અરીસા ચીપકાવે છે. એમાં તો બાજુમાં પેલી સુતી હોય, એ જોઈને ભડકી જવાય ! માણસને સુતી વખતે શાંતી જોઈએ, હોરર નહિ ! (સીલિંગ) છતમાં અરીસા જડાવવાનો ગેરફાયદો એ છે કે, હર રાતે આપણે કોની સાથે સુતા છીએ. એનો ખૌફ સતાવે રાખે.

ઊંઘ લાવવા માટે રીવોલ્વરની ગોળીથી વધુ ફાસ્ટ ઊંઘની એકે ય ગોળી કામ આપતી નથી. એક ઘોડો દબાવ્યો અને તાબડતોડ લાંબા થઈને 'હૂઇ જવાનું'.. વાઈફ તમને ઉઠાડીને પૂછે ય નહિ, 'તમે ઊંઘની ગોળીઓ લઈ લીધી કે બાકી છે ?'

ખાટલે મોટી ખોડ કે કેમિસ્ટો ડોક્ટરના ચીઠ્ઠા વગર ઊંઘની ગોળીઓ આપે નહિ. ખાટલા ઉપર આનાથી મોટી બીજી કઈ ખોડ આવવાની કે એની ઉપર લાંબા થયા પછી ઊંઘો જ ન આવે ! પહેલા તો ૨૪ કલાક ખુલ્લી રહેતી દવાની દુકાનો ય ઠેરઠેર હતી. હવે શોધવા ભટકવું પડે. હું ઘરથી ૧૨-૧૫ કી.મી. તો નીકળી ગયો હતો. કેમિસ્ટ-શોપ શોધવા માટે. મુંબઈની માફક અમદાવાદ માટે ય  The city that never sleeps લાગુ પડે એમ છે, પણ ચાર રસ્તે બે-ત્રણ પોલીસવાળા ઊભા હતા. મને રોકીને આમ અડધી રાત્રે ક્યાં ફરવા નીકળ્યા, એવો સાદો સવાલ પૂછવા માટે નજીક આવીને મારૂં મોઢું સુંઘ્યું. એના મોંઢામાંથી 'દેસી'ની વાસ મારતી હતી. (મારી હોય તો એ 'દેસી'ની ના હોય !) 'અત્યારે અડધી રાત્રે ક્યાં નીકળ્યા છો ?'એમાંના એકે શકથી પૂછ્યું.

'સાહેબ, હું વિમાનના પૈડાં લેવા નીકળ્યો છું. 'આવું કહેવાની દાઝ તો ચઢી હતી, પણ પોલીસવાળા સામે કદી ય ડાહ્યું ન થવાય, એટલે મેં સાચો જવાબ આપ્યો.

ઊલટતપાસ તો ઘણી કરી, છેવટે એને ય ઊંઘ આવવા માંડી એટલે મને કહે, 'સારા ઘરના લાગો છો- તમને'મેં કીધું,'હા, દેખાવમાં તો હું સારા ઘરનો-''અરે ભ'ઇ, અમે મજાકું ય નો કરીએ ? ડયૂટી પર બધાને સારા ઘરના જ કહેવા પડે. બાકી તમને નીંદરૂં નો આવતી હોય તો એક ભીષણ ઉપાય છે... વગર ગોળીએ તમને ઘસઘસાટ સુવાડવાનો ઉપાય છે.'

'ઓહ સર-જી, બોલો બોલો... મારે ઊંઘવું જ છે.'

'બસ.. આપણી ન્યુસ-ચેનલો પર સમાચારો જોવા માંડો... દસ મિનિટમાં સોલ્લિડ ઊંઘ નો આવી જાય તો આ મારી જગ્યાએ કાલથી તમે ઉભા રે'જો, સાહેબ...     

સિક્સર
૯૦-ની ઉંમરે પહોંચેલા 'ગુજરાત સમાચાર'ના તસ્વીરકાર ઝવેરીલાલ મહેતાને હવે 'પદ્મશ્રી 'એવોર્ડ મળ્યો. એમને યુવા કવિ તેજસ દવેનો શે'ર અર્પણ.

હારનો તો ઠીક પણ છે જીતવાનો ય અણગમો,

વૃધ્ધ બોલ્યો કોર્ટમાં આ એવો જૂનો કેસ છે.